به گزارش همشهری آنلاین، کمتر از ۲ هفته دیگر شهروندان بزرگ‌ترین کشور آمریکای لاتین پای صندوق‌های رأی خواهند رفت تا رئیس‌جمهور جدید خود را انتخاب کنند. مؤسسه برزیلی IPEC در تازه‌ترین نتایج نظرسنجی خود اعلام کرده که «لولا داسیلوا»، رئیس‌جمهور پیشین برزیل و کاندیدای کنونی انتخابات این کشور، در دور اول انتخابات از حمایت ۴۷درصدی رأی‌دهندگان برخوردار است؛ درحالی‌که «ژائیر بولسونارو»، رئیس‌جمهور کنونی و رقیب اصلی داسیلوا ۳۱درصد رأی دارد.
براساس این نتایج نظرسنجی، در صورتی که انتخابات به دور دوم کشیده شود، لولا داسیلوا می‌تواند ۵۴درصد آرا را در مقابل ۳۵درصد بولسونارو کسب کند. همچنین هم‌اکنون میزان محبوبیت بولسونارو روی ۳۰درصد و میزان نارضایتی از وی ۴۷درصد اعلام شده است.
نتایج این نظرسنجی اگرچه برای داسیلوا امیدوارکننده به‌نظر می‌رسد، اما راه او جهت ورود به کاخ ریاست‌جمهوری برزیل برای سومین‌بار چندان هم هموار و بی‌دردسر نیست. در برزیل یک نامزد انتخاباتی باید بیش از ۵۰ درصد آرا را به‌دست آورد، در غیر این صورت ۲ رقیب اصلی به دور دوم خواهند رفت و بر این اساس با توجه به نتایج نظرسنجی اخیر شاید کشیده شدن انتخابات به دور دوم چندان عجیب و دور از انتظار نباشد.
لولا؛ نامزدی برای ششمین‌بار
«لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا» که به‌عنوان رقیب اصلی ژائیر بولسونارو، مقابل رئیس‌جمهور کنونی برزیل قد علم کرده، نخستین‌بار نیست که وارد میدان انتخابات ریاست‌جمهوری می‌شود. او دوبار متوالی در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ به‌عنوان رئیس‌جمهور برزیل برگزیده شد و حتی قبل از آن نیز در سال‌های ۱۹۸۹، ۱۹۹۴ و ۱۹۹۸ نامزد شکست‌خورده انتخابات ریاست‌جمهوری برزیل بود. البته او در رقابت‌های انتخاباتی دهه ۱۹۹۰ نامزد جریان اصلی نبود. اکنون در انتخابات ۲۰۲۲، داسیلوا برای ششمین‌بار است که در رقابت‌های انتخاباتی شرکت می‌کند.
از نظر پایگاه اجتماعی و سیاسی، داسیلوا در اردوگاه چپ سیاسی برزیل قرار می‌گیرد و از بنیان‌گذاران حزب کارگر برزیل به‌شمار می‌رود. شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی در گزارشی لولا داسیلوا را به‌عنوان محبوب‌ترین رئیس‌جمهور در تاریخ برزیل با محبوبیت حدود ۸۰ درصدی در زمان پایان دوره کاری‌اش معرفی می‌کند و می‌گوید: «محبوبیت او را می‌توان تا حدی به رشد اقتصادی برزیل نسبت داد و او نخستین رئیس‌جمهوری است که بسیاری از شهروندان با او احساس همزبانی و نزدیکی داشته‌اند.»
