وارد سالن همکف که شدم ناگهان مهندس مولوی را دیدم که به اتفاق دکتر تحصیلی مشغول توضیح به بازدید‌کنندگان بود. پیش‌تر با او درباره پارسه، ربات سخنگوی هوشمندش آشنا شده بودم. حالا مهندس مولوی این مخترع و نابغه جوان ایرانی همکاری فعالانه‌ای را با شهرداری تهران آغاز کرده است. با وی درباره پارسه و ربات مشاور شهردار تهران گفت‌وگو کرده‌ایم.
- سامانه پارسه را به کجا رسانده‌اید؟
ما دانش فنی پیشرفته‌ترین هوش مصنوعی جهان را با عنوان سامانه پارسه تولید کردیم و خوشبختانه امسال در فینال مسابقات جام جهانی رایانه در کشور چین با شکست مایکروسافت، آی.بی.ام، ناسا و کمپانی‌های بزرگ دنیا توانستیم مقام نایب قهرمانی را پس از اینتل کسب کنیم. این مسابقات حدود 2هفته پیش برگزار شد.
- درباره این مسابقه بیشتر بگویید.
مسابقات جام جهانی اختراعات رایانه‌ای هر 4 سال یکبار و با یک‌ماه فاصله از مسابقات المپیک برگزار می‌گردد. این رقابت‌ها به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مشکل‌ترین مسابقات رایانه‌ای جهان از نظر سطح رقابت کیفی است و جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار است که در این دوره از مسابقات حرفه‌ای و بسیار مشکل پذیرفته شده است.
اهمیت طرح هوش مصنوعی پارسه از آنجا روشن خواهد شد که در نخستین بار حضور در این مسابقات و رقابت با کمپانی‌های بزرگ و غول‌های رایانه‌ای جهان همچون Microsoft - Intel - IBM و دانشگاه‌های بلند آوازه جهان توانسته است پس از گذراندن 4 مرحله مقدماتی، طرح برتر قاره، طرح برتر 3 قاره و نیمه‌نهایی به فینال این رقابت‌ها راه پیدا کند و پس از پشت سر گذاشتن طرح‌هایی مانند: سیستم کنترل تمام هوشمند ایستگاه بین‌المللی فضایی آژانس تحقیقات فضایی آمریکا-NASA، یک طرح از مایکروسافت، بمب هوشمند رباتیکی ارتش فیلیپین، صفحه مانیتور کریستالی با قطر یک برگ کاغذ کمپانی LG و سیستم خبره هوشمند پزشک فوق تخصص برای همه بیماری‌ها کمپانی فیلیپس مقام نایب قهرمانی را کسب کنیم.
- گویا با شهرداری همکاری می‌کنید. قرار است چه پروژه‌ای را اینجا پیاده‌سازی کنید؟ آیا اساس این پروژه هم پیشرفته‌ترین سیستم هوش مصنوعی جهان است؟
بله، در حال حاضر پس از مذاکراتی که با شهرداری تهران داشتیم پروژه‌ای را تعریف کردیم که براساس آن قرار است روز شنبه با حضور آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، شهردار تهران و سفرای کشورهای مختلف رونمایی شود. این مراسم در حقیقت معارفه نخستین سیستم هوش مصنوعی مشاور شهردار در جهان است.
البته تصور نکنید آقای ایازی مشاور شهردار عوض شده، نه ایشان در سمت خود هستند فقط از این پس یک سیستم هوش مصنوعی نیز در مقام مشاور دکتر قالیباف خواهد بود. وی نخستین شهردار در کشورهای جهان است که از پیشرفته‌ترین سیستم هوش مصنوعی در دنیا بهره خواهد برد.
این سیستم قابلیت‌ها و توانمندی‌های زیادی دارد که از آن جمله می‌توان به این ویژگی‌های منحصر به فرد اشاره کرد: اطلاعات و آمار و ارقام ده‌ها متخصص، دانشمند و کارشناس شهرداری را یکجا و به‌صورت همزمان و آنلاین ارائه کند و در اختیار بگذارد، شهردار نیز با یک میکروفون اطلاعات لازم را از آن بخواهد.
از سوی دیگر، قرار است این سیستم به سامانه 137 شهرداری نیز سوئیچ و متصل شود و به‌نحوی آن را هوشمند کند؛
به این ترتیب جای تمام کسانی را که در این حوزه کار پاسخگویی را انجام می‌دهند، بگیرد. این سامانه توانایی گرفتن اطلاعات از شهروندان و پاسخگویی به آنها را دارد و از طرف دیگر بهطور مستقیم آن را در اختیار شهردار قرار می‌دهد و به این ترتیب دکتر قالیباف نظارت بسیار دقیقی بر این نظرات و مشکلات خواهدداشت.
