شیدا ملک افضلی، رئیس اداره آلودگی هوای وزارت بهداشت با توصیه به سالمندان و بیماران قلبی و تنفسی برای ماندن در خانه به‌علت آلودگی هوا اعلام کرد: برای نخستین بار آمار مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا در یک دوره زمانی 2 ساله اواخر دی امسال همزمان با هفته هوای پاک اعلام می‌شود.
ملک‌افضلی در گفت‌و‌گو با فارس افزود: آمار و ارقامی که درباره مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا تاکنون اعلام شده است، مستند علمی ندارد، این کار نیازمند یک بررسی اپیدمیولوژیک طولانی مدت و علمی است و مانند مرگ ناشی از مسمومیت با گاز CO نمی‌توان به‌صورت آنی آمار قابل‌قبولی در این‌باره اعلام کرد.
وی ادامه داد: فقط در شرایطی می‌توان آمار مرگ آنی ناشی از آلودگی هوا را اعلام کرد که آلودگی هوا از حد بحران بگذرد و باعث مرگ آنی شود، اما در شرایط هوای ناسالم، هشدار و حتی اضطرار، مرگ آنی ناشی از آلودگی هوا قابل محاسبه سریع نیست و نیازمند بررسی است؛ اگر چه این آلودگی ممکن است موجب خطرات جدی برای افراد سالمند و بیماران قلبی و تنفسی شود.
وی گفت: بررسی علمی و قابل‌قبول مرگ‌و میر ناشی از آلودگی هوا نیازمند بررسی در یک بازه زمانی بین یک تا 5 سال است.
براساس ماده 62 قانون برنامه توسعه چهارم، وزارت بهداشت موظف شده این آمار را در 8 شهر بزرگ کشور محاسبه و اعلام کند، این کار از 2 سال پیش در وزارت بهداشت شروع شده و تا آخر دی امسال نهایی می‌شود، تلاش ما این است که این آمار حداقل درباره 4 شهر در هفته هوای پاک که 26 دی تا 5 بهمن است اعلام عمومی شود و در اختیار دستگاه‌های مرتبط قرار گیرد.
ملک‌افضلی بیان داشت: با این وجود می‌دانیم که حملات قلبی و تنفسی برای کسانی که سابقه این بیماری‌ها را دارند در ایامی که آلودگی هوا افزایش می‌یابد، بیشتر می‌شود.
به همین علت توصیه ما به این افراد این است که تا جای ممکن در این شرایط از خانه بیرون نیایند و در منزل بمانند تا ریسک این حملات کم شود.
وی درباره استفاده از ماسک در زمان آلودگی هوا توضیح داد: توصیه وزارت بهداشت در مرحله اول این است که افرادی که در معرض خطرند در زمان آلودگی هوا از خانه بیرون نیایند، حتی دانش‌آموزان در این شرایط در زنگ ورزش در کلاس بمانند، ورزش صبحگاهی در پارک‌ها به‌خصوص در نواحی مرکزی شهر محدود شود؛ اما برای افرادی مانند نیروهای پلیس که مجبورند در این شرایط بیرون باشند ماسک‌های خاصی وجود دارد.
وی خاطر نشان ساخت: ماسک‌های استاندارد برای استفاده در زمان آلودگی هوا انواع مختلفی دارد که ماسک M3 از آن جمله است همچنین ماسک‌های FPP شماره یک تا 3 نیز از دسته‌ای است که به نیروی انتظامی هم معرفی شده است و در داروخانه‌ها و مراکز مجاز عرضه می‌شود.
رئیس اداره آلودگی هوای وزارت بهداشت اضافه کرد: میزان اثرپذیری ناشی از آلودگی هوا به 3 عامل بستگی دارد؛ اول نوع آلاینده، دوم طول مدت استنشاق هوای آلوده و سوم غلظت آلاینده است. به همین علت رفت‌وآمد در مناطق پرتردد و مرکزی شهر خطرناک‌تر است و ماندن در خانه و تردد در حاشیه‌ها خطرات کمتری دارد.
ملک‌افضلی اذعان کرد: تصمیم‌گیری درباره اعمال محدودیت مکانی و زمانی تردد در شهر در زمان هشدار، اضطرار و بحران با کمیته اضطرار آلودگی هواست که دبیر آن مدیرکل محیط زیست استان و رئیس آن استاندار است و این مرجع عالی‌ترین مقام حاکمیتی در هر استان برای تصمیم‌گیری در این زمینه است.
ملک افضلی گفت: با توجه به افزایش چگالی آلاینده‌ها در این مدت و پتانسیل آلودگی هوا در شهرها به‌خصوص افزایش آلاینده PM10 یا ذرات ریز معلق در هوا و نیز افزایش منواکسید کربن، سالمندان، بیماران قلبی و تنفسی و کودکان تا جای ممکن در فضای آزاد تردد نکنند.
آلودگی هوا و افزایش میزان حملات قلبی در تهران
رئیس اورژانس کشور گفت: حملات قلبی در شهر تهران طی یک هفته گذشته و بعد از تشدید آلودگی هوا افزایش یافته است، اورژانس تهران نیز گر چه دستور کتبی اعلام آماده‌باش ندارد اما عملاً در حالت آماده باش است.
غلامرضا معصومی افزود: مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی به‌علت ماهیت کاری خود همواره در حالت آماده باش هستند؛ اما اینکه به‌علت شرایط اضطراری آلودگی هوا و افزایش حجم ماموریت‌ها نیاز به اعلام آماده باش اضطراری باشد چنین کاری هنوز صورت نگرفته است.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به افزایش آلودگی هوا در هفته گذشته به‌طور کلی میزان بیماری‌ها و حملات قلبی و ریوی در تهران نسبت به‌مدت مشابه سال قبل یا یک هفته در تابستان گذشته 64 درصد بیشتر شده است اما براساس این آمار نمی‌توان افزایش مرگ و میر ناشی از این حوادث را برآورد کرد.
وی اظهار داشت: در شرایط فعلی نیروهای اورژانس تهران در کنار ماموریت‌های عادی برای رسیدگی به افرادی که در معرض خطرات ناشی از آلودگی هوا هستند نیز آمادگی دارند و آموزش‌های لازم در این زمینه به آنها داده شده است.
رئیس اورژانس کشور بیان داشت: با توجه به آمار ماموریت‌های اورژانس در هفته گذشته میزان حملات قلبی در تهران افزایش یافته است؛ اما افزایش حملات بیماران تنفسی نسبت به زمان‌های مشابه خیلی معنادار نیست، جمع بندی این موضوع نیازمند زمان طولانی‌تر است و نمی‌توان به سادگی همه این افزایش آمار را به آلودگی هوا مرتبط کرد.
وی اعلام کرد: برای بررسی دقیق میزان مرگ و میر ناشی از حوادث مختلف باید آمار بیماران را در اورژانس بیمارستان‌ها و تا مرحله ترخیص نیز داشته باشیم، اما چنین سیستمی در زمان حاضر وجود ندارد، ایجاد چنین سیستمی به سال‌ها زمان نیاز دارد؛
زیرا اکنون وضعیت ثبت اطلاعات در اورژانس‌های بیمارستانی به هم ریخته و به تازگی مدیریت آن به اورژانس کشور واگذار شده است.