مجله نیوزویک حتی پا را فراتر گذاشته و داسیلوا را در سال ۲۰۰۹ و زمانی که در سال‌های آخر دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش بود، به‌عنوان محبوب‌ترین رئیس‌جمهور آن زمان جهان معرفی کرد. نیوزویک علت محبوبیت او را نحوه زندگی‌اش توصیف کرده است. این مجله درباره زندگی داسیلوا می‌نویسد: «لولا آنقدر فقیر بود که تا ۷ سالگی حتی نمی‌دانست نان چیست. در همین سن و سال بود که با خانواده کشاورزش با تمام دارایی‌شان که روی یک کامیون جا شده بود، به محله‌های فقیرنشین سائوپائولو مهاجرت کردند. او در آنجا کار در کارخانه‌های مختلف را شروع کرد. لولا با عضویت در اتحادیه‌های کارگری مسیر رشد و ترقی خود را آغاز کرد.»
البته داسیلوا رکوردهای دیگری هم دارد، ازجمله آنکه سایت‌های برزیلی نام او را به‌عنوان پنجمین رئیس‌جمهور بازداشت‌شده در این کشور ثبت کرده‌اند و البته نخستین رئیس‌جمهور برزیل است که به دلیل فساد دستگیر شده است. داسیلوا در اوایل سال ۲۰۱۸ با حکم دادگاه به زندان رفت و حدود یک‌سال و نیم بعد درحالی‌که مشغول گذارندن دوره محکومیت ۸ سال و ۱۰ماهه خود بود، با حکم دیوان‌عالی برزیل آزاد شد. محکومیت داسیلوا دریافت رشوه بود، هرچند او ضمن تأکید بر بی‌گناهی خود از انگیزه‌های سیاسی در روند رسیدگی به پرونده قضایی‌اش سخن گفت و خواستار تجدیدنظر دوباره در روند قضایی شده است.
راه سنگلاخ داسیلوا
داسیلوا قرار است در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو با ژائیر بولسونارو که سیاستمداری پوپولیست و راست‌گراست رقابت کند. بولسونارو در رقابت با داسیلوا تلاش کرده تا رأی‌دهندگان را نسبت به بازگشت دوباره این نامزد چپ‌گرا بترساند. او در یکی از برنامه‌هایی انتخاباتی خود گفت: «داسیلوا شیطانی است که می‌خواهد کمونیسم را بر برزیل تحمیل کند.»
براین اساس یکی از موانع اساسی پیش‌روی داسیلوا خنثی کردن مخالفان راست‌گرا و محافظه‌کاری است که اکنون در برزیل قدرت را در دست دارند. حتی اگر داسیلوا برای سومین‌بار به کاخ ریاست‌جمهوری برزیل راه یابد، کار او بسیار سخت‌تر از ۲ دوره گذشته و زمانی است که قدرت را در دست داشت. عبور او از دروازه ریاست‌جمهوری آغاز درگیری‌های سیاسی با پارلمان برزیل خواهد بود که طی چند سال گذشته بخش قابل‌توجهی از کرسی‌های آن در اختیار نامزدهای راست‌گرا بوده است. از نظر مالی و اقتصادی نیز وضعیت امروز برزیل بسیار دشوارتر از زمانی است که داسیلوا قدرت را در دست داشت. پرسیو آریدا، اقتصاددان برزیلی در گفت‌وگو با مجله تایم می‌گوید: بدهی عمومی دولت برزیل هم‌اکنون ۷۸ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است و ۹۳ درصد از بودجه صرف هزینه‌های جاری مانند حقوق و مستمری کارمندان می‌شود. چشم‌انداز اقتصاد جهانی چندان روشن نیست و قیمت بالای کالاها اقتصاد را به‌شدت دچار تورم کرده است. این تورم به جمعیت فقیر برزیل به‌شدت آسیب می‌زند و شرایط سیاسی را مهیای انتقادات و انتقام‌جویی مخالفان سیاسی خواهد کرد.
