همشهری آنلاین، شقایق عرفی‌نژاد: نمایشگاه «نقش شیدایی» با مجموعه نقاشی‌های آبستره با موضوع محرم و عاشورا، در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد، اما بعد از برگزاری این نمایشگاه روح‌الله جعفری، کارگردان، پژوهشگر و مدرس تئاتر، در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر اعلام کرد: «این نمایشگاه مجموعه ۷۲ نقاشی است که در حین اجرای نمایش «شهادت‌خوانی انسان‌های سرگشته‌ای که به‌بهای اندک، مسیحشان را به‌صلیب کشیدند، از بهر آنکه راست‌کردار بودند!» در سال ۸۵ کشیده شده‌اند. گروه تئاتر گیتی در سال ۱۳۸۵ این نمایش را در تالار قشقایی مجموعه تئاتر شهر اجرا کرد و در طول اجراها، هر شب سه نقاش به‌صورت زنده، همزمان با اجرای کار، به خلق سه تابلو نقاشی به‌صورت آبستره از آنچه که در صحنه اجرا می‌شد می‌پرداختند و از آن اجرای نمایش، ۷۲ نقاشی کشیده شد.»
جعفری توضیح داده است که بعد از اجرای این نمایش نقاشی‌هایی که کشیده شد، برای آن که علاقه‌مندان بتوانند این آثار هنری را در شهرهای مختلف ببینند، نقاشی‌ها با حمایت مالی اداره کل هنرهای تجسمی در اختیار وزارت ارشاد، قرار داده شد. جعفری گفته است به عنوان سرپرست و کارگردان گروه تئاتر «گیتی» از وزیر وقت ارشاد و معاون هنری وزیر و همچنین رئیس وقت مرکز هنرهای نمایشی خواسته که متعهد بر برپایی این نمایشگاه در شهرهای مختلف ایران باشند: «ضمن این که به آنها متذکر شدم نام این نمایشگاه باید مزیّن به نام نمایش، یعنی «شهادت‌خوانی انسان‌های سرگشته‌ای که به‌بهای اندک، مسیحشان را به‌صلیب کشیدند، از بهر آنکه راست‌کردار بودند!» باشد و با این عنوان، این آثار نقاشی در نمایشگاه در معرض دید علاقه‌مندان گذاشته شود و کوچک‌ترین تغییری در نام نمایشگاه ایجاد نکنند. آنها آنچه را که گفتم پذیرفتند و اولین نمایشگاه از این ۷۲ تابلو با همین عنوان از تاریخ ۲۲ تا ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ در گالری فرهنگسرای نیاوران برپا و از سوی هنرمندان و علاقه‌مندان به آثار نقاشی با استقبال روبه‌رو شد.»
اما بعد از این ماجرا هیچ نمایشگاهی از این نقاشی‌ها برگزار نشد و سرنوشت تابلوهای نقاشی، ماندن در انبار فرهنگسرای نیاوران بوده است.
بعد از ۱۶ سال و در اربعین امسال این نمایشگاه یک بار دیگر و باز در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد. اما در شرایطی که هیچ اسمی از گروه تئاتر گیتی و نمایشی که این نقاشی‌ها در حین اجرای آن خلق شده‌اند، آورده نشده است و این چیزی است که روح‌الله جعفری، کارگردان این نمایش به آن اعتراض دارد.
او که پیش از این دو نمایش را برای تالار حافظ و تئاتر شهر در دست تمرین داشت و به یک باره و کمی پیش از شروع اجراها، هر دو نمایش توقیف شدند، معتقد است این بار هم اسم او و گروه تئاتر گیتی حذف شده است.
این آثار متعلق به فرهنگسرا هستند
اما محمدرضا کاظمی، مسئول واحد تجسمی فرهنگسرای نیاوران این آثار را متعلق به فرهنگسرا می‌داند: «این آثار ۱۵ سال پیش به فرهنگسرای نیاوران تحویل داده شده‌اند و صورتجلسه آن هم موجود است و در متن هم نوشته شده که در هرجا که صلاح دانسته می‌شود، به نمایش درآیند. بنابراین متعلق به فرهنگسرا هستند.»
عمدی در این ماجرا نبوده است
«شراره جلالی»، مدیر روابط عمومی‌فرهنگسرای نیاوران هم در باره این تابلوها توضیح می‌دهد: «این ۷۲ تابلو در زمان اجرای نمایش شهادت خوانی...به نویسندگی کارگردانی آقای روح الله جعفری خلق شده اند که در سال ۸۵ در سالن قشقایی اجرا شده است. مرکز هنرهای تجسمی هم از آن حمایت کرده است و در مقابل توافقی میان معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیر تولید گروه نمایش، آقای صادق خاموشی صورت گرفته که بر اساس آن این تابلوها (۷۲ اثر) به عنوان اموال دولتی در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار بگیرد و طبق صورتجلسه موجود این وزارتخانه مختار است از تابلوهای مذکور در هر زمان و در هر مکان به صلاحدید خود استفاده کند. لذا بر اساس این توافق آثار در اختیار فرهنگسرای نیاوران قرار می‌گیرد. ضمن این که در این صورتجلسه اشاره به نام آقای جعفری به عنوان مالک آثار نشده است.»
او در باره این که چرا نمایشگاه علی‌رغم توافق صورت‌گرفته با گروه، با نام دیگری برگزار شده و علاوه بر آن هیچ اسمی هم از نمایش ذکر نشده، می‌گوید: «ما هیچ اطلاعی از توافق کارگردان نمایش و مدیران وقت مبنی بر صیانت از نام نمایش نداشتیم و هیچگونه سندی نیز در این خصوص موجود نیست، ولی آن چیزی که مشخص است این است که در این اتفاق هیچ عمدی در تغییر عنوان نمایشگاه و حذف نام کارگردان محترم این تئاتر چندرسانه ای نبوده و صرفا دلیل تغییر نام طولانی بودن عنوان نمایش و انتخاب عنوانی متناسب با حال و هوای عاشورا و اربعین بوده است.»
جلالی در باره این که چرا به غیر از عنوان در جای دیگری هم ذکر نشده که این نقاشی‌ها مربوط به یک نمایش بوده‌اند، توضیح می‌دهد که نمایشگاه افتتاحیه هم نداشته و اگر داشت احتمالا در آن اسم نمایش هم مطرح می‌شد.
این کار نقض حقوق هنرمند است
اما روح‌الله جعفری، کارگردان نمایش «شهادت‌خوانی انسان‌های سرگشته‌ای که به‌بهای اندک، مسیحشان را به‌صلیب کشیدند، از بهر آنکه راست‌کردار بودند » چند نکته را مطرح می‌کند. او می‌گوید: در خصوص برپایی نمایشگاه نقش شیدایی و نقض حقوق معنوی صورت گرفته باید یادآور شد طبق قانون، مالکیت معنوی اثر هنری قابل واگذاری نیست. بنابراین تأکید بر این موضوع از سوی مسئولان فرهنگسرای نیاوران از اساس اشتباه است. چراکه مالکیت مادی یک اثر است که قابل واگذاری است و این واگذاری به منزله نقض مالکیت معنوی هنرمند نیست.
نکته بعدی این است که مسئولین فرهنگسرای نیاوران پیش از برگزاری نمایشگاه هیچگونه تماس تلفنی یا نوشتاری با اینجانب نداشته‌اند. بنابراین باز هم نقض حقوق معنوی هنرمند در برپایی این نمایشگاه به صراحت صورت گرفته است.
سوم این که با توجه به نقض حقوق معنوی هنرمند از سوی مسئولان برگزاری نمایشگاه مذکور باید یادآور شد که این ۷۲ تابلو با تأکید بر اسم آن یعنی «شهادت‌خوانی انسان‌های سرگشته‌ای که به‌بهای اندک، مسیحشان را به‌صلیب کشیدند، از بهر آنکه راست‌کردار بودند!» باید در معرض دید علاقه مندان قرار می‌گرفت و نه این که مسئولان فرهنگسرا بدون اطلاع به سرپرست و کارگردان گروه تئاتر گیتی و نقاشان آثار به دلیل طولانی بودن، نام آن را تغییر می‌دادند. این هم نقض حقوق معنوی آشکار دیگری است که وزارت ارشاد و زیرمجموعه آن یعنی فرهنگسرای نیاوران انجام داده‌اند. بنابراین گروه تئاتر گیتی این حق را برای خود محفوظ می‌داند که از طریق مراجع قانونی به تضییع حقوق معنوی صورت‌گرفته، رسیدگی کند .