بنابراین، گمانه‌ها به سمت شرکت ارتباطات زیرساخت معطوف و مشخص شد مشکل قطعی برق در یکی از مراکز این شرکت بوده است. روزنامه همشهری باوجود پیگیری‌هایی که انجام داد موفق به گفت‌وگو با مسئولان این شرکت نشد. شرکت ارتباطات زیرساخت هم تا زمان نگارش این گزارش در مورد گستردگی و مدت زمان این اختلال و قطعی توضیحی ارائه نکرده است؛ هرچند این شرکت ساعت ۱۳:۱۲ دیروز طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «تدابیر ویژه، فوری و لازم برای رفع مشکل از سوی مهندسان و کارشناسان فنی این شرکت انجام و مشکلات حادث شده، رفع گردید. اختلال اینترنت ثابت در برخی از مناطق تهران براثر فرسودگی خطوط و تجهیزات انتقال نیرو بوده است که با استفاده از مسیرهای جایگزین در خطوط انتقال نیرو این مشکل رفع و ارائه سرویس در سطح شبکه به حالت عادی برگشت.»
تجربه کاربران
اختلال اینترنت روز گذشته باعث شد که کاربران با مشکلاتی ازجمله در انجام تراکنش‌های بانکی روبه‌رو شوند؛ به‌طوری که بعضی از دستگاه‌های کارتخوان قطع بود و مشتریان با مشکل در پرداخت‌ها روبه‌رو بودند. بعضی از گزارش‌ها هم حکایت از اختلال در سرویس‌دهی سامانه‌های برخی از مراکز دولتی داشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد اختلال پیش‌آمده تنها مشترکان تهرانی را درگیر نکرده، بلکه در برخی شهرهای کشور مثل مشهد هم شاهد اختلال اینترنت و شبکه پرداخت بوده‌ایم؛ به‌طور مثال دستگاه کارتخوان برخی فروشگاه‌ها غیرفعال شده و مشتریان آنها را دچار سردرگمی کرده بود.
علت اختلال
اطلاعیه شرکت زیرساخت نشان می‌دهد که قطعی روز گذشته به‌خاطر قطعی برق بوده است. این شرکت «فرسودگی خطوط و تجهیزات انتقال نیرو» را علت قطع شدن اینترنت اعلام کرده است؛ یعنی اتفاقی که در روزهای میانی اسفند سال گذشته در مرکز LCT شیخ‌بهایی شاهد بودیم. در آن زمان، اعلام شد که بر اثر یک آتش‌سوزی و به‌منظور جلوگیری از گسترش حریق، به ناچار سیستم برق‌رسانی را قطع کرده‌اند؛ به همین‌خاطر، بخشی از اینترنت کشور که محل توزیع آن در این مرکز بود، با اختلال و قطعی مواجه شد.
ظاهرا بیشتر تجهیزات دیتاسنترها و همچنین اپراتورها در مرکز شیخ‌بهایی و امام خمینی به‌عنوان ۲مرکز عمده IXP مستقر هستند. همین تمرکز باعث می‌شود که به محض اختلال در یکی از این مراکز، شاهد قطعی و اختلال گسترده در سرویس‌دهی اینترنت باشیم.
مشکل تمرکز در تهران
از آنجا که اطلاعات کاملی در مورد علت قطعی روز گذشته در دسترس نیست، اما با این فرض که همانند سال گذشته، مشکل در ساختمان LCT رخ داده باشد، نعیم فرهادیان، کارشناس شبکه در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «تمرکز همه تجهیزات شرکت ارتباطات زیرساخت در یک یا ۲ نقطه به لحاظ امنیتی قابل تامل است و یکی از مشکلات اصلی که در زیرساخت وجود دارد، این است که همه‌چیز در تهران و ساختمان LCT مستقر شده است.»
فرهادیان به‌وجود ۲ مرکز IXP در تهران اشاره می‌کند که یکی همان مرکز LCT و دیگری مرکز مخابرات امام خمینی است. او با اشاره به اینکه بعضی از ارائه‌دهندگان صرفا به مرکز LCT شیخ بهایی وصل هستند، می‌گوید: «مادامی که همه دیتاسنترها به مرکز امام وصل نباشند، کاربران این اختلال‌ها و قطعی‌ها را تجربه می‌کنند.»
چه باید کرد؟
این کارشناس شبکه با تأکید بر اینکه باید همه دیتاسنترها و ارائه‌دهندگان، هم در مرکز LCT و هم در مرکز امام حضور داشته باشند، می‌گوید: «به این ترتیب اگر چنین مشکلی پیش بیاید، سیستم‌های جایگزین به‌طور خودکار وارد مدار یا اصطلاحا failover می‌شوند.» فرهادیان به این پرسش که آیا مرکز دوم ظرفیت پذیرش همه دیتاسنترها و ارائه‌دهندگان را دارد، پاسخ مثبت می‌دهد و می‌گوید: «ظرفیت مرکز امام از ظرفیت مرکز LCT بیشتر است، اما در حالت کلی، این دو مرکز باید به‌طور موازی با همدیگر ارتقا پیدا کنند.» این کارشناس شبکه به‌عنوان توصیه به این نکته اشاره می‌کند که «اگر همه دیتاسنترها و ارائه‌دهندگان این امکان را داشتند که تجهیزات خود را به‌صورت یکسان و متقارن در این دو مرکز مستقر کنند، چنین مشکلی اتفاق نمی‌افتاد.» او با اشاره به اینکه بعضی از ارائه‌دهندگان که از تمکن مالی برخوردار بوده‌اند(مثل همراه اول و ایرانسل)، این کار را انجام داده‌اند، می‌گوید: «کار فنی مناسب این است که وضعیت زیرساخت‌ها بهتر شود و به‌عبارتی نقطه تکی شکست(single point of failure) نباشد.»
گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه