به گزارش همشهری آنلاین، مخازن سدهای کشور به‌خصوص در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بخش‌هایی از استان‌های کرمان و فارس، انتفاع زیادی از بارش‌های موسمی مونسون برده‌اند؛ به‌گونه‌ای که میانگین ورودی آب به مخازن کل سدهای کشور را ۵درصد ارتقا داده‌اند.
پرشدگی ۴۷درصدی مخازن سدها
سخنگوی صنعت آب با اشاره به عملکرد بارش‌های موسمی مونسون، از افزایش مخازن سدهای مناطق میزبان این بارندگی‌ها به‌ویژه در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و فارس خبر داد.
فیروز قاسم‌زاده گفت: بارش‌هایی که از طریق سامانه بارشی در جنوب کشور اتفاق افتاد، در جنوب شرق کشور شامل استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بخش‌های از استان‌های کرمان و فارس باعث تغذیه مخازن سدها شده است.
او اظهار کرد: به‌دنبال بارش‌های اخیر، در گام نخست ۶۵میلیون مترمکعب آب در مخازن سدها در استان سیستان و بلوچستان ذخیره‌سازی شده است و در استان هرمزگان هم پیش‌بینی می‌شود حجم مخازن سدها نسبت به روز شروع بارش‌های این سامانه ۲۰میلیون متر مکعب رشد داشته باشد.
با ادامه بارش‌ها، برآورد می‌شود سدهای استان خوزستان نیز شاهد افزایش موجودی آب در مخازن باشند. طبق آمارهای ارائه شده از قاسم‌زاده درباره آخرین وضعیت سدهای کشور، از ابتدای سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ (از اول مهر۱۴۰۰ تا شامگاه پنجم مرداد۱۴۰۱) ورودی آب به سدهای کل کشور حدود ۲۸.۸میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به‌مدت مشابه در سال آبی گذشته ۵درصد افزایش نشان می‌دهد و با احتساب این افزایش، فعلا میانگین پرشدگی مخازن سدهای کشور به ۴۷درصد رسیده است.
نقشه بارش‌های مونسون در ایران
بارش‌های موسوم به مونسون، اواخر خرداد از سمت اقیانوس هند با عدم‌تعادل حرارتی در آسیا فعال می‌شوند و با چند هفته تأخیر از نیمه دوم تیرماه، ایران را نیز فرا می‌گیرند. باران‌های مونسونی هر تابستان تقریبا به‌صورت کمیابی در جنوب شرق کشور فعال هستند که امسال نسبت به دهه اخیر با شدت بسیار بیشتر همراه بودند که پس از پایان این سامانه و فروکش کردن آن، تحلیل‌های لازم انجام می‌گیرد.
سخنگوی صنعت آب می‌گوید: بارش‌های موسمی یا بارش‌های مونسون هند که از جنوب شرق کشور وارد کشور می‌شوند معمولا سامانه بسیار ناپایداری هستند؛ به این معنی که کانون بارش‌ها به‌شدت متغیر هستند و در پیش‌بینی‌ها هم عدم‌قطعیت بسیار بالایی وجود دارد که همین امر باعث شده در سطح وزارت نیرو از نظر ایمنی‌سازها و صدور هشدار به مردم، تمهیدات لازم اندیشیده شود.
قاسم‌زاده می‌افزاید: به‌دنبال بارش‌های مونسون، ستاد فرماندهی سیل در وزارت نیرو جلسه‌های متعددی در هفته‌های اخیر برگزار کرده و این سامانه بارشی به‌صورت مداوم به‌روزرسانی، پیگیری و رصد می‌شود و نتیجه آن نیز صدور هشدارهای لازم به استان‌های درگیر این موضوع به‌ویژه در مورد شدت بارش‌های بالا و احتمال سیلاب داده شده است.
سخنگوی صنعت آب درخصوص بارش‌های موسومی مونسون که از نیمه دوم تیرماه در سطح ایران فعال شده، می‌گوید: شروع این بارش‌ها از جنوب شرق کشور در سیستان و بلوچستان و هرمزگان آغاز شده و با گسترش به فلات مرکزی تا دامنه جنوبی رشته‌کوه البرز و دامنه‌ای‌های غربی زاگرس را تحت تأثیر قرار داده است.
فیروز قاسم‌زاده می‌افزاید: بیشترین تأثیر این بارش‌ها در نوار جنوبی کشور ازجمله هرمزگان، سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان و بوشهر بوده که در برخی نقاط به‌صورت موضعی تا بالای ۱۵میلی‌متر دریافت شده است، اما پیش‌بینی می‌شود بارش‌ها در بخش‌های عمده دامنه غربی زاگرس، دامنه جنوبی البرز و فلات مرکزی نیز تداوم داشته باشد.
قاسم‌زاده درخصوص الزامات پرهیز از خسارت‌های این بارندگی‌ها به مردم توصیه می‌کند که تحت هر شرایطی در اطراف رودخانه و مسیل‌ها، به‌ویژه در مناطق پست و دره‌ها اتراق نکنند، چرا که بارندگی‌ها هم ناپایدار و هم از لحاظ زمانی و مکانی می‌تواند در یک بازه زمانی در یک منطقه بسیار کوچک اتفاق بیفتد و با شدتی که دارد باعث تند سیلاب شود و این تند سیلاب در مسیر خود با یک دبی حداکثری و سرعت بسیار بالا، منجر به خسارت زیادی در حاشیه رودخانه شود.
کم‌آبی با مونسون رفع می‌شود؟
بارندگی‌های سیل‌آسای مونسون گرچه در مناطقی از کشور به وقوع سیلاب‌های مخرب و خسارت‌های جانی و مالی منجر شده است، اما درمجموع از منظر میزان انتفاع آبی، عملکرد قابل‌توجهی ندارد؛ زیرا این بارش‌ها عمدتا به‌صورت پایه‌ای و ناپایدار هستند و گستره کوچک‌تری نسبت به بارش‌های معمول زمستانی و پاییزی را در بر می‌گیرند.
بر همین اساس، بارش‌های حاصل از مونسون قدرت جبران گسترده آثار کم‌بارشی در طول سال آبی را ندارند و وقوع آنها نباید به‌منزله رفع تنش آبی و آغاز ترسالی قلمداد شود. به‌عنوان نمونه، در استان تهران که به‌تازگی سامانه بارشی مونسون به آن رسیده و در نخستین بارش به وقوع سیل در منطقه امامزاده داوود منجر شده است، آب سدهای ۵گانه ۱۸درصد نسبت به‌مدت مشابه سال قبل کاهش پیدا کرده و موجودی آب این سدها ۱۲۶میلیون مترمکعب کمتر از سال قبل است.
جدا از این موضوع، کم بارانی‌های چند سال اخیر باعث شده میزان پرشدگی سدهای ۵گانه پایتخت به ۳۰درصد برسد؛ ازاین‌رو، حتی با فرض اینکه بارش‌های مونسون بتوانند کسری ۱۲۶میلیون مترمکعبی سدهای تهران را نسبت به سال قبل جبران کنند، همچنان ۱.۲میلیارد مترمکعب از ظرفیت عملیاتی سدهای تهران خالی می‌ماند که خود بیانگر ابعاد بزرگ کم‌آبی در این سدها و ناتوانی بارش‌های موسمی در سیراب کردن آنهاست.