اگرچه کشور این رتبه را از ۵سال پیش کسب و آن را حفظ کرده، با این حال، فقط به تولید علم بسنده نشده و در تجاری‌سازی و به‌عبارتی تبدیل علم به ثروت هم رشد داشته‌ایم. گزارش مورد اشاره در ۵ فصل و ۳۰۷ صفحه تنظیم شده که حائز نکات قابل‌توجهی است.
جدول منتشر شده در این گزارش نشان می‌دهد که چین، آمریکا و هند در انتشار مقاله و به‌عبارتی تولید علم رتبه‌های اول تا سوم را به‌خود اختصاص داده‌اند و کشورهای صنعتی کره‌جنوبی، آلمان و ژاپن پس از ایران در رتبه‌های ۵ تا ۷ قرار گرفته‌اند. این در حالی است که ایران در منطقه، رتبه اول تولید علم در فناوری نانو را به‌خود اختصاص داده است.
رشد بازار فناوری نانو در ایران
درحالی‌که بازار فناوری نانو در ایران طی سال ۱۳۹۲ معادل ۷۹۲میلیارد ریال گزارش شده، اما این میزان براساس گزارش منتشر شده به رقم ۱۱۵ هزار و ۴۵۳ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۹ رسیده است. در واقع آغاز جهش این بازار را می‌توان در سال ۱۳۹۶ مشاهده کرد که در مقایسه با سال ۹۵ با رشدی تقریبا ۱۰۰درصدی یک رکورد را ثبت کرده است. با این حال اوج این جهش مربوط به سال ۹۹ است. درحالی‌که بازار فناوری نانو در سال ۹۸ کمتر از ۴۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال بود، در سال ۹۹ با افزایش حدود ۷۱ هزار میلیارد ریالی، تقریبا معادل همه سال‌های ۹۲تا ۹۸با رشد همراه بوده است. درواقع، طی سال ۹۲ تا ۹۸ بازار فناوری نانو در ایران معادل ۷۷ هزار میلیارد ریال بوده است.
رفاه مردم با نانو
سعید سرکار، دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در گفت‌وگوی اختصاصی با همشهری در پاسخ به این پرسش که شاخص‌ترین نکات گزارش منتشرشده چه مواردی است، می‌گوید: «بهترین شاخص این است که در برابر بودجه‌ای که متعلق به مردم بوده، چه خروجی و آورده‌ای برای آنها داشته‌ایم و تا چه حد در برابر پول مردم احساس مسئولیت کرده‌ایم.»
سرکار با اشاره به اینکه اکنون ۵سال است در رتبه چهارم دنیا در زمینه تولید مقالات نانو قرار داریم، تأکید می‌کند که با این حال، تربیت نیروی انسانی متخصص، تولید علم، توسعه فناوری و صنعتی‌سازی که تاکنون صورت گرفته برای ۲منظور انجام شده است؛ اول ارتقای کیفیت زندگی مردم و دوم تولید ثروت. سرکار در مورد ارتقای کیفیت زندگی مردم می‌گوید: «به‌عنوان مثال، ما برای تولید داروهای نانویی ضدسرطان از متخصصان داخلی حمایت کردیم و اکنون پس از طراحی و تولید انبوه، با قیمت یک‌بیستم مشابه خارجی، این داروها در داخل کشور عرضه می‌شوند.»
او یادآوری می‌کند که تزریق دارویی که ۲۵ میلیون تومان هزینه داشته، اکنون با رقمی معادل ۸۰۰هزار تومان انجام می‌شود.
دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به دارویی دیگر اشاره می‌کند که قیمت آن ۱۱۰۰یورو(حدود ۴۵میلیون تومان) بوده، اما امروز به قیمت یک میلیون و ۲۰۰هزار تومان در اختیار بیماران قرار می‌گیرد. سرکار با اشاره به صادرات این داروها به کشورهای دیگر می‌گوید: «در واقع اگر پیش از این، فقط یک قشر خاص امکان بهره‌مندی از این داروها را داشتند، امروز آحاد مردم می‌توانند به این دارو دسترسی داشته باشند. او همچنین به سایر خدمات فناوری نانو اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «با این تکنولوژی، اکنون می‌توانیم آلودگی‌های آب را برطرف کنیم و آب آشامیدنی سالم در اختیار مردم قرار دهیم.» سرکار محیط‌زیست سالم‌تر، تصفیه پساب‌های صنعتی، تولید پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر و محصولات پردوام را از خدمات دیگر فناوری نانو می‌داند که با تلاش متخصصان کشور به‌دست آمده است.
تولید ثروت با نانو
دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو توسعه این فناوری را همچنین از منظر تولید ثروت مورد توجه قرار می‌دهد و می‌گوید: «اگرچه آمار سال ۱۴۰۰ ارائه نشده، اما در سال ۹۹حجم فروش محصولات نانو ۱۱هزار و ۵۰۰میلیارد تومان بوده که فقط هزار میلیارد تومان به‌عنوان مالیات بر ارزش افزوده به خزانه دولت واریز کرده‌ایم.»
سرکار در این مورد توضیح می‌دهد: «این موضوع به این معنی است که در سالی که دولت به ستاد نانو به‌عنوان متولی فناوری نانو کشور، ۵۴میلیارد تومان اختصاص داد، بالغ بر هزار میلیارد تومان فقط از مالیات بر ارزش افزوده کسب درآمد کرده است.»
او همچنین با اشاره به تولید ۱۲۰۰ محصول تأییدشده که اکنون در بازار عرضه می‌شود، از صادرات این محصولات به ۴۵کشور خبر می‌دهد. دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو همچنین یادآوری می‌کند که حجم بازار نانو هر ساله رشد ۱۰۰درصدی را تجربه کرده و اظهار امیدواری می‌کند که آمار سال ۱۴۰۰رکورد ۲۲هزار میلیارد تومانی را ثبت کند.
گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه