به گزارش همشهری آنلاین، کرمان شهر قناتی است و در گذشته توسط قنات‌ها زنده بوده، اما اکنون این قنات‌ها به دلیل حفر چاه‌های عمیق خشکیده شده‌اند و دالان آنها نفس می کشند. ورود فاضلاب جذبی و روان آب‌ها، بارندگی‌ها و ... به دالان قنات‌ها، می‌تواند خطری جدی برای شهر کرمان رقم بزند.
به گفته محمد برشان رئیس هیئت مدیره مرکز قنات استان کرمان، در اوایل دوره قاجاریه، ۷۲ رشته قنات از زیر شهر کرمان و اطراف آن رد می شدند که پس از حمله محمدخان قاجار، بسیاری از آنها خشک شده و در دهه ۳۰ و ۴۰ نیز مابقی آنها خشک شدند اما آثار آنها در زیر شهر کرمان باقی است.
او توضیح داد: روان آب‌ها، فاضلاب‌ها، آب‌های سطحی و ... در درون این قنات‌های خشک شده انباشته می‌شوند و شاهد بودیم که در دهه ۸۰ بالا آمدن آب‌های زیرزمینی، مسجد جامع، بافت تاریخی و بازار کرمان را تهدید کرد و این خطر همچنان باقی است.
قنات‌ها کدام نقاط شهر کرمان را تهدید می کنند؟
به گفته رییس هیئت مدیره مرکز قنات استان کرمان، بسیاری از قنات ها در پیرامون میدان آزادی شهر کرمان بوده و از خیابان هزار و یکشب عبور می‌کنند و بدانید که آثار این قنات‌ها در زیر زمین وجود دارد.
این نویسنده و پژوهشگر قنات تاکید کرد: نباید نسبت به عبور قنات‌ها از زیر زمین بی اعتنا بود. این قنات‌ها در آینده خسارات جبران ناپذیری به شهر وارد می‌کنند. خاک کرمان تحمل ساختمان‌های بلند مرتبه همچون برج اول، پاسارگاد و ... را ندارد زیرا سیستم فاضلاب آنها وارد زمین شده و این آب‌ها در زیر زمین ساماندهی نشده است.
برشان، افتتاح دفتر قناتی در شهرداری کرمان را الزامی دانست و بیان کرد: باید قبل از هر ساخت و سازی در شهر کرمان از این دفتر مجوز گرفته شود. قبل از هر ساخت و سازی باید بررسی شود که آیا آن ساختمان، روی دالان قنات قرار می‌گیرد یا خیر و وضعیت آن دالان چگونه است؟
او ادامه می‌دهد: قنات های زیادی از زیر خانه‌های شهرک مطهری رد می شده و همچنین شاهدیم در بلوار امیرکبیر در کوچه باغ بهرامی ساختمانی وجود دارد که ۲۰ سانتیمتر کج شده که دلیل آن عبور قناتی از زیر آن ساختمان است که قبل از احداث این بنا، زیرسازی و بهسازی لازم صورت نگرفته است.
بیشتر بخوانید: قنات‌های خشک، آتشفشان‌های خاموش شهر | نبود متولی واحد برای تمام قنات‌های تهران یک ابهام بزرگ است
رئیس هیئت مدیره مرکز قنات استان کرمان با اشاره به وضعیت میدان آزادی، خطاب به مسئولین مربوطه گفت: تا کی می‌خواهید آب‌های زیر گذر آزادی را با موتور پمپ تخلیه کنید؟ شما باید قبل از اجرای پروژه برای رفع این مشکل چاره اندیشی می‌کردید.زیر گذر میدان آزادی به دلیل آنکه زیرسازی نشده و معبر قنات‌ها بوده، ممکن است بر اثر شدت بارندگی‌ها، آب از آن بالا بزند، ضمن آنکه آب فاضلاب به دلیل داشتن مواد شیمیایی بتن را تخریب و سازه را ویران می‌کند. اگر امروز فکری برای قنات های زیر سطحی شهر کرمان نشود، فرداها، لعنت ابدی نثار ما خواهد شد.
فرونشست زلزله ای خاموش است
محمدحسنی عضو هیئت علمی بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز در این رابطه گفت: فرونشست زمین زیرساخت های کشور را تهدید می‌کند و هر از گاهی خبرهای مبنی بر فرونشست خیابان یا ساختمان ها را می‌شنویم. در حال حاضر باید قنوات را شناسایی و تعیین تکلیف کرد که این مهم جزو وظایف شهرداری‌هاست و شورای عالی شهرسازی و معماری دستورالعمل هایی در این خصوص ابلاغ کرده است.
او معتقد است: باید در صورت تامین اعتبار، نقشه ریسک زیرساختی شهر کرمان آماده شود تا براساس این نقشه، دیگر اجازه ساخت و ساز در حریم قنوات داده نشود و ساختمان‌هایی که از گذشته نیز در این محدوده‌ها ساخته شده‌اند، مقاوم سازی شوند البته کارهایی در این زمینه انجام شده است، اما کافی نیست.
مسئول دفتر منطقه ای جنوب شرق کشور مرکز تحقیقات مسکن، راه و شهرسازی، برداشت بی رویه آب های زیر زمینی را یکی از دلایل نشست زمین می‌داند و می‌گوید: تا زمانی که تنش موجود از تنش مجاز بیشتر نباشد مشکلی نداریم اما با توجه به بارندگی‌های شدید هفته گذشته یا باران های سیل آسا دی ماه سال گذشته در منوجان و عنبرآباد؛ تهدید همچنان وجود دارد به طوری که این بارش‌ها رخمون سطحی زمین را متاثر از فرونشست نشان دادند و در عنبرآباد شکافی در سطح زمین به طول حدود ۲.۵ کیلومتر و عمق حدود ۶ متر ایجاد شد که از زیر ساختمان‌های این مسیر عبور کرده و در همین راستا نیز ساختمان هایی که شناژ داشتند کمتر آسیب دیدند اما ساختمان‌های فاقد شناژ از حیث کاربری خارج شدند.
به اعتقاد او، کل پهنه استان کرمان را خطر فرونشست تهدید می‌کند و فرونشست یک زلزله خاموش است که به مرور زمان ساختمان‌ها ترک می‌خورند و زیرساخت‌ها تخریب می‌شوند و با ایجاد فروچاله در مناطق شهری دچار بحران های خطرناکی می‌شویم.