همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: طی روزهای گذشته عده زیادی از مسئولان و متخصصان درباره عبور کشورمان از قله موج هفتم کرونا اظهار نظر و پایان موج را اعلام کرده‌اند. اما شماری از متخصصان حوزه اپیدمیولوژی معتقدند که با توجه به عزاداری‌های دهه اول محرم و ... قضاوت در این زمینه هنوز زود است و باید منتظر ماند و از اظهارنظر شتاب‌زده پرهیز کرد.
دکتر مسعود یونسیان، متخصص اپیدمیولوژی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و دبیر کمیته اپیدمیولوژی کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا در این خصوص به همشهری‌آنلاین می‌گوید: حدود ۱۶ روز است که موارد ابتلا به کرونا در کشور افزایشی نداشته و نزولی بوده است. البته موارد مرگ و میر هنوز به این صراحت و وضوح خود را نشان نداده و انتظار داریم در هفته جاری کاهش موارد مرگ را هم تجربه کنیم.
دکتر یونسیان می‌گوید: با توجه به تماس‌ها و جابجایی‌های جمعیتی که امسال در دهه اول محرم اتفاق افتاد، ممکن است که این وضعیت در هفته جاری و هفته آینده تغییر کند و موارد نزولی در کشور دوباره رو به بالا برود. بنابراین الان قضاوت در خصوص این که قله موج هفتم را پشت سر گذاشتیم، زود است. اگرچه داده‌های موجود تا حالا این را حمایت و تایید کرده‌اند اما لازم است مقداری تحمل کنیم و ببینیم تا آخر این هفته چه اتفاقی رخ می‌دهد.
دبیر کمیته اپیدمیولوژی کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا اظهار می‌کند: اگر در ایام عزاداری امام‌حسین(ع) احیانا تماس‌های افراد با محافظت کافی همراه نبوده باشد، ممکن است آمارها صعودی شود یا حداقل سرعت کاهش آمار کند شود. باید منتظر بمانیم.
نمی‌دانیم چه تعداد از کودکان، والدین خود را از دست داده‌اند
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در بخش دیگری از گفتگو با همشهری آنلاین، به آثار ناگوار کرونا و نیز پدیده کووید طولانی‌مدت یا لانگ کووید در جهان و ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: طی مطالعه‌ای تخمین زده شده که حدود ۲۰۰ هزار نفر از کودکان آمریکایی حداقل یکی از والدین خود را به دلیل ابتلا به کرونا از دست داده‌اند. این مطالعه در کشور خودمان انجام نشده و نمی‌دانیم چه تعداد از کودکان، والدین خود را در دوره پاندمی کرونا و براثر ابتلا به این بیماری از دست داده‌اند. باید مطالعه شود.
دکتر یونسیان می‌افزاید: افزایش سوء مصرف مواد مخدر یا اوردوز شدن هم در دنیا در دوره پاندمی کرونا گزارش شده و در کشور خودمان هم مطالعه‌ای در این زمینه انجام و منتشر شده است.
این متخصص اپیدمیولوژی درباره لانگ کووید هم توضیح می‌دهد: کووید طولانی‌مدت به دو بخش تقسیم می‌شود؛ یکی اصطلاح کلی است که همه عوارض ناشی از ویروس و عوارض غیرمستقیم بعد از کرونا را شامل می‌شود و دیگری فقط عوارض ناشی از خود ویروس کرونا را شامل می‌شود. ما بحث‌مان روی اولی است که به آن می‌گویند Post Covid Conditions یا حالات بعد از ابتلا به کووید که هم عوارض مستقیم ویروس را شامل می‌شود و هم عوارض غیرمستقیم را.
وی تاکید می‌کند: این مشکل (لانگ کووید) دامنه وسیعی دارد؛ هم طیف اختلالاتی که تاکنون شناخته شده و به آن نسبت داده شده و هم فراوانی آن در بین افرادی که مبتلا به کووید شده و بهبود پیدا کرده‌اند، خیلی زیاد است.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: موسسه‌ای در مرکز مراقبت‌های بیماری‌های آمریکا فعالیت دارد که طبقه‌بندی بیماری‌ها را انجام می‌دهد و به هر بیماری یک کد می‌دهد. الان ویراست دهم آن تحتICD۱۰ توسط مسئولان مدارک پزشکی و هرکس که می‌خواهد راجع به بیماری صحبت کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به بیماری کووید هم کد U۰۹.۹ تحت عنوان عوارض پس از کووید داده‌اند. در این موسسه تا به حال بیش از ۲۰۰ شکایت مختلف و ۵۰ بیماری مختلف به کووید طولانی‌مدت منتسب شده است.
