روند نزولی بهای نفت طی دو ماه گذشته که در 15 سال اخیر بی‌سابقه بود، حتی با خبر کاهش2/1 میلیون بشکه‌ای سقف تولید نفت اوپک نیز متوقف نشد و تصمیم اوپک تاثیری کوتاه مدت بر بازار نفت گذاشت هر چند که با تحرکات اخیر اعضای اوپک و هویدا شدن عزم جدی آنها به کاهش تولید انتظار افزایش بهای نفت بیشتر از کاهش آن است.
در همین رابطه با جودیت کیپر کارشناس نشریه اقتصادی مید و همچنین عضو مرکز خاورمیانه شورای روابط خارجی آمریکا گفت‌وگو کرده‌ایم.
***
- با توجه به تحولات اخیر در بازار نفت، پیش‌بینی شما از آینده آن چیست؟
طی دو ماه اخیر بهای نفت روند شدیدا نزولی طی کرده است و انتظار می‌رود با رفع مسائل سیاسی در کشورهای تولیدکننده نفت، طی چند ماه آینده بازار جهانی نفت آرام شده و در سال آینده بهای نفت کاهش یابد و به میزان متعادلی برسد، با این حال بهای نفت دیگر به سطح کمتر از هر بشکه 30 دلار نخواهد رسید.
- اوپک در نشست اضطراری هفته گذشته، تولید خود را بیش از یک میلیون بشکه در روز کاهش داد اما این کاهش نتوانست تاثیر مورد انتظار را بر بازار نفت بگذارد، برخی معتقدند تسلط اوپک بر بازار نفت رو به افول است، نقش اوپک را در آینده بازار نفت چگونه می‌بینید؟
من معتقدم اوپک کماکان نقش اصلی را در کاهش قیمت نفت خواهد داشت و با افزایش عرضه خود می تواند قیمت نفت را متعادل سازد. علت اصلی گرانی نفت در دو سال گذشته افزایش بی سابقه تقاضای نفت هندوستان و چین و همچنین بی ثباتی در کشورهای تولید کننده نفت بود، اما اعضای اوپک می‌توانند با کاهش بیشتر تولید خود موجب افزایش بهای نفت شوند.
بر خلاف دیدگاه شما، من معتقدم نقش اوپک در بازار نفت طی سال‌ها و دهه‌های آینده همچنان غیرقابل انکار بماند. اوپک می‌تواند با پاسخگویی به نیروهای بازار نفت و تضمین عرضه کافی سوخت به اقتصاد جهانی، نقش فعال و آرام کننده‌ای در جهان انرژی بازی کند.
با این وجود نباید از یاد برد از آنجا که تقاضای جهانی انرژی روز به روز در حال افزایش است، هر گونه ذخایر و عرضه جدید نفت نقش مهمی در ثبات بازار نفت خواهد داشت.
افزایش عرضه نفت به بازارهای جهانی در شرایط فعلی بسیار ضروری است و ذخایر نفت منطقه خزر نیز در این زمینه نقش غیرقابل انکاری بر عهده دارد؛ حتی اگر ذخایر نفت آن چندان زیاد نیز نباشد.
- ایران در پی کاهش وابستگی خود به درآمدهای نفتی است. به عنوان یک کارشناس نفتی چه راهکاری به ایران پیشنهاد می‌کنید؟
بهترین راه برای کاستن از وابستگی ایران به درآمدهای نفتی، اصلاحات و شفافیت اقتصادی، افزایش بازدهی، اشتغالزایی در بخش غیر نفتی و رفع فساد اقتصادی است.
از آنجا که ایران از لحاظ منابع انسانی بسیار نیرومند است، اصلاحات ساختار اقتصادی و توسعه کشاورزی، توریسم و صنعت می‌تواند ایران از درآمدهای نفتی بی‌نیاز سازد.
- دیدگاه شما نسبت به تنش هسته‌ای ایران و تاثیر آن بر بازار نفت چیست؟
تنش هسته‌ای ایران از عوامل مهم تشدید نوسانات بازار نفت بوده است که این امر موجب بالا نگه داشتن بهای نفت و نهایتا به ضرر کشورهای وارد کننده نفت شد.
با این حال، علل اصلی افزایش بهای نفت در سال‌های اخیر، افزایش فراوان تقاضای نفت چین و هند بوده است و البته بی‌ثباتی در عراق و مناقشه هسته‌ای میان ایران و کشورهای غربی نیز بر بی‌ثباتی بازار نفت در سال 2006 اثرگذار بوده‌اند.