اطرافیان و نزدیکان لولا داسیلوا می‌گویند که در صورت پیروزی او، اولویت نخستش کمک به ۳۳ میلیون برزیلی‌ای خواهد بود که با کمتر از ۲۸۹ دلار در ماه زندگی می‌کنند. این جمعیت که پایین‌ترین دریافتی را در کشور ۲۱۲ میلیون نفری برزیل دارند، همواره در حال گسترش و رشد هستند. همچنین تغییر فرمول محاسبه نرخ بنزین از دیگر وعده‌های اقتصادی داسیلواست و او در سخنانش گفته که کارگران برزیلی دیگر نباید قیمت بنزین را بر مبنای قیمت جهانی پرداخت کنند، بلکه قیمت سوخت مبنای ثابت داخلی خواهد داشت. با این حال ثابت‌سازی قیمت سوخت و جدا کردن قیمت آن از بازار جهانی نیازمند تامین منابع مالی یارانه‌ای خواهد بود که به نوبه خود هزینه‌های جدیدی را روی دست دولت داسیلوا قرار خواهد داد. اما او به هر حال وعده اجرای چنین برنامه‌ای را بارها داده است.
پرسیو آریدا درباره مشکلات پیش‌روی داسیلوا می‌گوید که او احتمالا باید راه‌حلی برای دستمزد و حقوق کارکنان دولتی داشته باشد که از سال ۲۰۱۷ هیچ تغییری نکرده و افزایش حقوق‌ها ممکن است موتور تورم را سرعت بیشتری ببخشد.
افزایش مالیات بر ثروتمندان، ساده‌سازی مالیات بر مصرف و برخی دیگر از اصلاحات مالیاتی ازجمله دیگر وعده‌های داسیلواست، اما تردیدی نیست که دست بردن در نرخ مالیات خود چالش‌های اجتماعی و سیاسی جدیدی را پیش‌روی داسیلوا قرار خواهد داد که شاید تا حدی غیرقابل پیش‌بینی باشند.
تقویت چپ‌گرایی در آمریکای لاتین
طی یک دهه گذشته گرایش به جریان‌های سیاسی چپ‌گرا در آمریکای لاتین روند رو به رشدی داشته است. در حال حاضر چپ‌ها در مهم‌ترین و بزرگ‌ترین کشورهای این منطقه، یعنی آرژانتین، بولیوی، شیلی، کلمبیا، کوبا، هندوراس، مکزیک، پاناما، پرو و ونزوئلا حکومت را در دست دارند و شاید برزیل مقصد بعدی سیاستمداران چپ باشد.
سوءمدیریت دولت‌های راست‌گرا در بحران کرونا یکی از اصلی‌ترین عوامل تغییر مسیر جریان سیاسی در آمریکای‌لاتین بوده است. فقر و بیکاری که این سوءمدیریت در کشورهای آمریکای جنوبی و در تمام جهان به‌دنبال داشته، باعث شده تا رأی‌دهندگان به حمایت از نامزدهایی برخیزند که وعده دولت‌های بزرگ و تخصیص بودجه اجتماعی بیشتر را می‌دهند. برزیلی‌ها ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور کنونی خود را به‌دلیل کم‌اهمیت جلوه دادن ویروس کرونا، جلوگیری از واکسیناسیون گسترده، پاسخگو نبودن دولت در قبال بحران و پنهان کردن آمار حقیقی ابتلا و مرگ‌ومیر مقصر می‌دانند. همین انتقادات در پرو، شیلی و کلمبیا هم شکل گرفته و در کنار اعتراض‌های اجتماعی به نابرابری، فساد و فقر، فضای ابراز وجود را برای نامزدهای جناح چپ باز کرده است.
همزمان، رشد اشتغال غیررسمی و نرخ بیکاری در این منطقه افزایش یافته و به آمار افرادی که با گرسنگی زندگی می‌کنند، بیش از ۱۳.۸ میلیون نفر افزوده شده است. از این‌رو است که نوع مدیریت همه‌گیری کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از آن که امروز بیش از خود همه‌گیری گریبان جهان را گرفته، موضوع بحث‌های انتخاباتی زیادی در کشورهای آمریکای‌لاتین است.