همشهری آنلاین- نجمه‌احمدبیگی: مسکن به یکی از موضوعات پر از دغدغه و بحث برانگیز برای اکثر خانواده‌ها تبدیل شده است. چرا که مساله تامین مسکن چه در بحث اجاره یا خرید مساله بزرگی به شمار می رود و نیازمند منبع مالی قابل توجهی است. این روزها که بحث مذاکرات هسته ای و احیای برجام به میان آمده است این تصور را برای همه مردم و حتی برخی سرمایه گذاران در این حوزه به وجود آورده است که در صورت توافق یا عدم توافق چه اتفاقی برای بازار مسکن رخ خواهد داد. آیا این بازار هم مانند بازار ارز، سکه و خودرو دستخوش تغییرات قیمتی می شود؟
مسکن کالای سرمایه‌ای
میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی مسکن در گفت و گو با خبرنگار همشهری آنلاین با اشاره به این موضوع که مسکن در کشور ما به جای اینکه یک کالای مصرفی باشد تبدیل به کالای سرمایه شده است. گفت : اصل کلی در بازار مسکن این است که هر کالایی که ماهیت مصرفی دارد و تبدیل به کالای سرمایه ای شود شاهد افزایش شدید یا جهش قیمت آن هستیم . مسکن در کشور ما سال‌هاست که تبدیل به کالای سرمایه ای شده است.
وی افزود: نمونه بارز این موضوع در سال‌های اخیر در بازار خودرو اتفاق افتاد. در ۱۰ سال قبل خودرو ماهیت یک کالای مصرفی را داشت یعنی به عنوان کالای مصرفی شناخته می شد. خودرو را می خریدند، چند سال استفاده می کردند و بعد با قیمت پایین‌تر می فروختند. اما بنا به شرایط اقتصادی و افزایش حاشیه‌ای سود بازارهای دلالی خودرو هم تغییر ماهیت داد و تبدیل به کالای سرمایه‌ای شد.
مهر پور ادامه داد: خیلی از افراد منابع خود را به حوزه مسکن می‌آورند و سرمایه گذاری می کنند و با این هدف خانه را می خرند که بعدها آن را با قیمت بالاتری بفروشند. خود این مساله باعث شد که روند افزایش قیمت در حوزه مسکن در کشور ما حتی از نرخ تورم هم جلوتر برود.
این کارشناس اقتصادی مسکن در پاسخ به این سئوال که چه کسانی در افزایش قیمت مسکن تاثیرگذار هستند؟ افزود: قیمت اصلی یک کالا متناسب با عرضه و تقاضا تعیین می شود یعنی مردم نمی توانند برای یک کالا قیمت بگذارند . البته نمی توان گفت خود مردم باعث گرانی می شوند باید گفت کسانی که منابع ریالی مازاد دارند اقدام به چنین کاری می کنند. این منابع مالی مازاد می تواند بخشی برای خود مردم و بخشی هم برای بنگاه های اقتصادی باشد. که منابع مالی خود را صرف سرمایه گذاری در حوزه مسکن کنند.
احتکار مسکن
مهرپور ادامه داد: در حال حاضر قیمت مسکن فراتر از شرایط اقتصادی و قدرت خرید مردم است و که دلیل آن عدم تناسب عرضه و تقاضاست. چون ماهیت مسکن تغییر کرده این اتفاق می افتد ما حتی در کشور با پدیده احتکار مسکن مواجهیم. احتکارکنندگان مسکن می خرند که چند سال بعد سود خوبی نصیبشان شود و سرمایه خود را دو یا چند برابر کنند که همین مساله به جهش قیمتی در حوزه مسکن دامن می زند.
وی بیان کرد: تورم در حوزه مسکن خیلی بالاست و شهروندان عادی مجبور هستند برای خرید خانه که نیازشان است از تسهیلات بانکی استفاده کنند. چون عقل اقتصادی اینطور حکم می کند که برای خانه دار شدن اگر امروز وام بگیرد ولو با سود بالا و صاحبخانه شود به نفع شان است. کلا دریافت وام در کشور ما منفعت اقتصادی دارد. البته این دید هم باز به همان مساله سرمایه‌ای شدن مسکن صحه می گذارد.
این کارشناس اقتصادی مسکن گفت: نباید اجازه داد افراد منابع مالی مازاد خود را به نیت افزایش سود و سرمایه روانه بازارهای مختلف از جمله مسکن کنند. برای حل این مشکل باید یک اصلاح ساختاری در حوزه اقتصاد صورت گیرد. مشکلات امروز مسکن به دلیل مشکلات کلان اقتصادی مانند ضعف قوانین مالیاتی، مشکل عدم هدایت نقدینگی به سمت تولید و مشکل نقدینگی سرگردان بر می گردد.
پیش بینی قیمت
مهرپور با اشاره به پیش بینی قیمت مسکن در روزهای آینده گفت: مذاکرات تاثیر مستقیمی روی مسکن ندارد. چه توافق بشود و چه نشود ما جهش قیمت مسکن را حداقل تا یکسال آینده شاهد نخواهیم بود. اما متناسب با شرایط موجود و تورم طبیعی است که شاهد یک افزایش قیمتی هم در مسکن مانند هر کالای دیگر باشیم .البته در بحث مسکن ما همیشه هر ۵ یا ۱۰ سال یکبار شاهد افزایش قیمت هستیم که ربطی به موضوع تحریم و روند مذاکرات ندارد.
وی تاکید کرد: این احتمال وجود دارد که اگر توافقی صورت گیرد قیمت برخی کالاها تاحدودی افت می کند و به لحاظ روانی اتفاق خوبی برای افرادی است که دارای منابع ریالی هستند که برای کسب سود بیشتربه سمت خرید ارز، سکه و مسکن روی می آورند .
وی ادامه داد: در سال ۹۴ بعد از برجام شاهد یک ثبات قیمتی در حوزه مسکن، ارز و طلا بودیم. اما چون این ثبات ساختاری نبود بعد خارج شدن امریکا از برجام سال ۹۷ دوباره شرایط برعکس شد و شاهد یک جهش قیمتی در همه این بازارها بودیم.
این کارشناس اقتصادی مسکن در پاسخ به این سئوال که اکنون زمان خوبی برای خرید خانه است، گفت: همیشه سیاست صبر کردن و انتظار منجر به شرطی کردن اقتصاد می شود که مخرب است. اگر کسی شرایط خرید مسکن را دارد باید منتظر چنین اتفاقاتی نباشد. مثلا افراد می خواهند خانه بخرند می گویند صبر کنیم تا نتیجه مذاکرات مشخص شد این طرز تفکر کاملا اشتباه است و حتی منجر به ضرر هم می شود.
وی ادامه داد: یکی از نقدهایی که به دولت قبل وارد بود این بود که اقتصاد ایران را به مذاکرات گره می زدند. انجام هرکاری را منوط به مذاکره می‌دانستند و همین مساله ضربه بزرگی به اقتصاد وارد کرد. نباید مساله ای برای شرطی کردن اقتصاد وجود داشته باشد.