همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: با وجود آنکه از مدت‌ها قبل هشدارهایی مبنی بر آماده شدن جهان برای مقابله با خطر پاندمی (جهان‌گیری) های مختلف از گوشه و کنار شنیده می‌شود؛ ولی به نظر می‌رسد خطر شیوع این بیماری‌ها روز به روز بیشتر می‌شوند؛ چنانچه هشدارهای سازمان جهانی بهداشت هم مبنی بر جدی گرفتن این تهدیدها می‌تواند مهر تاییدی بر خطر شیوع این بیماری‌ها باشد.
پاندمی کرونا پایان نیافته
سید محمد جزایری، استاد ویروس‌شناسی و رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: «درامتداد پاندمی سارس- کوو ۲ که در حال حاضر وارد سال سوم آن شده و پیک‌های متعددی راپشت سرگذاشته‌ایم؛ پاندمی‌های دیگری در راه هستند که باید به فکر چگونگی مقابله با آنها نیز باشیم.
البته درفواصل این پیک‌ها، مردم در سراسردنیا تصورمی‌کردند خطر بیماری کرونا پایان یافته است. بعضی افراد هم که اطلاعات تخصصی‌تری دارند، بیشتردرجریان اخبار این بیماری هستند ومشکلات و حواشی مربوط به این پاندمی رادنبال می‌کنند و همچنین افرادی که درگیرکارهای پزشکی هستند معتقدند ممکن است این اپیدمی تا مدت ها ادامه داشته باشد؛ به گونه ای که مجبور شویم به دفعات متعدد و پشت سرهم پیک‌هایی را پشت سر بگذاریم.»
ناپایداری ایمنی واکسن‌ها
به گفته جزایری، به این ترتیب شاید لازم باشد دوزهای واکسن هم یکی بعد از دیگری تزریق شوند. چون درحال حاضر آنچه بردانشمندان مسلم شده این است که ایمنی بعد این واکسن‌ها در مقابل کرونا پایدارنیست و با شیوع مجدد بیماری، تزریق آنها بایدتکرارشود.
طبیعتا درفاصله پیک‌ها، خیال مردم راحت‌تر می‌شود، واکسیناسیون به تاخیر می‌افتد و موارد رعایت پیشگیری از ابتلا به بیماری از جمله زدن ماسک نیز کم‌رنگ می‌شود.
اما با شروع پیک بعدی، مردم به دنبال راه چاره‌ای برای گریز از این بیماری؛ سعی می‌کنند دوباره سرایت بیماری را کنترل کنند. مثلا زدن ماسک را جدی‌تر بگیرند. اما آیا رعایت و مقابله با شیوع بیماری در این حد کفایت می‌کند؟
بیماری‌های دیگری در راهند
استاد ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید قرار نیست ماجرای این اپیدمی به این شکل تکرار شود. چون موارد دیگری ازبیماری‌های واگیر نیز درراه هستند. بنابراین باید بتوان راه‌های مقابله بهتر و جدی‌تری در نظرگرفت.
سازمان بهداشت جهانی تابستان سال قبل با صراحت اعلام کرد که پنج بیماری واگیر بشر را درقرن ۲۱ تهدید می کند و او را رها نخواهدکرد. اما این موضوع چندان جدی گرفته نشد.
تهدیدات قرن ۲۱
دکتر جزایری از پنج تهدیدی که بشر را در قرن ۲۱تهدید می‌کنند به این صورت نام می برد: بیماری‌های تنفسی عفونی، آربوویروس‌ها (ویروس‌هایی که از طریق حشرات منتقل می‌شوند)، بیماری‌هایی که توسط جوندگان منتقل می‌شوند، ارتوپاکس(خانواده مربوط به ویروس‌های آبله) و تب های هموراژیک ویروسی (تب‌های ویروسی که می‌توانند باعث بروز بیماری‌های شدید و خطرناک شوند) که نوعی معروف از آن به تب کریمه کنگو منتسب است و مردم هم بیشتر، آن را به این نام می‌شناسند.
شیوع آبله میمونی
جزایری می‌گوید وقتی سال قبل صحبت از ویروس های ارتوپاکس می‌شد ما نمی‌توانستیم تصورکنیم به فاصله کمتر ذاز ۱۰ ماه شاهد شیوع آبله میمونی در بیش‌از۷۰ کشور دنیا باشیم. حتی همان موقع هم که این آمار ارائه می‌شد، تصور بر آن بود که در سال‌های بعدی قرن ۲۱ که فقط ۲۰ سال از آن را پشت سر گذاشته ایم؛ شاهد چنین اتفاقاتی باشیم.
چون به این ترتیب به نظر می‌رسد در سال‌های آینده ما باید شاهد وقایع دیگری باشیم؛ همان‌گونه که تب کریمه کنگو نیز که از ابتدا در مرزهای شرقی کشور اپیدمی بوده؛ موارد دیگری از آن بیماری در سطح کشور هم گزارش شده است.
هیچ کشوری نمی‌تواند از ورود بیماری در امان باشد
به گفته این استاد ویروس شناسی، تهدید بعدی در مورد آربو ویروس‌ها است و همان‌گونه که گزارش‌ها نیز نشان می‌دهند در اغلب استان‌ها دیده شده و مردم نیز در تماس با آن قرار گرفته‌اند.
فراموش نکنیم برخلاف گذشته که یک بیماری محدود به قاره یا منطقه خاصی بود؛ در حال‌حاضر شیوع یک بیماری در یک قاره، محدود به همان جا باقی نمی‌ماند.
یعنی با ورود به دهکده جهانی، شیوع یک بیماری در یک قاره باعث می‌شود پس از مدتی شاهد شیوع آن در کشورهای دیگر هم باشیم. چون در حال حاضر، دیگر آن دوران که امکان گریز از شیوع بیماری‌های واگیر وجود داشت به سر آمده و تمام شده است.
بسیاری از بیماری های آربو وویروس و بیماری های منتقل شونده از جوندگان محدود و محصور به قاره آفریقا بوده است. ولی باید بررسی شود علت مثبت بودن آنتی بادی علیه آربو ویروس در جمعیت قابل ملاحظه ای از مردم کشورمان چیست؟ آیا این تعداد از هموطنان ما به آفریقا سفر کرده بودند!؟
بنابراین می‌توان از هشدار سازمان بهداشت جهانی نیز مبنی بر تهدید این بیماری‌ها نتیجه گرفت که بشر نمی‌تواند در قرن ۲۱ از درگیری و رویارویی با بیماری های واگیر در امان بماند. همان گونه که شاهدیم در فاصله یک سال پس از این هشدار نیز به مرور شاهد تبعات و اثرات آن هستیم.
چه باید کرد؟
جزایری می‌گوید در چنین شرایطی که نمی‌توان از شیوع اپیدمی ها جلوگیری کرد، «آگاهی» نقش بسیار مهمی دارد که معمولا با وجود شبکه‌های اجتماعی و اینترنت؛ امکان بیشتری برای افزایش سطح اطلاعات مردم وجود دارد.
نکته مهم بعدی آن است که مردم باید توجه داشته باشند به هر حال این تهدیدها وجود دارند. بنابراین هوشیار بودن موضوع مهمی است. چون هنوز مشخص نیست به طور مثال برای ویروس عامل بیماری‌های جدید، واکسنی وجود داشته باشد یا خیر. ضمن آنکه هنوز درمان دارویی اختصاصی هم برای این بیماری‌ها وجود ندارد.
به همین دلیل آگاهی و هشیاری در سطح بالا بین مردم و ملزم کردن آنها در جدی گرفتن موارد پیشگیری از ابتلا به بیماری می‌تواند تا حدودی مؤثر واقع شود.
به گفته جزایری با توجه به اینکه این بیماری‌ها از راه‌های مختلف منتقل می‌شوند؛ در نتیجه باید با آگاهی از روش‌های انتقال بیماری هوشیار بود و آنها را رعایت کرد.