به گزارش همشهری آنلاین، توصیف کشیش گرجستانی از پیاده روی اربعین یک جمله طلایی داشت. «کشیش مالخاز» پس از حضور در مسیر آسمانی نجف به کربلا گفت: «اربعین موتور تولید امید است.» و این جمله او عجیب بر دل مینشیند. راست میگوید کجای دنیا دیدهاید جمعیتی میلیونی فارغ از هر نژاد و قومیتی با عشق به سوی مسیری واحد حرکت کنند. کجا دیدهاید میزبان خاک پای میهمان را سرمه چشمانش کند و با اشک پای میهمان را ماساژ دهد و برایش فرقی نکند که این میهمان فقیر است یا غنی، اهل کدام کشور است...
الحق و والانصاف اربعین موتور تولید امید است و اینطور است که نه فقط ایرانیان و شیعیان که حتی بسیاری از پیروان دین مسیحیت که یک بار تجربه حضور در این مسیر را دارند، برای تکرار این تجربه سر از پا نمیشناسند. امام حسین (ع) شیفتگانی از سراسر دنیا حتی عاشقانی از قلب اروپا دارد. مثل «مانولو اسپایلو»؛ عکاس و مستندساز اسپانیایی که مرور خاطراتش از پیاده روی اربعین کام هر شنوندهای را شیرین میکند.
وقتی مانولو پاگیر محرم های ایران شد
اما حالا که راه بسته است برای آنها که به هر دلیلی جا ماندهاند از قدم زدن در مسیر عشق بازی، شاید بهترین مسکن مرور خاطرات آنهایی باشد که از عمود به عمود این راه خاطره دارند و چه بهتر که درک یک مستندساز اروپایی از پیاده روی اربعین را بشنویم.
پدر مانولو اسپایلو سال ها قبل مدتی در ایران کار میکرد و برای مانولو از محرم و شکوه مراسم عزاداری عاشقان امام حسین (ع) گفته بود. این شد که مانولو یک سال دلش را به دریا زد و ماه محرم خودش را به ایران رساند. آن یک مرتبه کاری با دل مانولوی اسپانیایی کرد که بدجوری پاگیر ماه محرمهای ایران شد و ۴ سال پیاپی در سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ محرم که میشد خودش را به ایران میرساند، از مراسم عزاداری عکاسی میکرد و وقتی هم که به اسپانیا بر میگشت تا مدتها حرف از عاشقانههای شیعیان برای امام حسین (ع) ورد زبانش بود.
از اسپانیا تا جاده آسمانی نجف تا کربلا
در مدت حضور در ایران بارها از زبان دوستان ایرانیاش شنیده بود که مسیری هست از نجف تا کربلا با ۱۴۵۲ عمود که هر سال عاشقان امام حسین (ع) در چهلم امامشان پیاده در آن طی مسیر میکنند و به زیارت میروند. خلاصه اینطور شد که مانولو اسپایلو چند سال قبل سر از پیاده روی اربعین درآورد و لنز دوربینش میزبان تصاویری نابتر از ناب شد.
سال بعد دوباره قبل از اربعین به ایران آمد و نمایشگاه عکسی در خانه هنرمندان ایران برگزار کرد. خودش میگوید که دینش به امام حسین (ع) را اینطور ادا کرده است. ما در همان زمان حضور مانولو در ایران، با کمک دوست اسپانیاییاش که مسلط به زبان فارسی بود با این عکاس اسپانیایی گفت و گو گردیم و این بار نه از زبان شیعه ایرانی بلکه از زبان یک مسیحی از معجزات پیاده روی اربعین شنیدیم.
از حسین (ع) تا مسیح
نگاهش پر میشد از بهت و حیرت و حسرت وقتی از پیاده روی اربعین میگفت. پرسیدیم در پیاده روی اربعین چه دیدی؟ کدام تصویر، کدام قاب دلت را برد و هوایی کرد؟ ما متوجه زبان اسپانیایی مانولو نمیشدیم اما برق چشمانش وقتی از حرم امام حسین (ع) میگفت که نیاز به مترجم نداشت. یک جاهایی وسط گفت و گو برق چشمانش تبدیل میشد به کاسه چشمانی پر از آب و اشکها یک هو سرازیر میشدند.
حرفهای مانولو شنیدنی بود؛ «شخصیت امام حسین (ع) نزدیکی زیادی به درک مسیحیها از شخصیت حضرت مسیح (ع) دارد. من شناخت عمیق و کامل از امام حسین (ع) ندارم که بتوانم خوب در موردشان صحبت کنم، اما درکم از امام حسین (ع) شبیه ارتباط و حس و درکی است که مسیحیان کاتولیک به حضرت عیسی دارند. ما در جهان کاتولیک هم این عشق را دیدیم؛ عشق به حضرت مسیح. ولی چیزی که اینجا میبینیم افراد بیشتری با حس بسیار عمیقتری این عشق را دارند. برای من نه فقط وجهه دینی که وجهه سیاسی امام حسین (ع) هم خیلی جذاب است. شاید بیشتر از وجهه مذهبی. مبارزه ایشان با ظلم و حق طلبیشان، شهامت، دست و دلبازی، احسان به بقیه که وجهه مهم دین به نظر من احسان نسبت به بقیه است. چه تشیع اسلام چه مسیحیت. تصویر امام حسین (ع) در کنار حضرت مسیح حس آرامش به من میدهد. در آرامگاه امام حسین (ع) آرامشی است که همه را تحت تأثیر قرار میدهد.»
اینجا دنبال سوژه عکاسی نگرد
از عکاس اسپانیایی پرسیدیم زیباترین تصویری که از پیاده روی اربعین گرفتی چه بود؟ مانولو انگار حرف دل همه عکاسانی که به پیاده روی اربعین می روند را زد و حق مطلب را خوب ادا کرد، وقتی گفت: «در این مسیر نیاز نیست دنبال سوژه برای عکاسی بگردی. هر قدم که برمیداری یک سوژه برای عکس هست. اما من زیباترین تصاویری که گرفتم در بین الحرمین بود.»
دوستی ایرانیان و عراقیها سوژه عکاس اسپانیایی
همه دلدادگی عاشقان امام حسین (ع) یک طرف، دوستی میان ایرانیان و عراقیها هم یک طرف. این را مانولو میگفت. پرسیدم چرا از این دوستی اینقدر تعجب کردی؟ او در پاسخ از جنگ تحمیلی گفت؛ «دوستی میان ایرانیان و عراقیها برایم خیلی جذاب بود. چون من از جنگ ۸ ساله ایران و عراق اطلاعات داشتم؛ جنگی که ایرانیها به آن میگویند جنگ تحمیلی. در کتابها و اینترنت مقالههایی را خوانده بودم از اینکه ایران بسیاری از جوانهایش را در این جنگ از دست داد و همین طور عراقیها. اما در از پیادهروی اربعین میدیدم عراقیها با همه انرژی و توان از زائران ایرانی پذیرایی میکردند. حتی حاضر بودند جانشان را هم برای آنها بدهند. صحنه ماساژ دادن پای زائران ایرانی توسط عراقیها پر تکرارترین صحنه زیبایی بود که در پیاده روی اربعین میتوانستی ببینی.»
میهمانان پیاده روی اربعین از شیلی و اکوادور تا آمریکای جنوبی
در پیاده روی اربعین فرقی میان مذاهب نیست. احترام به زائران اباعبدالله حسین (ع) مسلمان و غیر مسلمان نمیشناسد. این را مانولو اسپایلو با جان و دل در پیاده روی اربعین درک کرد و در خاطراتش میگفت: «من با هواپیما به نجف رفتم و از نجف تا کربلا پیاده رفتیم. تاثیرگذارترین صحنه برای من استقبال از خارجیها بود. برخلاف تصور من در پیادهروی اربعین مردم از کشورهای مختلف حضور داشتند. از شیلی، اکوادور، ارمنیهای گرجستان، آمریکا، آمریکای لاتین. برایم جالب بود مردم عراق و موکب داران ایرانی با آنکه میدانستند ما مسلمان نیستیم، اما بهتر از دیگران از ما پذیرایی میکردند و خدمات میدادند. پسر بچه کوچک عراقی با لبخند جلو میآمد و چای و خرما تعارف میکرد.»
اشکهای عکاس اسپانیایی در حرم اباعبدالله (ع)
از هر چه بگذریم سخن دوست خوشتر است. عکاس اسپانیایی ۵ سال در مراسم ماه محرم ایران از شیون و گریههای مردم برای امام حسین (ع) عکاسی کرد و قرار بود پس از طی ۱۴۵۲ عمود به حرم نورانی اباعبدالله (ع) برود. حالا. مانولو آن روز وحال دلش را با نشان دادن یک عکس با ما به اشتراک گذاشت؛ «من با گروهی از دانشجویان دانشگاه امام صادق (ع) بودم و همراه آنها وارد آرامگاه امام حسین (ع) شدم. جلوی جمعیت بودم و عکس گرفتم. این عشقی که به امام حسین (ع) داشتند و غمشان خیلی عجیب بود و عجیبتر از همه اینکه وقتی میخواستند آرامگاه امام حسین (ع) را ترک کنند، گریه میکردند و من هم نمیتوانستم جلوی اشکم را بگیرم. همین حالا هم که یادم میآید، مو بر بدنم سیخ میشود و گریهام میگیرد.» اینها را که گفت کاسه چشمانش پر از آب شد و گفت امام حسین (ع) دل همه را زیر و رو میکند. آنقدر که همه تلاشم را میکنم که هر سال خودم را به پیاده روی اربعین برسانم.» البته این همه ماجرا نبود. مانولو گفت کار من تازه وقتی به اسپانیا برگردم شروع میشود و قرار بود نمایشگاه عکسی از مراسم عزاداری و پیاده روی اربعین در والنسیا برگزار کند.