نمایشگاه‌های الکامپ و تلکام. در نگاه اول، این نکته را به ذهن می‌رسانند که برگزاری این نمایشگاه‌های سالانه و نمایشگاه‌هایی از این دست می‌تواند محل اصلی ورود فناوری‌های نوین به کشور باشد.
این نکته خوشحال‌کننده است، اما نگاه به نمایشگاه‌هایی از این دست که در منطقه و در دنیا برگزار می‌شود و مقایسه آنها با تلکام و مخصوصا الکامپ، خالی از فایده نیست.
نمایشگاه‌هایی با این ابعاد و با گستره مخاطبی شبیه به آنچه قبله آمال گردانندگان الکامپ است، در منطقه و در دنیا کم نیستند.
چند تا از معروف‌ترین آنها را می‌توان اینگونه نام برد: سی‌ای‌اس در آمریکا (لوازم الکتریکی مصرفی)، سبیت در آلمان مهم‌ترین نمایشگاه‌های جهانی و جیتکس در دوبی (همان جایتکس که اسمش را هم غلط تلفظ می‌کنیم)، مهم‌ترین نمایشگاه‌های منطقه‌ای هستند.
نگاه به این نمایشگاه و مقایسه با الکامپ مخصوصا برای کسانی که این نمایشگاه‌ها را از نزدیک دیده‌اند، نکات جالبی را به ذهن می‌رساند که بیش از هرچیز، آشکار‌کننده ضعف‌های بنیادی در کشور به‌خصوص در مباحث سیاستگذاری فناوری است.
در اینجا به یکی دو نکته از این تفاوت‌های می‌پردازیم:1 - از هرکدام از درهای نمایشگاه بین‌المللی که وارد می‌شوید، آنچه اول از همه جلب‌توجه می‌کند، جمعیت زیادی است که حتی خیابان‌های عریض محل دائمی نمایشگاه‌ها هم نمی‌توانند پاسخگوی آن باشند.
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های نمایشگاه الکامپ با نمونه‌های خارجی در همین حجم عظیم مخاطب است (البته باید نسبت‌ها را هم درنظر گرفت و به یک واحد نرمال رسید) چرا در سبیت یا سی‌ای‌اس یا حتی در جیتکس چنین حجم عظیمی از استقبال‌کنندگان وجود ندارد؟ چرا این نمایشگاه‌ها اینقدر خلوت هستند؟
آیا این نشان‌دهنده این است که استقبال از فناوری‌های نوین در میان مردم ما اینقدر زیادتر از آلمانی‌ها یا آمریکایی‌ها یا حتی عرب‌هاست؟ پس چرا سبک زندگی ما و آمیختگی آن با فناوری‌های روز تا این‌حد از آلمانی‌ها، آمریکایی‌ها یا حتی اعراب پایین‌تر است؟
2 - نکته دوم تا حدودی جواب سؤال اول را می‌دهد؛ با توجه به وضعیت تحریم‌های جهانی، هیچ ردپایی از شرکت‌های بزرگ و پیشروی فناوری دنیا در این نمایشگاه دیده نمی‌شود. توجه کنید: «شرکت‌های بزرگ» غایب هستند اما «برندهای بزرگ» حضور دارند.
اپل، مایکروسافت، سونی، سیسکو، سان مایکروسیستمز، اینتل، نوکیا، موتورولا، ای بی‌ام، توشیبا و... نیستند اما در همه سالن‌ها برندهایشان و محصولات روزشان که در بازار تهران (پایتخت، جمهوری، رضا و ایران) هم وجود دارد، یافت می‌شود. اتفاقا نکته همین‌جاست.
وقتی به جای ورود شرکت اصلی-که پیشروی فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیاست- نمایندگی فروش یا خدمات آن در ایران غرفه می‌گیرد و وارد نمایشگاه می‌شود، نباید هم انتظار داشته باشیم که هدف اصلی غرفه‌داران، چیزی غیر از فروش به مصرف‌کننده نهایی باشد.
وقتی به جای سونی، ایران‌رهجو (فروشنده آن در ایران) وارد این نمایشگاه می‌شود، چرا انتظار داریم که قیافه نمایشگاه با بازار شرکا در جمهوری متفاوت باشد؟ به این ترتیب، غرفه‌ها از فناوری‌های آینده و پیشروی دنیا که در سبیت یا جیتکس یا سی‌ای‌اس دیده می‌شود خالی می‌شود و جایش را ال‌سی‌دی‌ها و مادربوردها، گوشی‌ها و لپ‌تاپ‌هایی می‌گیرد که آنها را از ماه‌ها قبل از نمایشگاه، می‌توان در پایتخت، جمهوری و بازار رضا دید.
پس مخاطب‌ها هم همان مخاطب‌های جمهوری و بازار رضا خواهند بود؛یعنی مصرف‌کنندگان نهایی. پس غذافروشی‌های خیابان جمهوری هم می‌آیند و در خیابان‌های داخلی محل نمایشگاه، بوی همبرگر ذغالی‌شان تمام فضا را پر می‌کند.
دستفروش‌های جمهوری هم می‌آیند پشت در نمایشگاه، بساط پهن می‌کنند. ملت هم می‌آیند که رم و کارت گرافیک و کارت اینترنت بگیرند. کلید نهایی این مسئله که چرا الکامپ در آینده فناوری اطلاعات در ایران محلی از اعراب ندارد، در همین نکته نهفته است؛ تحریم.
حالا این تحریم ممکن است از سوی پیشروان فناوری اطلاعات در دنیا باشد یا از سوی بخش خصوصی کشورمان. در هر دو صورت این نمایشگاه به این حالت در می‌آید که الان هست.
یک درس
مطالعه نمایشگاه‌هایی از این دست در دنیا نشان می‌دهد که در این نمایشگاه‌ها، شرکت‌های بزرگ با صرف هزینه‌های چندصدهزار دلاری وارد می‌شوند و فناوری‌هایی را عرضه می‌کنند که به درد مصرف‌کننده نهایی نمی‌خورد بلکه محصولات رده یک فناوری و حتی محصولات مفهومی (Concept) را عرضه می‌کنند.
از این غرفه‌ها هم در نهایت 100 نفر بازدید می‌کنند. 20 نفرشان وارد این غرفه‌ها می‌شوند و در نهایت، 5 نفرشان مشتری می‌شوند؛ البته با توجه به این نکته که این «نفرها» هرکدام نماینده یک شرکت غول، یک وزارتخانه یا حتی یک دولت هستند.
این تفاوت بین الکامپ با نمونه‌های خارجی از یک طرف و شباهت آن به نمایشگاه‌های فروش بهاره یا پاییزه لباس که تمام تولیدی‌ها و فروشگاه‌ها را زیر یک سقف جمع می‌کنند از طرف دیگر، این نکته را به ذهن می‌رساند که باید در تعاریف تجدید نظر اساسی شود؛
یا به جای الکامپ از «نمایشگاه پاییزه محصولات کامپیوتری و موبایل» استفاده کنیم، یا از پذیرش بخش‌های فروش شرکت‌ها و نمایندگی‌های شرکت‌های بزرگ جهانی در این نمایشگاه جلوگیری کنیم. آن وقت آیا انواع تحریم‌های داخلی و خارجی، نمایشگاه را خالی از غرفه نمی‌کند؟