همشهری آنلاین- فهیمه پناه‌آذر: با ناتمام ماندن دوره ریاست محمد سرافراز در روزهای پایانی اردیبهشت۱۳۹۵، علی عسگری، ریاست رسانه ملی را برعهده گرفت. وی تنها یک دوره روی صندلی مدیریتی ساختمان شیشه‌ای نشست؛ دوره‌ای پر از فراز و فرود و حواشی مختلف؛ تا اینکه هفتم مهرماه سال گذشته پیمان جبلی از مدیران بدنه سازمان، حکم ریاست صداوسیما را گرفت. جبلی پیش از آنکه رئیس صداوسیما شود، معاون برون‌مرزی سازمان بود.
مردی از جنس خبر
گفته می‌شود که جبلی مردی از جنس خبر است؛ فردی که از همان ابتدا کارش را از خبرنگاری در سازمان شروع کرده و حالا نفر اول سازمان به‌حساب می‌آید. با نگاهی به کارنامه کاری جبلی این نکته قابل تامل و توجه است که او بیشترین حضورش در بخش اخبار سازمان بود و پس از آنکه محمد سرافراز از معاونت برون‌مرزی به ریاست سازمان صداوسیما برگزیده شد، جبلی را به عنوان معاونت خبر وقت و معاونت سیاسی امروز انتخاب کرد که این معاونت ازجمله معاونت‌های مهم و راهبردی و کلیدی صدا و سیماست. خیلی‌ها آن زمان معتقد بودند که جبلی با توجه به شناختی که از سازمان دارد می‌تواند در مدیریت سازمان که حالا به لحاظ مالی وضعیت خوبی ندارد یا سیستم سلیقه‌ای و رفاقتی راهگشا باشد.
- انتقاد دوبلور مطرح از دوبله‌های زیرزمینی | آنقدر که ما کاراکترهای فیلم‌ها را مزدوج کرده‌ایم، هیچ محضری صیغه عقد جاری نکرده است!
- ببینید | روایت بازیگر زن یک فیلم ترسناک که پای جن را به سینما بازکرد | من از فیلم‌های وحشتناک می‌ترسم
اولین گام؛ تغییر در معاونت سیاسی
وقتی جبلی حکمش را گرفت، انتظار می‌رفت سازمان با تغییرات گسترده‌ای روبه‌رو شود؛ سازمانی که مدیرانش در دوره قبل براساس سلایق شخصی انتخاب شده بودند و زمزمه‌های تغییر هر روز به گوش می‌رسید. اما جبلی که تنها تمرکزش روی معاونت سیاسی بود، نخستین حکم‌ها را به شکل طبیعی به این بخش داد، بسیاری از بخش‌های خبری را حذف کرد و با اعتقاد به این موضوع که باید از تکرار و موازی‌کاری دوری کرد، بیشتر توجهش روی شبکه خبر شد؛ شبکه‌ای که حالا عنوان می‌شود شبکه خبر ۲هم قرار است تاسیس شود.
حسن عابدینی، رئیس خبرگزاری صداوسیما گفت که ابتدا در بستر تلوبیون این شبکه شکل گرفته و امکان دارد که در آینده از طریق گیرنده‌های تلویزیونی هم قابل دسترس باشد. قرار است در این شبکه، جریان‌های خبری به‌صورت زنده پخش شوند و مخاطبان در جریان کامل رویدادهای مهم کشور و جهان قرار بگیرند؛ مسئله‌ای که هم‌اکنون شبکه خبر تلویزیونی به‌دلیل فشردگی کنداکتور و جدول پخش، از آن رنج می‌برد. به‌نظر این شبکه بدون مجری است و صرفا رویدادهای ایران و جهان را به‌صورت زنده در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.
حذف شبکه‌های خبری با رویکرد درست
یکی دیگر از برنامه‌سازان سازمان هم معتقد است که حذف بخش خبری یک سازمان یعنی از بین بردن یک برند که در طول سال‌ها مردم با آن آشنا بودند. وی که می‌خواهد نامش عنوان نشود، با بیان این مطلب که هر تغییری باید با رویکردی درست و اصولی باشد، به همشهری می‌گوید: «باید از تک‌صدایی در بخش اخبار اجتناب کنیم. وقتی شبکه‌های مختلف خبری روی یک موضوع کار می‌کنند، دیدگاه‌های مختلف باعث تنوع اخبار می‌شود، اما وقتی همه اخبار و رویدادها در یک شبکه خبری گنجانده می‌شود، یک نوع تک‌صدایی ایجاد می‌شود.
مانند آن است که بگوییم در یک کشور تنها یک روزنامه یا یک شبکه خبر وجود داشته باشد.» وی ادامه می‌دهد: «شبکه خبر، باشگاه خبرنگاران جوان، بخش خبری شبکه‌های یک و ۲ هرکدام رویکردهای متفاوتی را می‌توانند دنبال کنند و همین تنوع، جذابیت دارد، اما حالا یک شبکه خبر است و در دیگر شبکه‌های سیماوصدا یک خبر را می‌گویند.»
