همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: واکسن کرونای «کوو ایران برکت» که با نام «برکت» بین مردم شناخته می‌شود، از اولین واکسن‌های داخلی بود که وارد خط تولید شد. به تازگی نیز واکسن «برکت‌پلاس» به تولیدات این شرکت اضافه شده و گفته می‌شود که در برابر سویه «امیکرون» اثربخشی بالای ۸۰ درصد دارد و می‌تواند ۶ برابرِ واکسن‌های دیگر ایمنی ایجاد کند.
بر اساس این گزارش، شرکت گروه دارویی برکت، واکسنی به نام برکت‌پلاس تولید کرده که بر اساس سویه امیکرون است و متخصصان می‌گویند از آنجا که بیشترین موارد ابتلای به کرونا از سویه امیکرون است، اگر دوز سوم یا چهارم از واکسنی تزریق بشود که از امیکرون ساخته شده، می‌تواند ایمنی بدن را تا ۸۰ درصد افزایش دهد که این میزان، تلفات ناشی از کرونا را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و در صورت ابتلای فرد نیز علائم خفیف‌تری نشان خواهد داد.
اواخر تیر امسال بود که واکسن برکت‌پلاس، مجوز مصرف عمومی را از وزارت بهداشت دریافت کرد و از سوی وزارت بهداشت اعلام شد که مردم می‌توانند برای دریافت این واکسن به پایگاه‌های تزریق کووید ۱۹ مراجعه کنند. در این رابطه همچنین اعلام شد که برکت‌پلاس، نخستین واکسن در جهان است که برای مقابله با سویه امیکرون شناخته شده است.
دکتر مینو محرز، محقق اصلی تیم تولید واکسن کوو ایران برکت و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این رابطه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: واکسن برکت‌پلاس، بیش از ۸۰ درصد در برابر ویروس جدید ایمنی ایجاد می‌کند. دانشمندان با مطالعات متعدد به این نتیجه رسیده‌اند که افراد اگر واکسن اختصاصی امیکرون را تزریق کنند، ایمنی‌شان حدود ۶ برابر افزایش می یابد.
وی اظهار می‌کند: داروسازی برکت در حال حاضر ماهانه ۱۲ تا ۱۵ میلیون دوز واکسن تولید می‌کند و هیچ وقت در کشور پیش نیامده که در این حجم واکسن تولید کنیم. این کارخانه قبلا نیمه صنعتی بود و امکان تولید واکسن در سطح وسیع را نداشت اما الان کاملا صنعتی شده و از عهده میزان تقاضا در کشور برمی‌آید.
دکتر محرز می‌گوید: پلتفرم واکسن برکت با بقیه واکسن‌های داخلی فرق می‌کند. پلتفرم برکت، ویروس ضعیف شده است، مثل سینوفارم اما ماده موثرِ موجود در آن تقریبا ۲برابر سینوفارم است.
چرا برخی به واکسن‌های ایرانی بی‌اعتمادند؟
محقق اصلی تیم تولید واکسن کوو ایران برکت ادامه می‌دهد: تا ۴۰ - ۵۰ سال پیش، ما بهترین واکسن‌سازی منطقه را داشتیم و الان هم دلمان می‌خواهد که واکسن‌سازی مجددا در کشورمان راه بیفتد. خوشبختانه بعد از پاندمی کووید۱۹ تعداد زیادی از موسسات در کشور شروع به تولید واکسن کردند. البته ما همیشه می‌توانستیم تولید کنیم اما امکاناتش را نداشتیم.
دکتر محرز درباره بی‌اعتمادی برخی نسبت به واکسن‌های کرونای ساخت ایران توضیح می‌دهد: سیستم آموزش باید درست باشد تا باور مردم نسبت به واکسن و داروی تولید ایران اصلاح شود. اگر دارو و واکسنی از خارج کشور برسد، مردم می‌گویند خوب است، اما نگاهشان به تولیدات خودمان هنوز خوب نیست و بریده شده است. چون ما خودمان را باور نداریم.
وی می‌گوید: یک سال قبل از اپیدمی کرونا در کشور، واکسن آنفلوآنزا در کشور کم آمد. من به شرکت گفتم اقدام به خرید آن از خارج کشور کند. چون بازار سیاه پیدا کرده بود. شرکت برای خرید اقدام کرد اما نمایندگی آن شرکت در ترکیه دیگر نفروخت و گفته بود «ایرانی‌ها بیشتر از این لیاقت ندارند.» این به من خیلی برخورد. الان ما لیاقت خود را نشان داده‌ایم و در ایران می‌توانیم همه نوع واکسن با هر تکنولوژی بسازیم.
این متخصص بیماری‌های عفونی ادامه می‌دهد: واکسن پاستوکووک وابسته به موسسه پاستور در کشور کوبا ساخته شده است، واکسن اسپایکوژن متعلق به یک روسی‌الاصل استرالیایی است که خواسته این واکسن را در شرکت دانش‌پژوه خودش تولید کند. خود استرالیا قبول نکرد که در ساخت این واکسن کمک کند و برای همین این فرد آمد و دارد با ایران کار می‌کند و کارخانه سیناژن هم تولید آن را انجام می‌دهد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: همه اینها برای من ارزشمند است. درست است که من عضو تیم واکسن برکت هستم اما درمورد هیچ کدام از واکسن‌های داخلی تعصب ندارم. در ایران واکسن‌سازی راه افتاده و ما به جای تخریب واکسن‌های دیگر یا علاقه نشان دادن به واکسن چینی، باید خوشحال باشیم. هر دوز واکسن چینی سینوفارم ۳ میکروگرم است؛ یعنی نصف برکت. خب چین می‌خواهد ۲برابر تولید داشته باشد و به همین دلیل هر دوز واکسنش ۳ میکروگرمی است. ما هم اولش ۳ میکروگرم تولید کردیم اما دیدیم این میزان آنتی‌بادی تشکیل نمی‌دهد. برای همین با همان پلتفرم رفتیم روی ۵ میکروگرم. خوشبختانه ایمنی خوب و بالایی هم ایجاد کرد.
ما لیاقت نداریم و ترکیه دارد؟
استاد بازنشسته گروه عفونی در بخش عفونی بیمارستان امام خمینی می‌گوید: الان با پلتفرم‌های مختلف، واکسن‌های متنوعی در ایران ساخته می‌شود و وزارت بهداشت و دولت باید باید حمایت کنند تا ما دیگر محتاج این نباشیم که دهن‌مان باز بماند ببینیم کسی واکسن به ما می‌فروشد یا نه! حالا بیایند و ببینند که ما لیاقت داریم یا ترکیه!
محرز تاکید می‌کند: در این شرایط رسانه‌ها هم باید آگاه‌سازی کنند تا مردم بدانند و مطمئن باشند که تزریق واکسن لازم است، همه واکسن‌های تولید ایران تحت کنترل تولید می‌شوند و روی همه آنها نظارت وجود دارد، و مهم‌تر این که تمام معیارها و استانداردهای بین‌المللی که در ساخت واکسن‌های آمریکایی و اروپایی رعایت شده، اینجا هم در مورد واکسن برکت و سایر واکسن‌های داخلی رعایت شده است. ما هر قدمی که در مراحل ساخت واکسن برکت برمی‌داشتیم، صد بار به سازمان غذا و دارو گزارش می‌کردیم. یک کمیته هم بالای سر ما بود که باید هر مرحله را تایید می‌کرد و بعد می‌رفت سازمان غذا و دارو و آنجا باید تایید می‌شد که واکسن الان می‌تواند ساخته بشود یا خیر. این سازمان تا آخرین مرحله هم ما را رصد کرد. مهم‌تر از همه، کمیته کشوری اخلاق است که مرتب همه چیز را چک می‌کرد.
محرز تاکید می‌کند: الان دنیا دنیای ویروس‌ها است و ما باید امکانات جدا کردن ویروس‌ها در آزمایشگاه را داشته باشیم که خوشبختانه داریم. قبلا به خاطر تحریم نداشتیم. همچنین امکان ساخت واکسن برای مقابله با ویروس‌ها را هم داریم. اوایل آن قدر تقاضا نسبت به تولید بالا بود که واکسن‌سازها نمی‌رسیدند واکسن بسازند اما الان اوضاع تغییر کرده است.
ثبت جهانی واکسن برکت به کجا رسید؟
مسئول کارآزمایی بالینی واکسن برکت در ادامه در پاسخ به این سوال که ثبت جهانی واکسن برکت به کجا رسید، توضیح می‌دهد: ثبت جهانی واکسن مراحل زیادی دارد. برکت اسفند سال ۱۴۰۰ در فرآیند ثبت جهانی قرار گرفت. برای ثبت باید مقالاتش چاپ می‌شد که تا الان ۲ مقاله در مجلات معتبر بین‌المللی منتشر شده و بقیه هم در دست انتشار است. غیر از آن، همه مدارک لازم تحویل سازمان جهانی بهداشت شده و آنها مشغول بررسی هستند تا این واکسن تاییدیه مرجع بین‌المللی را هم داشته باشد. قاعدتا تاییدیه این سازمان را خواهد گرفت. چون همه مراحل را سپری کرده و انجام داده است؛ هم مقالاتش هست و هم واکسنی است با ویروس ضعیف‌شده که اثربخشی لازم را دارد.
محرز می‌گوید: خیلی از مردم فکر می‌کنند که واکسن برکت را از چین آوردند و در ایران پُر کرده‌اند. چرا چنین فکری باید کرد؟ ما که ۵۰ سال پیش بهترین واکسن‌ساز منطقه بودیم. موسسه واکسن رازی در دنیا معروف بود. من فکر می‌کنم بی‌اعتمادی مردم از ناآگاهی ایجاد می‌شود. همچنین تبلیغات افراد و گروه‌های ضد واکسن در فضای مجازی باعث این بی‌اعتمادی شده و موجب شده که خودمان را باور نداشته باشیم. باید فرهنگسازی شود که ما در واکسن‌سازی عالی بودیم، مدتی این روال متوقف شده و حالا داریم دوباره واکسن می‌سازیم. همه کارها - از صفر تا صد - را هم در خود ایران انجام می‌دهیم.
صبر می‌کنم واکسنی بیاید که روی امیکرون موثر باشد
دکتر محرز در پایان گفتگو با همشهری آنلاین در پاسخ به این سوال که آیا خودش دوز چهارم واکسن کرونا را تزریق کرده، توضیح می‌دهد: نوبت چهارم را هنوز نزده‌ام. من سه دوز واکسن برکت زدم و چون دو بار به کرونا مبتلا شدم، خودش دوز چهارم حساب می‌شود. بنابراین صبر می‌کنم تا واکسنی بیاید که روی سویه امیکرون موثر باشد و مطمئنا هم واکسن ایرانی تزریق خواهم کرد.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به این که از واکسن برکت پلاس به عنوان واکسن اختصاصی واریانت اومیکرون یاد می‌شود، آیا برکت پلاس روی امیکرون موثر نیست می‌گوید: باید امتحان کنند ببینیم روی دوز چهارم و پنجم هم موثر هست یا نه. چون ویروس کرونا مدام جهش می‌کند. دلیل این هم که کشورهای دیگر فوری و پیاپی واکسن نمی‌سازند، این است که ویروس کرونا مدام در حال جهش است و امکان دارد که دربرابر واکسنِ ساخته‌شده اثربخشی نداشته نباشد. ساخت واکسن سرمایه‌گذاری است و هیچ کشوری نمی‌خواهد سرمایه‌اش را به باد بدهد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: فایزر که زمان انتشار ویروس ووهان ادعا می‌کرد ۹۰ درصد اثربخشی دارد، در برابر امیکرون ناگهان افت کرده و به ۴۰ درصد اثربخشی رسیده است. البته این که می‌گوییم دوز چهارم را بزنید، برای این نیست که ابتلا به کرونا را به صفر می‌رساند. درواقع واکسن، ایمنی بدن را مقداری بالا می‌برد و بیماری در حد خفیف و سرپایی خواهد بود. تزریق واکسن هم هر نوعش که در دسترس باشد، قابل تایید است. درضمن واکسن چهارم را بیشتر کسانی باید تزریق کنند که سن بالا دارند یا به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا هستند.