به گزارش همشهری‌آنلاین ، کوروش روستایی،در بازدید از شهر زیرزمینی نوش آباد، اظهار کرد: مهم‌ترین نکته در مورد هر مجموعه، مستندنگاری آن است. پنج فصل کاوش در شهر زیرزمینی نوش آباد انجام شده است، اما اطلاعات واضحی از آن در دسترس نیست و گزارش آن در جایی چاپ نشده است.
وی تاکید کرد: مستندنگاری باعث می‌شود که بدانیم چه چیزهایی داریم و این داده‌ها و فضاها چه ارتباطی باهم دارند. در مورد شهر زیرزمینی نوش آباد، یک گزارش در مجله‌های تخصصی باستان‌شناسی و میراث فرهنگی منتشر نشده است.
رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی، افزود: باستان‌شناسی، فقط حفاری و کندن نیست، بلکه یک پیوست و پیشینه فرهنگی نیز همراه خود دارد. هنوز نمی‌دانیم شهر زیرزمینی نوش آباد چیست؟ آیا نقشه دارد؟ اطلاعات این مجموعه باید در جایی چاپ شده و در دسترس مردم باشد.
روستایی تصریح کرد: دغدغه مردم از نظر تئوری درست است و برداشت آب طی زمان، باعث نشست زمین می‌شود اما پیشنهاد می کنم که یک گروه زمین شناسی دیگر، شرایط شهر زیرزمینی نوش آباد را کنترل کند تا بدانیم چه باید کرد.
وی تاکید کرد: دغدغه‌های حفاظتی وجود دارد و کاوش‌ها باید با حضور تخصص‌های مختلف به پیش بروند. اگر ورودی جدید ایجاد شود، میزان رطوبت هم عوض می‌شود، اما باید بررسی شود چه تاثیری بر دیواره‌ها دارد؟
روستایی در مورد درخواست شهرداری برای مجوز ایجاد ورودی سوم شهرزیرزمینی نوش آباد گفت: مجوزها بر اساس یک طرح علمی، منطقی و دقیق صادر می‌شود که باید در یک جلسه تخصصی بررسی شود.
رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی، افزود: فصل ششم کاوش بر اساس مجوز موجود، ادامه پیدا کند تا گزارش آن ارائه شود و بتوانیم بر اساس آن اظهار نظر و تصمیم گیری کنیم. من نماینده یک طیف باستان شناس هستم و اگر بر اساس نظر شخصی خودم نظر بدهم کاری اشتباه کرده‌ام.
روستایی تاکید کرد: صدور مجوز یک فرایند فنی و تخصصی است و سوال این است که چه ضرورت و فوریتی برای کاوش در ورودی سوم شهرزیرزمینی نوش آباد وجود دارد. برای هر مجوز باید اکثریت شورای پژوهش موافق باشد و عقلانیتی بر آن حاکم باشد.
همچنین عباس غمخوار، فعال گردشگری گفت: سال‌هاست که در قالب انجمن دوستداران آثار تاریخی نوش آباد همراه با جمعی از شهروندان به طور داوطلبانه در خدمت شناسایی و حفظ میراث فرهنگی این شهر بوده‌ایم.
وی افزود: زمانی به معرفی شهر زیرزمینی نوش آباد پرداختیم که مسئولان میراث فرهنگی کاشان باور نداشتند که اینجا گردشگر داشته باشد و حتی ما را از اتاق خود بیرون می کردند اما باور داشتیم که آینده کشور به سمت گردشگری حرکت خواهد کرد و گردشگری می‌تواند توسعه نوش آباد را نیز رقم بزند.
این فعال گردشگری، تصریح کرد: جامعه محلی نوش آباد، امروز حفظ و احیای بناهای تاریخی را پذیرفته است و نقد و دغدغه مردم از روی دلسوزی است و نباید از مصاحبه و نقد منصفانه آنها روی برتابیم.
وی تاکید کرد: همه ما علاقه‌مند به توسعه گردشگری نوش آباد هستیم و از آن حمایت می‌کنیم اما اگر قرار است کاوش در یک اثر تاریخی و ملی انجام شود باید بر اساس یک طرح کارشناسی و با نظارت متخصصان باشد.
وی گفت: شهر زیرزمینی نوش آباد متعلق به همه ایران است پس با دستان خود آن را نابود نکنید و مجوز تخریب یک دیوار ۱۵۰۰ ساله را ندهیم تا بتوانیم جمعیت گردشگر بیشتری داشته باشیم.
غمخوار افزود: تاریخ نوش آباد شاهد است که نیم قرن پیش برای اینکه ورود به مسجد امام علی علیه السلام راحت‌تر شود، برخی از افراد با نیت خیر خود، دو سوم محراب گچبری دوره ایلخانی مسجد را تخریب کردند و امروز این رفتار را با شهر زیرزمینی نداشته باشیم.
وی تصریح کرد: پژوهش‌های زمین شناسی وزارت میراث فرهنگی در سال ۹۷ تاکید می‌کند که از ایجاد دسترسی و راه‌های جدید و تغییرات دمایی و فشار در مجموعه شهر زیرزمینی نوش آباد، جلوگیری شود.
غمخوار گفت: امروز هر تصمیم در مورد شهر زیرزمینی نوش آباد گرفته می‌شود بر اساس کار کارشناسی بوده و انتخاب‌های سلیقه‌ای نباشد. اول باید حافظ میراث باشیم بعد برای گردشگری پایدار برنامه ریزی کنیم.
مدیر خانه معلم نوش آباد نیز گفت: نوش آباد، شهر کوچکی نیست و بزرگی آن به تمدن سیلک می رسد، فضای باستانی تپه قبرستان نوش آباد پنج هزار سال پیشینه دارد و تپه کهریز آن چهار هزار سال قدمت دارد.
فرامرز ظفرمند افزود: نوش آباد، به اعتبار اسناد تاریخی، روزگاری نه چندان دور ۳۳ رشته قنات و ۳۳ پارچه آبادی
داشته است که هفت رشته قنات فقط از داخل شهر می‌گذشته است.
وی با اشاره به ناتمام ماندن موزه نوش آباد تصریح کرد: با گذشت دو دهه، موزه نوش آباد هنوز به بهره برداری نرسیده است و در این مدت مسوولان بسیاری، دعوت شده و به طور مقطعی اعتبارهایی اختصاص داده اند اما هنوز نتیجه مطلوبی نداشته است.
مدیر خانه معلم نوش آباد، تاکید کرد: درخواست داریم که راه فعالیت گردشگری برای پایگاه میراث فرهنگی و شهرداری نوش آباد هموار شود، اما حرف‌های منتقدان را باید بشنوید و یک کارشناس با بیل مکانیکی در بافت تاریخی کار نمی‌کند.
ظفرمند گفت: همین مکان شهرداری، قبرستان قدیمی نوش آباد بوده است و دهه ۷۰ آثار تاریخی در آن به دست آمد و اگر هر کس با بیل مکانیکی در گوشه‌ای از شهر مشغول حفاری شود چیزی از شهر و تاریخ آن باقی نخواهد ماند.
یک فعال رسانه‌ای نیز گفت: اختلاف نظر بین فعالیت عمرانی و میراث همیشه وجود داشته و طبیعی است و همه افراد حاضر در این نشست هم دغدغه حفظ میراث را دارند و هم به دنبال توسعه شهر هستند.
مهدی آریا افزود: شهر زیرزمینی نوش آباد با وجود آنکه ثبت ملی شده است، اما هنوز فرایند ثبت جهانی برای آن اتفاق نیفتاده است و انتظار داریم به عنوان یک شاهکار منحصربه فرد مسئولان میراث فرهنگی، اقدام موثری را عملی کنند.
وی افزود: امیدواریم بعد از سفر امروز، بودجه مناسبی به آثار تاریخی نوش آباد و کاوش‌های شهر زیرزمینی آن اختصاص پیدا کند و همه هزینه‌ها بر عهده شهرداری و شهروندان نباشد.
این فعال رسانه‌ای با اشاره به تحریف در اسناد میراث فرهنگی تصریح کرد: برخی از آثار تاریخی که در محدوده جغرافیایی نوش آباد است به نام شهرهای اطراف ثبت می‌شود و حذف تاریخ نوش آباد، جایگاهی ندارد.
آریا گفت: برخی از افراد با نفوذی که دارند تلاش می‌کنند که نام تپه کهریز را تغییر داده و به نام شهر دیگری ثبت کنند یا برخی مسئولان، شهر ایلخانی نوش آباد را به نام منطقه دیگری معرفی می‌کنند و انتظار داریم اجازه ندهند که نام نوش‌آباد از حافظه تاریخی کشور پاک شود.
فصل ششم کاوش در شهر زیرزمینی نوش آباد با هدف ایجاد خروجی در کارگاه شماره یک این مکان، در ۲۲ شهریور با مجوز پژوهشکده وزارت میراث فرهنگی توسط شهرداری نوش آباد و با نظارت پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی نوش آباد آغاز شد اما با نقد برخی از شهروندان و فعالان حوزه گردشگری روبرو بود تا آنجا که کوروش روستایی، رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی همراه با ۸ نفر از کارشناسان این مرکز به نوش‌آباد سفر کرد و بعد از آن به پای صحبت منتقدان نشست.
در سفر رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی و هئیت همراه به نوش آباد که در شهرداری نوش آباد انجام شد، هیچ یک از مسئولان میراث فرهنگی استان اصفهان و شهرستان آران و بیدگل حضور نداشتند.