کارنامه خالی در معاونت سیما
یکی از بخش‌های مهم در سازمان، معاونت سیماست؛ معاونتی که تولید و پخش سریال‌های تلویزیونی را در کنار دیگر وظایفش به دوش می‌کشد. با آمدن جبلی به سازمان زمزمه حذف معاونت صداوسیما به گوش می‌رسید، اما جبلی بر این اعتقاد بود تا زمانی که معاونت‌ها کار خود را انجام می‌دهند نیازی به تغییر نیست؛ چراکه یک تغییر به‌واسطه عریض و طویل بودن صداوسیما همه امور و جریان‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. با این حال بعد از تغییر معاونت سیما و انتصاب یک مدیر جوان، مدیران شبکه‌های تلویزیونی به غیر از شبکه۳ تغییر کردند که همین موضوع هم برای خیلی‌ها جای سؤال داشت.
یکی از موضوعات معاونت سیما بحث تولید سریال بود. در همان ماه‌های اول ریاست جبلی شنیده شد که رئیس سازمان شخصا جلوی برخی از نگارش فیلمنامه‌ها یا پیش‌تولید برخی سریال‌ها را گرفته تا درباره آن سر فرصت تصمیم بگیرد؛ موضوعی که در همان دوران خودش به حاشیه‌ای تبدیل شد؛ به همین دلیل تا به امروز سریالی در دوران مدیریت نزدیک به ۱۱ماهه جبلی کلید نخورده و بیشترین سریال‌هایی که از روی آنتن شبکه‌های سیما پخش می‌شوند تولیدشان از دوران ریاست قبلی سازمان بوده است؛ سریال‌های فصلی چون نوار زرد، بچه مهندس یا از سرنوشت یا دیگر سریال‌هایی که البته اقبال آنچنانی در جذب مخاطب تلویزیونی نداشته‌اند.
با این حال سریال‌های ویژه – الف تولید خود را شروع کرده یا اینکه ادامه داده‌اند. از مهم‌ترین این سریال‌ها می‌توان به «سلمان فارسی» و «حضرت موسی» اشاره کرد یا سریال‌هایی چون «جشن سربرون» و... که تولیدشان به پایان رسیده و در جدول پخش قرار گرفته‌اند.
حذف شبکه‌ها
محمد سرافراز از مدیران سازمان بود و با اینکه بیشتر از ۱۸ماه ریاست سازمان در دستش نبود، اما در زمان خود بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی را تعطیل یا ادغام کرد؛ موضوعی که در آن زمان سروصدای زیادی بر پا کرد. این روش را دیگر روسای سازمان ادامه ندادند، اما به‌نظر می‌آید جبلی حساب‌شده‌تر دست به این کار می‌زند.
او بعد از ۱۰ماه از حضورش در سازمان، ۲شبکه شما و ایران کالا را حذف کرد؛ ۲شبکه‌ای که کارشناسان رسانه می‌گویند اقدام درستی بوده و می‌تواند روی دیگر شبکه‌های هم‌عرض هم این کار انجام شود. اما برخی از کارشناسان رسانه هم معتقدند که این حذف خوب بوده، ولی حذف برنامه‌های تلویزیونی کودک و نوجوان از شبکه‌های یک و ۲ تصمیم درستی نبوده است.
ابهام در سریال‌سازی
جواد مزدآبادی، از کارگردانانی است که سال‌هاست با تلویزیون سر و کار دارد. وی مانند دیگر کارگردانان و کارشناسانی که با تلویزیون کار می‌کنند، عقیده دارد هنوز برای نظر دادن به عملکرد جبلی زود است. وی اما به یک اتفاق اشاره می‌کند و اینکه مدیران رده بالایی سازمان برای نخستین‌بار با برخی از کارگردانان تماس گرفته و شخصا با آنها صحبت کردند؛ موضوعی که مزدآبادی معتقد است خیلی در سازمان نادر است.
این کارگردان در ادامه می‌گوید: «به‌نظر مدیران سازمان درصدد هستند که از فیلمسازان برای سریال‌سازی دعوت کنند و تلاش دارند که باز هم تلویزیون بتواند با تولید سریال‌های خوب به مخاطب خود برسد و در این زمینه سرمایه‌گذاری می‌کنند.» اما نکته‌ای که این کارگردان به آن اشاره می‌کند این است که تولیدات در ماه‌های گذشته خیلی کم شده است.
وی توضیح می‌دهد: «نمی‌دانم بحث مالی پشت این ماجراست یا اینکه مدیران وقت سازمان دلیلی دارند که هنوز تولیدات دوره خود را شروع نکرده‌اند. نمونه بارزش هم آنتن محرم بود. در سال‌های گذشته همیشه در محرم سریال‌های مناسب آن ماه پخش می‌شد، اما امسال فقط سریال‌های تکراری به نمایش درآمد. مردم که از سیاست‌ها خبر ندارند، اما همین موضوعات باعث دلزدگی مخاطبان تلویزیون می‌شود.» نیروهای جدید و بی‌تجربه در معاونت صدا معاونت صدا، یکی از بی‌سروصداترین معاونت‌ها در ماه‌های گذشته است؛ معاونتی که کمترین تغییر مدیریتی را داشته و همچنان به شکل گذشته به حیات کاری خود ادامه می‌دهد.
اما یکی از موضوعاتی که از این معاونت شنیده می‌شود، بحث خداحافظی پیشکسوتان رادیو یا معاونت صداست؛ موضوعی به نام طرح تحول در صداوسیما وجود دارد که در آن بحث جوانگرایی دیده می‌شود؛ موضوعی که قابل توجه و به‌نظر فعالان حوزه صدا خوب است، اما این جوانگرایی تا چه اندازه بر بالندگی رادیو مؤثر است؛ موضوعی که عنوان شده حضور جوانان بدون تجربه و حذف پیشکسوتان رادیو، این معاونت را به محلی برای آزمون‌وخطا تبدیل کرده است.
شنیده شده که در شبکه‌های مختلف رادیویی و معاونت صدا نیروهای زیادی از بیرون سازمان آورده شده‌اند که نمونه قابل توجه آن پسر برادر معاون اول رئیس‌جمهور است؛ فردی که عنوان شده هیچ تجربه‌ای در کار رادیو نداشته، اما در رادیو دیده می‌شود.
مورد عجیب ساترا
ساترا سازمانی با یک نام طولانی است که ساختمانش در تقاطع خیابان مطهری و مفتح قرار گرفته. شاید قصه فعالیتش به میانه دهه۹۰ برگردد، اما حاشیه‌هایش بیشتر به دوران علی عسگری و جبلی مرتبط می‌شود.
اواخر ریاست علی عسگری بود که ساترا تلاشش را برای کسب شرح وظایف قانونی از مجلس شروع کرد. ساترا قدرتش زمانی زیاد شد که توانست وزارت ارشاد دولت دوازدهم را راضی کند! تا نظارت برتولید و پخش سریال‌های نمایش خانگی را داشته باشد، اما زمانی حاشیه‌ها زیاد شد که وزارت ارشاد تلاش کرد تا این قدرت را برگرداند و برخی از پلتفرم‌ها هم به واسطه طولانی بودن پروسه مجوزها، کار خودشان را انجام دادند. حالا ساترا به یک مورد عجیب تبدیل شده و هنوز وضعیت نمایش خانگی در ابهام قرار دارد.
هنوز زود است که به طور کامل فعالیت جبلی به‌عنوان رئیس سازمان را زیر ذره‌بین قرار داد؛ دوره مدیریتی که مهر ماه، یک سالش می‌شود و هنوز یک راه ۴ساله را این مدیر به همراه یارانش در پیش دارد، اما با همه این اوصاف به‌نظر می‌رسد که پیمان جبلی با یک سازمان بزرگی روبه‌روست که نیروی انسانی‌اش در هر دوره مدیریتی فربه‌تر شده و درآمدش هر سال به واسطه خیلی از تصمیمات کاهش یافته است.
حالا او یک‌تنه تلاش می‌کند که با یک وسواس مدیریتی و خط‌کشی‌هایی که درنظر دارد این سازمان عریض و طویل را به شکل منطقی و استاندارد بازگرداند، اما جبلی باید درنظر داشته باشد که با حذف آنی یا قرار دادن هر فعالیت در یک شبکه مشخص، تنها درصدد جابه‌جایی فعالیت‌ها و یک کاسه کردن آنهاست و اگر بخواهد به همین کندی عمل کند، شاید ۱۰سال هم برای درست کردن رسانه ملی کم باشد.
مکث
یک کار جسورانه
هر چند خیلی‌ها موافق حذف اخبار از کانال‌های تلویزیونی نیستند، اما مزدآبادی این موضوع را مهم خوانده و توضیح می‌دهد: «به‌نظرم این بزرگ‌ترین دستاورد است که وقتی برنامه‌هایی با موازی‌کاری همراه است، آنها را حذف کنیم یا اینکه شبکه‌هایی که برنامه خاصی ندارند را تعطیل کنیم و در این دوره بی‌پولی سازمان این بهترین کار است که می‌تواند به صرفه‌جویی مالی کمک کند.» این کارگردان ادامه می‌دهد: «شبکه‌های بزرگ جهان هم با تعداد معقول کار می‌کنند، اما وقتی وارد صداوسیما می‌شویم آنقدر نیرو زیاد است که سازمان باید بخش عمده‌ای از بودجه را به دستمزدها اختصاص بدهد.»