اگرچه یکی از مهم‌ترین وعده‌های مسئولان وزارت بهداشت، افزایش تختهای آی‌سی‌یو بود، اما سال به پایان خود نزدیک می‌شود و هنوز تغییر محسوسی اتفاق نیفتاده است و به گفته معاون سلامت وزارت بهداشت، 2 هزار تخت آی‌سی‌یو در کشور کم داریم و بیماران همچنان چشم انتظار بستری شدن در بخش های آی‌سی‌یو هستند.
به‌رغم نقش حیاتی بخش مراقبت‌های ویژه در بیمارستان‌های عمومی، کمبود تخت و پزشکان و متخصصان مربوطه، از بزرگترین ضعف‌های مراکز درمانی کشور است که همواره مورد انتقاد مردم بوده است.
دکترحسن امامی‌رضوی، معاون سلامت وزارت بهداشت در این خصوص گفت: حدود
20 درصد تقاضاها برای تختهای مراقبت‌های ویژه در کشور کاذب است، با این حال در مقایسه با شرایط استاندارد حدود 2 هزار تخت آی سی یو در کشور کم داریم.
وی افزود: براساس شاخص‌های استاندارد باید به ازای هر 20 تخت عادی بیمارستانی یک تخت آی سی یو در کشور داشته باشیم اما اکنون با این استاندارد فاصله داریم که البته تقاضاهای کاذب و ارجاع غیر ضروری بیماران به بخشهای مراقبت‌های ویژه بر این کمبود افزوده است.
امامی رضوی گفت: مشکلی که در به کارگیری تختهای مراقبت‌های ویژه در کشور وجود دارد این است که نیازسنجی مناسبی درباره بیماران نمی‌شود به طوری که حدود 20 درصد بیمارانی که توسط پزشکان به بخشهای آی سی یو ارجاع می‌شوند نیازی به این تختها ندارند و با مدیریت و مراقبت بیشتر در بخشهای عادی هم می‌توانند نگهداری شوند.
تخت های آی‌سی‌یو در بیمارستان‌های دولتی، همواره اشغال‌اند!
«درحال حاضر اگر شما به طور تصادفی به 20 بیمارستان برای بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (آی‌سی‌یو)مراجعه کنید محال است که به‌سادگی و بدون رابطه موفق به این کار شوید و این نقص بزرگی در نظام سلامت کشور ما محسوب می‌شود.»
دکتر مهدی قیامت، رئیس انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه ایران در گفت‌و گو با همشهری این جمله را بیان کردو افزود: بر اساس ادعای مسئولین وزارت بهداشت، تعداد تخت های آی‌سی‌یو افزایش داشته است ولی این افزایش نه اثر بخش بوده و نه قابل لمس، چون کمبود ما دراین حوزه خیلی بیشتر از اینهاست.
به گفته او، بر اساس استاندارد جهانی، اختصاص ۵ درصد از تختهای هر بیمارستان به بخش مراقبت‌های ویژه ضروری است، درحالی که در کشور ما تقریبا هیچ بیمارستان خصوصی و دولتی از استاندارد لازم برخوردار نیست.
این پزشک متخصص بیهوشی می‌گوید: درحالی‌که بسیاری از تختهای آی‌سی‌یو در بیمارستان‌های ما استاندارد لازم را ندارند و برای ارائه خدمات درمانی کامل تجهیزاتشان تکمیل نیست، 2 هزار تخت آی‌سی‌یو اگر اضافه شده باشد، در مناطق محروم و مناطقی که اساسا چنین امکانی نداشته‌اند، مستقر شده و از همین رو، افزایش این امکانات در شهرهای بزرگ کمتر حس می‌شود.
رئیس انجمن بیهوشی کشور معتقد است: برای مطلوب شدن شرایط مراقبت‌های ویژه باید تعداد تختهای آی‌سی‌یو به دو برابر افزایش یابد؛ اگرچه مشکل فقط کمبود بودجه برای احداث این تختها نیست بلکه عدم مدیریت صحیح، توزیع غلط و... نیز این مشکلات را دوچندان می‌کند.
2هزار تخت آی‌سی‌یو کم داریم
معاون وزیر بهداشت به فارس گفت: در زمان حاضر حدود 100 هزار تخت بیمارستانی در کشور موجود است بنابراین باید حدود 5 هزار تخت آی سی یو یا همان تختهای مراقبت‌های ویژه تنفسی در کشور داشته باشیم اما متأسفانه تعداد تختهای آی سی یو موجود در کشور حدود 3 هزار تخت است و حدود 2 هزار تخت آی سی یو کمبود داریم.
وی گفت: درباره تختهای مراقبت‌های ویژه قلبی یا سی سی یو این مشکل کمتر است زیرا تعداد نیاز به این تختها نصف تختهای آی سی یو است و اکنون حدود 1700 تخت سی سی یو در کشور فعال است.
وی افزود: بسیاری از بیماران فقط به علت احتیاط بیش از حد پزشک به پخش مراقبت ویژه ارجاع می‌شوند در حالی که هنوز ممکن است به آن مرحله حاد بیماری نرسیده باشند.
معاون وزیر بهداشت در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است برخی بیمارستان‌ها به خاطر درآمد بیشتر، بیماران را به بخشهای مراقبت ویژه بفرستند، توضیح داد: این امر ممکن است در بیمارستان‌های خصوصی اتفاق بیفتد به خصوص اینکه بخشهای مراقبت‌های ویژه این بیمارستان‌ها همواره تخت خالی دارد و ضریب اشغال تخت آنها 100 درصد نیست و شاید حدود 50 تا 60 درصد باشد اما در بخشهای مراقبت ویژه بیمارستان‌های دولتی با ضریب اشغال بالای 100 درصد و صف انتظار مردم چنین کاری صورت نمی‌گیرد.
به نظر می‌رسد هزینه بالای تختهای آی‌سی‌یو از مهم‌ترین علل این کمبود به شمار می رود.
این تختها که به خاطر تجهیزاتشان بسیار هزینه‌بر هستند، به‌طور متوسط 50 برابر یک تخت متوسط هزینه دارند و کمبود اعتبارات باعث شده در بیمارستان‌های دانشگاهی با ظرفیت 500 تخت بستری، تنها 6 تخت در بخش آی‌سی‌یو موجود باشد درحالی‌که براساس استانداردهای جهانی باید بین 5 تا10 درصد تختهای یک بیمارستان به تختهای بخش آی‌سی‌یو اختصاص یابد.
تجهیز هرتخت آی‌سی‌یو ، 100میلیون تومان
دکتر احمد رضا سروش، قائم مقام ریاست بیمارستان شریعتی و متخصص جراحی، در این خصوص به همشهری می‌گوید: احداث یک تخت آی‌سی‌یوی استاندارد با در نظر داشتن چند فاکتور از قبیل فضا، نیروی انسانی و تجهیزات مکمل این تختها، بالای یکصد میلیون تومان هزینه می‌برد؛ لذا نگاه مسئولان در تخصیص بودجه باید معطوف به این موضوع باشد.
کارشناسان می‌گویند تهران شهری بزرگ و مهاجر پذیر است و مهاجران ضمن اینکه خودشان خدمات درمانی و بهداشتی را دریافت می‌کنند والدین و اقوام شان را هم نیز روانه تهران می‌کنند.
از سوی دیگر، امید به زندگی نیز افزایش یافته و بیمارانی که قبلا فوت می‌شدند در حال حاضر با داشتن گاهی چندین بیماری پیچیده، زنده می‌مانند و به این ترتیب نیاز به بستری در این نوع تختها نسبت به سال‌های قبل، افزایش یافته است.
دکتر سروش اضافه می‌کند: یک دلیل مهم دیگر درخصوص ضرورت افزایش تختهای آی‌سی‌یو، بحث پیوند اعضا و شیمی درمانی و... است که در حال حاضر نسبت به زمان قبل افزایش داشته و همه این موارد به نوعی به مراقبت‌های ویژه نیازمندند.
با همه این اوصاف، هنوز هم گاهی بیماران به علت کمبود تخت در بخش‌ها 15 تا 20 روز در اورژانس بستری می‌مانند و این امر موجب اشغال تختهای اورژانس و نارضایتی بیماران می‌شود