یک‌سوم مبتلایان کرونای آمریکا به کووید طولانی‌مدت دچارشدند
دبیر کمیته اپیدمیولوژی کمیته علمی مقابله با کرونا می‌گوید: بعضی از کشورها در زمینه لانگ کووید پیشرفت بیشتری داشته‌اند؛ مطالعات بیشتری انجام داده‌اند، وسعت مساله را شناسایی کرده‌اند، نهادهایی را مسئول کرده‌اند و بودجه‌هایی برای این که در این زمینه مداخله انجام دهند، تعیین کرده‌اند. مثلا کاخ سفید اوایل سال ۱۴۰۱ تفاهم‌نامه‌ای را درباره کووید طولانی امضا کرد که دولت فدرال آمریکا را موظف کرد که به ۳ گروه از افراد خدمات ارائه کند؛ یک گروه کسانی هستند که به لانگ کووید عوارض جسمی مرتبط با لانگ کووید مبتلا شده‌اند، گروه دوم افرادی هستند که به اختلالات رفتاری مرتبط با کووید دچار شده‌اند و دسته سوم هم افرادی هستند که در سوگ از دست دادن یکی از اعضای درجه یک خانواده نشسته‌اند که هر یک از اینها ابعاد وسیعی دارند.
دکتر یونسیان ادامه می‌دهد: در مورد کووید طولانی‌مدت، مطالعه‌ای در آمریکا گفته که ۲۰ درصد افراد ۱۸ تا ۶۴ ساله و ۲۵ درصد افراد بالای ۶۵ سال بعد از ابتلا به کووید، آثار طولانی‌مدت کووید را به نحوی نشان داده‌اند و این آثار هم بسیار متنوع بوده‌اند؛ اعم از بیماری‌هایی که از قبل وجود داشته و تشدید شده، و یا بیماری‌هایی که از قبل یا وجود نداشته یا اگر وجود داشته و در مراحل اولیه بوده، تشخیص داده نشده و بعد از ابتلای فرد به کووید و بعد از بهبودی وی آشکار شده است. بیماری‌هایی مثل بیماری‌های قلبی، دیابت، کلیوی، اختلالات خونی، اختلالات عصبی و اختلالات روانی را در این مطالعه ذکر کرده‌اند.
وی اضافه می‌کند: مطالعه دیگری هم در آمریکا انجام شده که حاکی از این است که حدود ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تا ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار فرد بالغ آمریکایی علائم کووید طولانی‌مدت را داشته‌ند. مطالعه دیگری نیز که با پرسشگری از جامعه چند ده هزار نفری انجام گرفته، نشان می‌دهد ۳۵ درصد بالغان آمریکایی یعنی یک‌سوم جمعیتی که به کووید مبتلا شده بودند، در زمان بعد از بهبودی حداقل از یکی از عوارضی که به کووید طوانی‌مدت منتسب می‌شود، شاکی بوده‌اند. ۱۹ درصد از آنها (کمتر از یک پنجم) هم در زمان مصاحبه این علائم را داشته‌اند. حالا اگر بپذیریم که اغلب جمعیت دنیا حداقل یک بار به کووید مبتلا شده‌اند، می‌بینیم که عدد خیلی بزرگی است.
هر فوتی کرونا حداقل ۹ نفر را در خانواده داغدار کرده است
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه می‌دهد: از جنبه‌های رفتاری هم ترس، اضطراب، خشم و افسردگی از عوارض روحی و عاطفی هستند که به کووید طولانی‌مدت منتسب شده است. در مطالعه‌ای در آمریکا مشاهده شده که شکایت از اضطراب و افسردگی در سال ۲۰۲۰ حدود ۴ برابر سال ۲۰۱۹ بوده و تنها عاملی که می‌تواند این همه اختلاف را توجیه کند، پاندمی کووید است. این آمار اعم از افرادی است که مبتلا شده‌اند یا حتی مبتلا نشده‌اند. این راجع به کل افراد بالغ است.
دبیر کمیته اپیدمیولوژی کمیته علمی مقابله با کرونا اضافه می‌کند: در آمریکا تخمین دیگری زده شده مبنی بر این که هر فردی که براثر ابتلا به بیماری کووید فوت کرده، به طور میانگین ۹ نفر را در خانواده خود داغدار کرده است. این موضوع در گروه‌های قومی و نژادی مختلف متفاوت است و در گروه‌های قومی و نژادیِ خاص خیلی بیشتر است. لذا در تفاهم‌نامه‌ای که قبلا گفتم، از مسئولان مربوطه این کشور خواسته شده که هم خدماتی را که برای کووید طولانی‌مدت لازم است، به مردم ارائه کنند و هم تحقیقات مورد نیاز در این زمینه انجام شود.
این متخصص اپیدمیولوژی می‌گوید: در کشور ما به این دلیل که هنوز به اندازه کافی مطالعاتی که اختصاصا برای کشور خودمان انجام شده باشد، نداریم، قضاوت کردن و آمار دادن کمی دشوار است و برای همین مجبوریم برای ارائه آمار نسبی، به مطالعات انجام‌شده معتبر و بین‌المللی استناد کنیم.