وی تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی خود را در شیراز به پایان رساند. هوش و حافظه قوی و استعداد سرشار، وی را در محیط مدرسه در ردیف شاگردان بسیار ممتاز قرار داده بود و گاه در یک سال، دو کلاس را طی می‌کرد.
پس از پایان تحصیلات ابتدایی و دبیرستان، در 14 سالگی به طور رسمی دروس دینی را در مدرسه آقا باباخان شیراز آغاز کرد و در مدت اندکی نیازهای خود را از علوم صرف، نحو، منطق، بیان و بدیع تأمین کردد.
سپس توجه خود را به رشتهٔ فقه و اصول معطوف ساخت و مجموع دروس مقدماتی و سطح متوسط و عالی را در مدتی نزدیک به 4 سال به پایان رساند.
در همین سال‌ها گروهی از طلاب حوزهٔ علمیهٔ شیراز را نیز درس می‌داد. او در حالی که هنوز بیش از 18 سال از عمرش نگذشته بود، حاشیه‌ای بر کفایة الأصول آخوند خراسانی نوشت و در همان سال، وارد حوزهٔ علمیهٔ قم شد و نزدیک 5 سال در درس‌های اساتیدی چون آیت‌الله بروجردی شرکت کرد.
وی در سال ۱۳۶۹ هـ.ق وارد حوزهٔ علمیه نجف شد و در آنجا در دروس اساتیدی چون محسن حکیم، ابوالقاسم خوئی و عبدالهادی شیرازی شرکت جست.
در سن ۲۴ سالگی اجازهٔ اجتهاد مطلق را از دو نفر از آیات بزرگ دریافت نمود. در سال ۱۳۷۰ هـ.ق به ایران بازگشت و در قم به تدریس سطوح عالی و سپس خارج اصول و فقه پرداخت.
در سال ۱۳۳۶ شمسی به اتفاق جمعی از دانشمندان، ماهنامهٔ مکتب اسلام را با مساعدت زعمای حوزهٔ علمیهٔ قم و با کمک مالی عده‌ای از دیگران پایه‌گذاری کرد.
آیت الله مکارم شیرازى در جریان انقلاب اسلامی حضور فعال داشت و به همین دلیل چند بار به زندان رژیم شاهنشاهی افتاد و به 3 شهر چابهار، انارک و مهاباد تبعید شد. او در تدوین قانون اساسی در خبرگان اول، نقش مؤثری داشت.
تفسیر نمونه وی به چند زبان ترجمه شده و در اغلب خانه‌ها موجود است؛ این تفسیر و تفسیر موضوعی پیام قرآن باب تازه‌ای در تفسیر قرآن گشوده و کتب اعتقادی وی مورد نظر طلاب و دانشجویان بود.
برخی از تالیفات آیت الله مکارم شیرازى:
- اسرار عقب ماندگی شرق
- اعتکاف، عبادت کمل
- اسلام و آزادی بردگان
- پیام امام امیر المؤمنین(ع) جلد3، 4، 5
- ارتباط با ارواح
- مناسک حج
- مناسک عمره مفرده
- حیله‌های شرعی و جاره‌جویی‌های صحیح
منبع مورد استفاده برای این مدخل