همشهری آنلاین- بهزاد رنجبر: آمارها نشان می‌دهد قیمت ارز در ۲ماه گذشته به یک ثبات نسبی رسیده و در یک کانال مشخص درحال حرکت است. به‌نظر می‌رسد این موضوع ناشی از بهبود درآمدهای ارزی و آغاز معاملات توافقی ارز است. رئیس‌کل بانک مرکزی نیز با تأکید بر همین ۲عامل، گفت: معاملات توافقی ارز باعث آرامش بازار ارز شده است. ضمن اینکه در پایان تیرماه بیش از ۱۴میلیارد دلار ارز در سامانه نیما تامین شده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۸۰درصد رشد داشته است.
به گزارش همشهری، درحالی‌که بازار ارز از اواسط اسفند پارسال تا اواسط خردادماه امسال با نوسان زیادی مواجه شد و قیمت هر دلار آمریکا با ۳۰درصد رشد از ۲۵هزارو ۶۰۰تومان در ۱۵اسفند پارسال به ۳۳هزارو ۱۰۰تومان در ۲۳خرداد ماه امسال رسید، آمارها نشان می‌دهد که بعد از طی این دوره نوسان‌های بازار ارز محدود شده و قیمت هر دلار آمریکا عمدتا در کانال ۳۰ تا ۳۱هزار تومان در حال حرکت است. این نوسان محدود بیانگر آن است که قیمت هر دلار آمریکا در ۲ماه گذشته با یک ثبات مواجه شده و حتی نزدیک به ۶درصد افت کرده است. هم‌اکنون قیمت هر دلار آمریکا در محدوده ۳۱هزارو ۲۰۰تومان است و با نقطه اوج خود در خرداد ماه ۲هزار تومان فاصله دارد اما پرسش این است که عامل این ثبات ارزی چیست؟
عوامل ثبات ارزی
به‌طور کلی عوامل زیادی در تعیین قیمت ارز نقش دارند، اما از سال۱۳۹۷ تاکنون بخش زیادی از نوسان‌های ارزی ناشی از محدودیت‌های ورود ارز به کشور بوده است. در واقع کاهش درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت یکی از دلایل مهم نوسان‌های ارزی در طول چند سال گذشته بوده است. ضمن اینکه نرخ تورم نیز در این موضوع نقش داشته است. در چنین شرایطی با وجود آنکه آمار دقیقی از میزان صادرات نفتی وجود ندارد، اما برخی اطلاعات رسمی نشان می‌دهد درآمدهای نفتی بهبود یافته و این رویداد به افزایش درآمدهای ارزی منجر شده؛ موضوعی که رئیس‌کل بانک مرکزی هم آن را تأیید و اعلام کرد: سرمایه‌گذاری‌های خوبی در چند سال اخیر در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی انجام شده و این سرمایه‌گذاری‌ها ارزآوری خوبی برای کشور داشته است.
او افزود: خوشبختانه با وجود محدودیت‌ها و در زمان تحریم همیشه توانستیم ارز کشور را تامین کنیم و امروز به‌مراتب شرایط بهتر از قبل است، اما جهت‌گیری باید به سمتی باشد که دولت بتواند درآمدهای دیگری را جایگزین درآمدهای نفتی کند و خوشبختانه مسیر و جهت‌گیری هم‌اکنون درست است. صالح‌آبادی با اشاره به مزیت نسبی کشور در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی، گفت: وقتی چنین ظرفیتی داریم اگر درآمدهایی را که از این بخش حاصل می‌شود، صرف سرمایه‌گذاری در همین حوزه کنیم حجم صادرات افزایش پیدا می‌کند.
رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین گفت: براساس آمارها در پایان تیرماه بیش از ۱۴میلیارد دلار ارز در سامانه نیما تامین شده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۸۰درصد رشد داشته است.
او تأکید کرد: شرایط ارزی خوبی داریم و در بازار حواله نیز حجم عرضه‌ها و معاملات روزانه به بیش از ۲۰۰میلیون دلار می‌رسد و عرضه همیشه بیش از تقاضاست.
آغاز مبادلات توافقی ارز
نکته دیگری که به‌نظر می‌رسد در ایجاد ثبات در بازار ارز نقش داشته، آغاز معاملات توافقی ارز از اواخر خرداد ماه یعنی دقیقا از زمان آغاز ثبات ارزی است.
هفته آخر خردادماه بود که بانک مرکزی در تعامل با کانون صرافان، صرافی‌های معتبر و صادرکنندگان تصمیم گرفت که بازار توافقی دلار را ایجاد کند. بر این اساس بانک مرکزی اجازه داد تا دلارهای صادراتی با نرخ توافقی به صرافی‌های معتبر فروخته شود و صرافی‌ها نیز خود ارزها را به متقاضیان بفروشند. بعد از این اقدام همچنین، هرگونه فروش ارز توسط افراد حقیقی و حقوقی به صرافی‌ها با نرخ توافقی مجاز اعلام شد. آنطور که کارشناسان می‌گویند این رویداد موجب شد تا جریان عرضه و تقاضای ارز در بازار آزاد به تعادل برسد.
کامران سلطانی‌زاده، دبیرکل کانون صرافان اندکی بعد از اجرای این طرح درباره اثرات آن گفت: با توجه به ابلاغیه‌های بانک مرکزی به صرافی‌ها، شاهد تداوم روند عرضه ارز صادرکنندگان و تامین نیاز ارزی متقاضیان هستیم به‌گونه‌ای که نرخ دلار توافقی در کانال ۳۰هزار تومان در نوسان است و خبری از جهش قیمت نیست. به‌گفته او، این طرح فضای معاملات غیررسمی را نسبت به گذشته محدودتر و امکان ایجاد نوسان از سوی دلالان را از آنها گرفت. سلطانی‌زاده همچنین تأکید کرد: روزانه چندین میلیون دلار در بازار توافقی معامله می‌شود و این در حالی است که روند بازار نشان از تمایل صادرکنندگان برای فروش و عرضه بیشتر به صرافی‌ها دارد.
بر همین اساس روز گذشته رئیس‌کل بانک مرکزی نیز یکی از دلایل مهم ایجاد ثبات در بازار ارز را راه‌اندازی معاملات توافقی ارز دانست و گفت: ارز توافقی یکی از اتفاقات خوبی بود که انجام شد به‌نحوی که در ۲ماه گذشته این امکان را فراهم کردیم که در شبکه صرافی کشور ارزهای مختلف اعم از دلار، یورو و روبل به‌صورت توافقی و با قیمتی براساس عرضه و تقاضا مبادله شود. صالح‌آبادی ادامه داد: خوشبختانه حجم معاملات در این بخش به میزان قابل‌توجهی افزایش یافت و نشان داد که عمق بازار در حال افزایش است؛ ضمن اینکه بر بازار ارز هم اثرگذار است.
او تأکید کرد: به‌واقع معاملات توافقی ارز باعث آرامش بازار ارز شده و بانک مرکزی به توسعه این بازار کمک خواهد کرد و به‌عنوان هدایتگر این بازارها، آرامش حوزه ارزی کشور را به‌عنوان اولویت اصلی خود دنبال می‌کند.
ریزش قیمت‌ها در بازار سکه و طلا
همگام با ایجاد ثبات در بازار ارز، نوسان‌های قیمت طلا و سکه هم محدود شده و قیمت‌ها در این بازار حتی روند نزولی داشته است. علت این موضوع اثرپذیری قیمت طلا و سکه از نوسان‌های قیمت ارز است.
نایب‌رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران در این‌باره گفت: در بازار سکه و طلا برخلاف افزایش قیمت‌های جهانی، هفته قبل شاهد کاهش نرخ طلا و سکه بودیم و این به‌دلیل آن بود که تحت‌تأثیر تحولات سیاسی و اقتصادی قیمت ارز به‌طور میانگین بین ۸۰۰ تا ۱۰۰تومان کاهش یافت و در کانال ۳۰هزار تومان قرار گرفت. به‌گفته محمد کشتی‌آرای، درحالی‌که قیمت دلار اوایل هفته قبل در محدوده ۳۲هزار تومان دادوستد می‌شد، در پایان هفته به محدوده ۳۱هزار تومان رسید.
او اضافه کرد: کاهش قیمت ارز به کاهش قیمت‌ها در بازار سکه و طلا منجر شد. از سوی دیگر، با توجه به کاهش دادوستدها و تقاضاها که به سبب تعطیلی یک هفته اخیر بازار ایجاد شد، حباب سکه نیز کاهش یافت. او با بیان اینکه حباب سکه به‌طور متوسط در هفته گذشته ۲۲۰هزار تومان کاهش یافت،
اضافه کرد: در آخرین معاملات هفته قبل، قیمت سکه طرح قدیم ۱۴میلیون و ۱۰۰هزار تومان بود که به‌طور متوسط ۵۰هزار تومان کاهش قیمت داشت. سکه طرح جدید نیز با ۲۵۰هزار تومان کاهش به نسبت ابتدای هفته قبل، در پایان هفته ۱۴میلیون و ۷۰۰هزار تومان مبادله شد و در حقیقت حباب آن کاهش پیدا کرد. نایب‌رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران افزود: قیمت هر مثقال طلای آب‌شده به‌طور متوسط ۶۰هزار تومان کاهش یافته و به ۵میلیون و ۸۹۰هزار تومان رسیده است. هر گرم طلای ۱۸عیار هم با ۱۲هزار و ۵۰۰تومان کاهش در آخرین معاملات روز گذشته یک میلیون و ۳۶۰هزار تومان به‌ازای هر گرم دادوستد شده است.