به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از ساینس آلرت، وقتی سوخت ستاره تمام شده و ناپایدار می‌شود، قبل از منفجر شدن مواد بیرونی خود به اندازه بسیار بزرگی پف می‌کند در حالی که هسته به یک کوتوله سفید کوچک و فوق‌چگال فرو می‌ریزد.
برای خورشید، این مرحله غول قرمز پف کرده می‌تواند تا مریخ امتداد داشته باشد، فرآیندی که قادر است سیاراتِ به اندازه کافی نزدیک را بی‌ثبات و نابود کند.
ما ستاره‌های کوتوله سفیدی را دیده‌ایم که سیاره‌هایی دارند که نشان می‌دهد می‌توانند از این فرآیند جان سالم به در ببرند (یا پس از آن شکل بگیرند). اما، دانشمندان به طور فزاینده‌ای دریافته‌اند که بسیاری از سیارات فراخورشیدی توسط کوتوله سفید خورده می‌شوند.
اکنون، ستاره‌شناسان قدیمی‌ترین نمونه شناخته‌شده را کشف کرده‌اند: یک سیاره فراخورشیدی که توسط یک کوتوله سفید بلعیده شده؛ سیاره‌ای که ۱۰.۲ میلیارد سال پیش شکل گرفته است.
کوتوله سفید حدود ۹۰ سال نوری از زمین فاصله دارد؛ بسیار کوچک و کم‌نور، با رنگ غیرمعمول قرمزتر از هر ستاره کوتوله سفید دیگر. دومین ستاره کوتوله سفید که به طور غیرمعمول آبی است، ۹ میلیارد سال پیش شکل گرفت. این تیم متوجه شد که هر دو ستاره در حال تجربه آلودگی مداوم با ریزش زباله‌های سیاره‌ای هستند.
با این حال، در حالی که ستاره قرمز، WD J۲۱۴۷-۴۰۳۵، قدیمی‌ترین کوتوله سفید آلوده کشف‌شده را نشان می‌دهد، ستاره آبی به نام WD J۱۹۲۲+۰۲۳۳، بالقوه جالب‌تر است: عناصر یافت‌شده در جو آن نشان می‌دهد که ستاره در حال خوردن یک سیاره است؛ سیاره‌ای بسیار شبیه به زمین!
ابیگیل المز، اخترفیزیکدان از دانشگاه وارویک در بریتانیا می‌گوید: «ما در حال یافتن قدیمی‌ترین بقایای ستاره‌ای در کهکشان راه شیری هستیم که توسط سیارات زمانی شبیه زمین آلوده شده‌اند. این شگفت‌انگیز است که فکر کنیم این اتفاق در مقیاس ۱۰ میلیارد سال رخ داده و این سیارات بسیار قبل از تشکیل زمین مرده‌اند.»
او افزود: «ما می‌توانیم ترکیب شیمیایی اتمسفر یک ستاره را از نور تولید شده توسط یک ستاره تشریح کنیم. همه طول موج‌ها به یک اندازه منتشر نمی‌شوند: برخی قوی‌تر و برخی ضعیف‌تر هستند. چنین چیزی به این دلیل است که عناصر می‌توانند نور را جذب کرده و دوباره ساطع کنند و طیف نوری که از ستاره بیرون می‌آید را تغییر می‌دهند.»
فوراً مشخص نیست که کدام عناصر در حال بازی هستند، اما دانشمندان در شناسایی ویژگی‌های جذب و انتشار در یک طیف با کدام عناصر مرتبط هستند، مهارت دارند.
هنگامی که رصدخانه فضایی گایا متعلق به آژانس فضایی اروپا دو کوتوله سفید رنگ غیرمعمول را شناسایی کرد، المز و همکارانش این دو گوی عجیب را در معرض مطالعات مختلف قرار دادند.
از آنجایی که ستارگان کوتوله سفید دیگر از همجوشی عناصر در هسته خود نیرو نمی‌گیرند، دمای آنها به آرامی با سرعت مشخصی کاهش می‌یابد. با اندازه‌گیری دمای دو ستاره، محققان توانستند مدت زمان تشکیل آنها از مرگ ستاره‌ای شبیه خورشید را بسنجند.
سپس طیف ستارگان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند تا ترکیبات جوی آنها را مشخص کنند. در ستاره سرخ، آنها سدیم، لیتیوم، پتاسیم و احتمالاً کربن یافتند. در ستاره آبی، آنها سدیم، کلسیم و پتاسیم پیدا کردند.
از آنجایی که کوتوله‌های سفید از نظر گرانشی بسیار شدید هستند، عناصر سنگینی مانند اینها باید به سرعت در داخل کوتوله سفید ناپدید شوند و غیرقابل تشخیص باشند. این نشان می‌دهد که مواد تولید کننده این عناصر هنوز از ابرهای زباله اطراف آنها بر روی ستاره‌ها می‌ریزند.
در مورد WD J۲۱۴۷-۴۰۳۵، تیم تشخیص داد که آلودگی احتمالاً بقایای یک منظومه سیاره‌ای است که قبل از مرگ به دور ستاره می‌چرخد، از مرگ ستارگان جان سالم به در می‌برد و اکنون به آرامی، طی میلیاردها سال، در حال سقوط است.
بیشتر بخوانید:
از آنجایی که این ستاره بیش از ۱۰ میلیارد سال پیش به یک کوتوله سفید تبدیل شده است، این امر آن را به قدیمی‌ترین منظومه سیاره‌ای شناخته شده در کهکشان راه شیری تبدیل می‌کند (البته در حال متلاشی شدن و ناپدید شدن).
در همین حال، زباله‌های آلوده‌کننده WD J۱۹۲۲+۰۲۳۳ ترکیبی مشابه پوسته قاره‌ای زمین دارند که نشان می‌دهد سیاره‌ای شبیه به زمین در حال گردش به دور ستاره‌ای شبیه خورشید است که میلیاردها سال قبل از شکل‌گیری منظومه شمسی می‌زیسته و مرده است.
این مانند یک رکورد فسیلی از کهکشان است که می‌تواند به ما بگوید منظومه‌های سیاره‌ای در کهکشان راه شیری در قرون قبل از رسیدن به اینجا برای شگفت‌زده شدن از عجایب آن چگونه بوده‌اند.
پیر امانوئل ترمبلی، اخترفیزیکدان از دانشگاه وارویک، می‌گوید: «زمانی که این ستارگان قدیمی بیش از ۱۰ میلیارد سال پیش شکل گرفتند، جهان از فلزات کمتری نسبت به اکنون برخوردار بود، زیرا فلزات در ستارگان تکامل یافته و انفجارهای ستاره‌ای غول پیکر شکل می‌گیرند.»
او افزود: «دو کوتوله سفید مشاهده شده، پنجره‌ای هیجان‌انگیز به شکل‌گیری سیاره‌ای در محیطی فقیر از فلز و غنی از گاز ارائه می‌دهند که با شرایط زمانی که منظومه شمسی تشکیل شد، متفاوت بوده است.»