- آیا از این سیستم در شهر الکترونیکی تهران نیز استفاده خواهد شد؟
بله، این سیستم هوشمند یا همان سامانه پارسه در حقیقت به‌عنوان مغز کنترل‌کننده شهر الکترونیکی و مجازی تهران وارد عمل خواهد شد.
به‌عبارت بهتر بیس و بنیان اولیه شهر مجازی و الکترونیکی تهران که مغز کنترل‌کننده هوشمند آن است در حال حاضر آماده است و روز شنبه راه‌اندازی می‌شود و شهردار با رایانه متصل به این سیستم هوشمند همانند یک انسان می‌تواند صحبت کندو اطلاعات را بگیرد.
- درباره پروژه‌های دیگری که قرار است به انجام برسانید و البته قراردادهایی که با کشورها و شرکت‌های بزرگ بسته‌اید توضیح دهید.
پروژه‌هایی هست که هنوز نمی‌توانم در مورد آنها توضیحی بدهم ولی شرکت پست فدرال چین یک پیشنهاد 6 میلیون دلاری برای پیاده‌سازی عابرپست‌های هوشمند داده است، با معاون کمپانی مایکروسافت مذاکراتی را برای پیاده‌سازی یک پروژه در سال 2020 براساس سیستم هوشمند پارسه داشتیم، با عوامل و دست‌اندرکاران شرکت هواپیما‌سازی کنکورد فرانسه نیز مذاکراتی داشتیم.
مرکز تحقیقات و توسعه و انستیتو مدیریت تکنولوژی دانشگاه سیبر آلمان، برای پیاده‌سازی مشترک یک سیستم خبره با ما گفت‌وگویی داشت و البته مذاکراتی که به دلایلی نمی‌توانم درباره آن صحبت کنم.
- در گفت‌وگویی که سابقا با شما داشتم گفتید قصد ترک ایران را ندارید ان‌شاء‌الله هنوز هم بر این گفته مصرهستید اینطور نیست ؟
نه، من می‌خواهم بروم و قرار است در 6 ماه آینده برای ادامه تحصیل به روسیه بروم. من به این نتیجه رسیده‌ام که ایران ظرفیت استفاده از من را ندارد و ایران فرصت زیادی برای بهره‌برداری داشت و من هم از خدا می‌خواستم که توانایی‌هایم را در اختیار کشور و مردمم قرار دهم ولی مثل اینکه امکان پذیر نیست.
- چرا روسیه؟ دلیل انتخاب شما چیست ؟
من پیشنهادی برای انجام یک پروژه تحقیقاتی با یک ارگان در روسیه برای استفاده و نصب این سامانه هوشمند در عرصه بسیار مهم علمی جهت انجام یک خدمت بزرگ دارم که احتمالا اخبار آن را طی یک سال آینده از انوشه انصاری بشنوید. به همین دلیل مایلم در آنجا ادامه تحصیل بدهم.
- چه گلایه یا شکوه‌ای از مسئولان علمی و پژوهشی کشور دارید؟
من هیچ گله‌ای ندارم. آنها تنها کاری که انجام ندادند این بود که فقط به وظیفه شان عمل نکردند. من بنیاد نخبگان هم رفته‌ام آنها می‌گویند در هر مسابقه علمی که در دنیا شرکت کرده‌اید، درصورت گرفتن هر جایزه‌ای حتی نوبل باید در جشنواره خوارزمی شرکت کنید و در آن مقام بیاورید تا بتوانید از امکانات و حمایت‌های این بنیاد برخوردار شوید.
در ایران همه با این هدف کار می‌کنند که ساعت 2 پس از اتمام ساعت کاری به خانه بروند یعنی هدف از کار کردن خدمت نیست و اگر کسی بخواهد این قانون و کلیشه را بر هم بزند و با هدف خدمت از خود مایه بگذارد و کاری انجام دهد چون خارج از چارچوب عمل کرده طرد خواهد شد.
- اگر معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری را ببینید به او چه خواهید گفت ؟
هیچ، فقط خسته نباشید.
- برای آگاهی بیشتر درخصوص پارسه توضیح دهید.
سامانه هوش مصنوعی پارسه با نام تجاری (پایس) یک نرم افزار رایانه‌ای مبتنی بر فناوری هوش مصنوعی است که با داشتن قابلیت‌های خاص و منحصر به فرد توانسته است بسیاری از آرزو‌های بشر در زمینه رؤیای هوش مصنوعی و رباتیک را تا‌حد بالایی به واقعیت تبدیل کند.
این سامانه که با بهره‌گیری از زبان‌های مختلف برنامه‌نویسی نوشته شده است، توانایی درک گفتار طبیعی انسان را به فارسی و انگلیسی و به‌صورت کاملا محاوره‌ای، تولید گفتار به زبان‌های فارسی و انگلیسی (سخن گفتن)، شناسایی گوینده و تصدیق هویت گوینده از روی گفتار، قابلیت دستور پذیری و انجام کامل تمامی دستورات و اعمال در محیط رایانه (سیستم عامل‌های ویندوز ) را با استفاده از گفتار محاوره‌ای به زبان‌های فارسی و انگلیسی، امکان گفت‌وگو با یک تصویر که می‌تواند حتی تصویر خود کاربر باشد و سامانه به‌صورت خودکار آن را پویانمایی و به‌صورت هماهنگ با گفتار به حرکت در خواهد آورد، قابلیت تصمیم‌گیری و انتخاب مبتنی بر الگو و دانش قبلی، قابلیت استنتاج و استدلال مبتنی بر دانش، قابلیت یادگیری، قابلیت تشخیص و حذف نویز‌های مخرب در سیگنال گفتار، امکان تایپ گفتاری متون به فارسی و انگلیسی، قابلیت کار در محیط تمامی نرم افزار‌ها و بازی‌های رایانه‌ای بدون محدودیت و به‌صورت کاملا گفتاری و آن هم به‌صورت گفتار محاوره‌ای معمولی را در قالب یک نرم‌افزار جامع فراهم کرده است.
برای مثال کاربرد این سامانه نرم افزاری روی رایانه بدین‌گونه است که هنگامی که شما این نرم‌افزار را روی سیستم خود نصب می‌کنید، می‌توانید بدون استفاده از صفحه کلید و موس با رایانه کار کنید؛ بدین‌صورت که شما با گفتار محاوره‌ای و بسیار معمولی( همانگونه که در طول روز با دیگران صحبت می‌کنید، البته با در نظر گرفتن اینکه سیستم نمی‌تواند اصطلاحات شما را متوجه شود) می‌توانید با رایانه کار کنید.
بدین معنا که مثلا برای باز کردن برنامه فتوشاپ فقط کافی است که به سیستم بگویید فتوشاپ روباز کن! تا این عمل انجام شود.
البته سیستم‌های دستور دهی صوتی در جهان بسیار کار شده‌اند، اما تفاوت این سامانه با آنها این است که در آن سیستم‌های گذشته نمی‌توان گفت که کل سیستم به‌صورت گفتار کار می‌کند بلکه آنها مثلا در بازی‌های رایانه‌ای و یا محیط داخلی نرم‌افزار‌ها عمل نمی‌کردند ولی سامانه هوش مصنوعی پارسه کاملا و می‌توانم بگویم بهطور قطعی صفحه کلید و موس را از رایانه حذف می‌کند.
مزیت بارز دیگر این سیستم در این است که درصد تشخیص گفتار آن بسیار بالا و خطای آن بسیار پایین است و تقریبا تمامی گفتار شما را متوجه می‌شود. همچنین شما می‌توانید با آن بهطور محاوره‌ای و معمولی سخن بگویید و سیستم بهطور هوشمند متوجه خواسته شما خواهد شد.
همچنین در این سیستم شما می‌توانید با تصویر پویانمایی شده یک صورت صحبت کنید، درد دل کنید، از آن مشاوره بخواهید و همچنین به آن دستور بدهید تا آن‌هم با شما صحبت کند و عکس‌العمل نشان دهد.
سیستم می‌تواند سیگنال گفتار شما را شناسایی و شما را تشخیص هویت کند و بسیاری از قابلیت‌های دیگر که باعث کاربردی‌تر شدن آن در رایانه می‌شود. برای مثال اگر شما می‌خواهید در رایانه متنی را تایپ کنید کافی است به رایانه دستور دهید که مثلا زودباش برنامه ورد را باز کن.
یا مثلا بگویید می‌خواهم یک متن را تایپ کنم. تا سیستم آماده تایپ شود و سپس شما متن خود را بخوانید تا سیستم آن را تایپ کند و در آخر آن‌را غلط‌گیری کنید و دستور چاپ آن را بدهید؛
این یک نوع عملکرد این سیستم است و بسیاری از کاربردها و قابلیت‌های دیگر و مهم این سیستم آن است که سامانه هوش مصنوعی پارسه به‌دلیل برخورداری از قدرت انتخاب، تصمیم‌گیری، استدلال و استنتاج و همچنین بازشناسی الگو و بهطور عامیانه استفاده از تجربه قبلی می‌تواند به‌عنوان یک سیستم هوشمند در هواپیما، اتومبیل، سیستم‌های فضایی، و... به‌عنوان کنترل‌کننده جایگزین انسان گردد.
همچنین نصب این سیستم بر روی تلویزیون با موفقیت صورت پذیرفت. تلویزیون‌های هوشمند طرح پارسه می‌توانند بدون وجود ریموت کنترل و فقط به‌صورت گفتاری کنترل شوند، می‌توانند با شما گفت‌وگوکنند و با شما صحبت کنند و همچنین شما می‌توانید تصویر صورت خود را به‌وسیله یک حافظه فلش به تلویزیون بدهید تا سیستم بهطور خودکار آن را پویا نمایی و سخنگو کند و شما بتوانید با آن عکس صحبت کنید.