آخرین آمار سایت iranfttx.ir حاکی است از دی‌ماه ۱۴۰۰ که در عمل پروژه فیبر نوری کلید خورد، تنها ۱۴۶ هزار و ۹۵ پورت منصوبه تا تیرماه ۱۴۰۱ اضافه شده است. همچنین تعداد سرویس‌گیرندگان تکنولوژی‌های FTTH و VDSL در همین بازه زمانی ۱۵ هزار و ۱۰مورد افزایش داشته است. نکته عجیب این است که تعداد سرویس‌گیرندگان FTTH در بازه زمانی دی‌ماه ۱۴۰۰ تا تیرماه ۱۴۰۱فقط افزایش ۸۶۳ موردی را تجربه کرده و بقیه (۱۴ هزار و ۱۴۷ سرویس گیرنده) مربوط به VDSL بوده است. به‌عبارت دیگر به‌طور میانگین هر ماه در کل کشور ۱۴۳.۸ سرویس‌گیرنده به بهره‌برداران FTTH اضافه شده است. این در حالی است که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات باوجود راهبردی دانستن این پروژه، معتقد است جای نگرانی وجود ندارد و مشکل مربوط به لایه‌های پایین است که ان‌شاءالله حل می‌شود. همچنین زارع‌پور روز گذشته در حاشیه جلسه هیأت دولت از افتتاح شبکه فیبرنوری منازل در هفته دولت خبر داد.
پروژه راهبردی و ملی
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در جلسه بررسی طرح توسعه شبکه دسترسی ارتباطات ثابت مبتنی بر فیبرنوری که با هدف ارائه گزارش اقدامات FCPها برگزار شد، پروژه فیبر نوری را یک پروژه راهبردی و ملی اعلام کرد و گفت: «نباید صرفا به این پروژه به‌عنوان یک پروژه ارتباطی نگاه کرد.»
زارع‌پور با اشاره به اینکه امروز ارتباطات به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مردم تبدیل شده، ادامه داد: «تلاش وزارت ارتباطات این است که یک شبکه پرسرعت، با کیفیت و امن مبتنی بر فیبرنوری را برای مردم عزیز کشورمان فراهم کند و بر بستر آن، انواع خدمات متنوع و باکیفیت را ارائه دهیم.»
این در حالی است که وزیر ارتباطات کارهای بزرگ را همراه با موانع بزرگ عنوان و تأکید کرد که نباید از این موانع بترسیم.
زارع‌پور با اشاره به اینکه از همان ابتدا که دنبال راه‌اندازی ۲۰میلیون پورت مبتنی بر فیبرنوری برای منازل و کسب‌وکارها هستیم، خیلی‌ها آن را نشدنی خواندند، ادامه داد: «البته شاید این احساس وجود داشت که دولت با این پروژه بزرگ همراهی نکند، اما شاهد بودید که دولت با جدیت پای کار آمد و موانع بزرگ یک‌به‌یک کنار زده شد.»
مشکل در لایه‌های پایین است
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به طرح برخی موانع از سوی شرکت‌های توسعه‌دهنده شبکه فیبرنوری اشاره کرد و گفت: «این اطمینان را می‌دهم در لایه‌های بالا و در سطح هیأت دولت مشکلی از بابت همراهی با این پروژه وجود ندارد، اما در لایه‌های پایین‌تر طبیعی است که هنوز شاهد برخی عدم‌همراهی‌ها باشیم؛ هرچند معتقدم که جای نگرانی وجود ندارد و این موانع هم ان‌شاءالله حل خواهد شد.» زارع‌پور توسعه شبکه فیبرنوری را نیازمند عزم ملی در میان همه دستگاه‌ها دانست و گفت: «قطعاً ما هم در وزارت ارتباطات تلاش خواهیم کرد که پیگیری‌های خود را افزایش دهیم تا مسئله هماهنگی بین‌دستگاهی به بدنه سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها، استانداران و فرمانداران منتقل شود تا همه احساس کنند که در حال همراهی با یک پروژه ملی هستند.»
این در حالی است که روز گذشته، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه جلسه هیأت دولت از افتتاح شبکه فیبرنوری منازل در هفته دولت خبر داد و گفت: «با افتتاح این شبکه فیبرنوری، سرعت اینترنت بهبود می‌یابد و در کنار آن سرعت اینترنت تلفن همراه هم افزایش خواهد یافت.»
تجربه سخت یک مشترک
اینترنت ثابت بر بستر فیبر نوری می‌تواند پایدارترین دسترسی عمومی به شبکه جهانی اطلاعات با کمترین قطعی و نوسانات ارسال اطلاعات را فراهم کند. در عین حال بسیاری از مشترکان، دفاتر و شرکت‌ها نمی‌توانند از این خدمات استفاده کنند. حجم بالای اعتراض‌های مردمی به بدقولی‌های طولانی و مکرر شرکت مخابرات در مراکز مخابراتی نمود عینی عدم‌توسعه در این بخش از شبکه ارتباطاتی کشور است.
