همشهری آنلاین - رابعه تیموری: عده‌ای از آنها هم فقط به اسپرت کردن رینگ و لاستیک و بزک ودوزک داخل خودروی‌شان رضایت نمی‌دهند و قبل از اینکه خودرو خود را به مشاطه‌گران خیابان سورنا بسپارند، قرار رالی و دریفتی پرهیجان را هماهنگ می‌کنند. «سعید شریفی» اعتقاد دارد ماشین بازی و عشق ماشین بودن در میان جوانان تهرانی با سرعت رو به گسترش است و از یک رفتار شخصی به پدیده‌ای اجتماعی تبدیل شده است. این جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگوی زیر دلایل بروز این پدیده اجتماعی را بررسی کرده است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا بخوانید
باید عشق ماشین بودن را یک آسیب اجتماعی بدانیم یا این پدیده جزء احساسات شخصی افراد عشق ماشین است و به سایر اشخاص جامعه ارتباطی ندارد؟
علاقه افراطی به ماشین یا سایر وسایل تا حدودی شخصی است و باید آن را به‌عنوان یک حس و دلبستگی شخصی محترم بشماریم، ولی وقتی یک پدیده در جامعه رواج پیدا می‌کند و به یک رفتار اجتماعی تبدیل می‌شود، دیگر یک موضوع شخصی نیست. اینکه زندگی افراد در مدل و شکل خودرویی که سوار می‌شوند خلاصه شود، در واقع نوعی سبک زندگی است که در جوامع مادی‌گرا دیده می‌شود. این پدیده به قشر یا سن خاصی هم محدود نمی‌شود و در میان قشرهای مختلف و گروه‌های سنی متفاوت ممکن است بروز کند. در جامعه ایران هم که روند مادی‌گرایی با شتاب در حال گسترش است، این سبک زندگی در سال‌های اخیر رشد زیادی کرده است.
چرا این سبک زندگی در حال گسترش است؟
وقتی افراد جامعه هر لحظه در معرض تبلیغات مادی‌گرا هستند، جز این نمی‌توان انتظار داشت. تولیدات شبکه‌های خارجی که در خانواده‌های ایرانی بینندگان و طرفداران زیادی دارند، استفاده از خودروهای شیک را یک ارزش و نشانه جایگاه اجتماعی افراد معرفی می‌کنند. در این برنامه‌های تلویزیونی فقط افراد خشک، بداخلاق و ضد اجتماع خودرو معمولی و ارزان‌قیمت سوار می‌شوند. البته تولیدات صدا و سیما، شبکه نمایش خانگی و صنعت سینمای کشور ما هم همین مفهوم را القا می‌کنند و در تولیدات نمایشی ایرانی داشتن خودروهای شیک و مدل بالا نخستین مشخصه افراد صاحب کاریزما و پایگاه اجتماعی است.
عده‌ای از آدم‌های عشق ماشین، یا توان خرید خودروهای گرانقیمت را ندارند یا به دلایلی ترجیح می‌دهند خودروهای معمولی خود را با روش‌های مختلف مانند اسپرت کردن خاص و متفاوت کنند. این سبک لوکس سواری هم از مادی‌گرایی این افراد ناشی می‌شود؟
به‌طور کلی وقتی کسی بخواهد با امکانات مادی جلب توجه کند و ویژه بودن خود را نشان دهد، دچار مادی‌گرایی شده است. در جوامع مختلف که ارزش‌های مادی جای ارزش‌های معنوی را می‌گیرند، افراد با ابزارهایی مانند مسکن، خودرو و پوشش ظاهری سعی می‌کنند متفاوت بودن خود را به دیگران القا کنند. میل به جلب توجه در این اشخاص زیاد است و از انگشت نما بودن لذت می‌برند. محدود بودن فضای تخلیه هیجانات جوانان هم در بروز چنین رفتارهایی تأثیر زیادی دارد. جوانان ایرانی تفریحاتی ندارند که هیجانات آنها تخلیه شود و در نتیجه با چنین رفتارهایی میل به خودنمایی خود را ارضا می‌کنند.
این رفتار اجتماعی در کدام قشر از جوانان تهرانی بیشتر دیده می‌شود؟
میل به خودنمایی در اغلب جوانان به‌صورت طبیعی وجود دارد، ولی اینکه به چه شکل بروز کند به زمینه شخصیتی، شرایط خانوادگی و امیال سرکوب شده فرد بستگی دارد و نمی‌توان خط‌کشی کرد که فقط جوانان مرفه اهل ماشین‌بازی هستند یا فقط جوانانی که از نظر مالی توانایی خرید خودروهای گرانقیمت را ندارند به این رفتارها رو می‌آورند.