خبرنگار همشهری با ثبت درخواست اینترنت فیبر نوری به‌نمایندگی از اهالی یک مجتمع منطقه مخابراتی در منطقه پاسداران به‌صورت میدانی وعده‌های وزیر ارتباطات و شرکت مخابرات در بهبود خدمات اینترنت را ارزیابی کرد. این درخواست در اسفندماه سال۱۴۰۰به منطقه مخابراتی خود ارائه شد و منطقه مخابراتی رسما نسبت به‌وجود ظرفیت خالی، تخصیص شماره‌های مجازی مورد نیاز و امکان دایر شدن اینترنت اعلام آمادگی کرد. با وجود هزینه نزدیک به ۴میلیون تومانی برای هر مشترک و همین مقدار هزینه برای تکمیل کابل نوری از کافوی تعبیه شده در محل تا درب منزل و نصب یک باکس اشتراک مستقل در مجتمع، شرکت مخابرات در لحظه آخر اعلام کرد، به‌علت مغایرت پورت و مشکلات زیرساختی منطقه قادر به ارائه سرویس نیست و این آغاز قصه تأخیر و شکایت‌های مکرر از مخابرات در جریان این پرونده بود.
تحریم‌ها و کمبود نقدینگی
مدیر ارشد این مرکز مخابرات به خبرنگار همشهری می‌گوید: «به‌علت تحریم‌های سال‌های گذشته و کمبود نقدینگی زیرساخت‌های منطقه ناقص مانده‌اند و اهالی منطقه باید تا رفع مشکل صبر کنند.» با طرح شکایت در سامانه ۱۹۵ مخابرات اعلام شد ظرف مدت ۲ماه این مشکل مرتفع خواهد شد. در عمل این مدت برای ماه‌های دیگر هم تمدید شد و شکایت‌های دیگر هم بی‌پاسخ ماند.
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در حاشیه یکی از جلسات هیأت دولت در پاسخ به طرح ایراد همشهری، عقب‌ماندگی‌های زیرساختی از دولت سابق را علت مشکل اعلام کرد و گفت که به‌علت ثابت نگه داشتن قیمت اینترنت در دولت دوازدهم، برای زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری مناسبی صورت نگرفته است و در این بخش عقب‌ماندگی داریم.
این در حالی است که عملا بسته‌های اینترنتی ارائه شده از سوی مخابرات طی یک سال اخیر افزایش قیمت چشمگیری داشته‌اند و بسته‌های اینترنت طرح تانوما بیش از ۱۰۰درصد رشد داشته‌اند، اما هنوز خبری از جبران معوقات و مطالبات بخش‌هایی از مردم در اتصال به اینترنت مخابرات نیست.
مدیر ارشد مرکز مخابراتی به همشهری می‌گوید: «طی سال‌های اخیر شرکت مخابرات را با وجود بی‌پولی و تحریم‌ها با چنگ و دندان نگه داشته‌ایم. شرکت هوآوی چین نخستین شرکتی بود که در جریان فشارهای آمریکا و بازگشت تحریم‌ها از اردیبهشت ۱۳۹۷ کارهای ما را نیمه‌تمام گذاشت و رفت. پس نباید با طرح چنین توقعاتی تلاش‌های ما را تضعیف کنید.» او در پاسخ به طرح شکایت دوم و سپری شدن مهلت ۲ماهه اعلام کرد: «دیگر از دست مرکز مخابراتی کاری برنمی‌آید. روسای بالادستی سرمایه تزریق نمی‌کنند و ما را تنها مقابل پیکان حملات و پیگیری شما که مشترک هستید قرار داده‌اند. بروید از منطقه۲مخابراتی خیابان آفریقا و مسئول توسعه و طراحی بپرسید که چرا پول نمی‌دهند و کار را جلو نمی‌برند؛ چون دیگر از دست من کاری ساخته نیست.»
او می‌گوید خطوط شما همانند بسیاری از مشترکان منطقه مغایرت پورت خورده و اراده بالادستی باید مشکل را حل کند.
انحصار در فیبر نوری
زارع‌پور در یکی از جلسات هیأت دولت درباره چرایی انحصار فیبر نوری و واگذاری مطلق آن به شرکت مخابرات گفته بود: «مقاومت‌هایی در تهران وجود دارد، اما در سایر شهرها همچون بوشهر و قم در حال واگذاری اینترنت فیبر نوری به شرکت‌های خصوصی هستیم.» محدود نگه داشتن خدمات اینترنت فیبری نوری به شرکت مخابرات فرضیه قوی عقب‌ماندگی این بخش همانند انحصار بخش‌های دیگر اقتصادی بوده است؛ هرچند زارع‌پور می‌گوید به‌علت عقب‌ماندگی زیرساخت‌ها حتی در برخی شهرستان‌ها دیگر امکان ارائه خطوط تلفن ثابت هم وجود ندارد. طی یک سال گذشته با شدت پیدا کردن مشکلات اینترنت ثابت و سیار در کشور، زارع‌پور وزیر ارتباطات اعلام کرده بار اصلی استفاده اینترنت با حدود ۸۰درصد روی شبکه موبایل آمده که کشش ندارد و تنها ۲۰ درصد مشترکان از اینترنت ثابت استفاده می‌کنند.
او با اشاره به اینکه این نسبت در همه جای دنیا معکوس است، در عین حال توضیح مشخصی درباره بحرانی شدن مسئله کیفیت اینترنت طی یک سال گذشته ارائه نداده است.
گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه