به گزارش همشهری آنلاین، سد چمشیر که که حالا بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و این روزها به مرحله آبگیری نزدیک می‌شود، با هدف تعدیل کیفیت رودخانه شور زهره احداث شده است. این سد در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان (گچساران) مرکز شهرستان گچساران در استان کهگیلویه و بویر احمد قبل از پیوستن رودخانه خیرآباد به رودخانه زهره در مجاورت محلی به نام تنگه چم شیر نزدیک به مرز استان بوشهر ساخته شده است.
فعالان محیط زیست معتقدند این سد یادآور تجربه تلخ سد گتوند است؛ سدی که با وجود هشدار فعالان محیط زیست ساخته و آبگیری شد و نتیجه آن، از بین رفتن بخشی از زمین‌های کشاورزی منطقه و افزایش شوری آب رودخانه کارون بود.
حمیدرضا یاقوتی، کارشناس ژئوتکنیک چند روز پیش به شرق گفت: «هدف از سدسازی کنترل سیلاب، تولید انرژی برق و ذخیره‌سازی آب و قراردادن آن در اختیار ذی‌نفعان است، اما در سدسازی در حوضه زهره یک هدف دیگر هم وجود داشت که به دلیل شوری این رودخانه در نظر گرفته شد. آب رود زهره مانند کارون و کرخه و دز نیست که کیفیت لازم را داشته باشد و بنابراین یک هدف مهم برای احداث سد در این محدوده این است که کیفیت آب مطلوب شود.»
یاقوتی با اشاره به شوری آب رودخانه زهره به اندازه دو هزار میکروزیمنس، یکی از اهداف ساخت سد را کاهش شوری آب در این منطقه عنوان کرد: «با توجه به این نکته، در ساخت این سد نباید EC آب زیاد شود و حداقل باید روی همان رقم قبلی باقی بماند. حالا سؤال اینجاست که وقتی در ساخت این سازه، نیت بهبود کیفیت آب وجود دارد و در عین حال ما تجربه ساخت سد گتوند روی سازند گچساران را داریم و شاهد افزایش شوری آب بعد از احداث آن بودیم، چرا باید دوباره روی این سازند سد ساخته شود؟»
واکنش علی سلاجقه به برخی ابهام‌ها
حالا علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در حاشیه جلسه هیات دولت، در جمع خبرنگاران درباره آبگیری سد «چمشیر» گفت: تا وزارت نیرو نتایجش را درباره آبگیری سد چمشیر ندهد، نمی‌توانیم پاسخ دهیم و با توجه به چاهک هایی که آنجا در عمق حفر شده و گمانه زنی هایی که هست، ما نظارت داریم ولی هنوز وزارت نیرو نتیجه را اعلام نکرده و تا این اتفاق نیفتد پاسخ نمی‌دهیم.
وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگری درباره آلوگی هوا نیز با بیان این‌که «امسال عزم را برای اجرای قانون هوای پاک جزم کردیم»، خاطرنشان کرد: موارد انجام نشده احصا شده و در ستاد هوای پاک مطرح کردیم. فقط این را میخواهیم که اعتباراتی که تاکنون مصوب شده حتما در بودجه ۱۴۰۲ دستگاه‌ها در نظر بگیرند.
نقش اصلی سد چمشیر
روز گذشته نیز معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست کشور در پی بروز برخی از ابهام‌ها در خصوص تبعات زیست محیطی آبگیری سد چمشیر اعلام کرد: «رودخانه زهره از رودخانه‌های مهم جنوب کشور است که سرچشمه آن در غرب استان فارس و شرق استان کهگلویه بویر احمد واقع شده است. این رودخانه در طی مسیر ۵۲۰ کیلومتری خود به خلیج فارس می‌ریزد و حوضه آبریز آن، محدوده‌ای از استان‌های فارس، بوشهر، کهگلویه و بویر احمد و خوزستان را شامل می‌شود. سد مخزنی چمشیر در محل تنگ چمشیر بر رودخانه زهره در دست احداث است.
ماهیت کیفیت رودخانه زهره نوسانی بوده، بطوریکه در ماه‌های تر دارای کیفیت مناسب و حتی قابل شرب است، منتهی در سایر ماه‌های سال به دلیل کاهش آبدهی رودخانه، غلظت املاح به حدی افزایش می‌یابد که برای کشاورزی زراعی نیز مناسب نخواهد بود.
نقش اصلی سد چمشیر، ایجاد تعادل کیفی در رودخانه پایین دست و کاهش نوسانات کیفیت جریان نسبت به شرایط طبیعی است. لذا می‌بایست تضمین تأمین حداقل حقابه محیط زیستی برای تعدیل کیفی رودخانه پایین دست انجام پذیرد. هرگونه انحراف از رهاسازی حداقل حقابه محیط زیستی پایاب سد چمشیر، با توجه به وجود زونهای شور موجود می‌تواند کیفیت رودخانه را با مشکل مواجه کند.
از این رو با عنایت به اهمیت موضوع و ورود مبادی نظارتی و دغدغه‌های مردمی، بررسی دقیق پروژه از دیدگاه محیط زیستی با همکاری دستگاه‌های مسئول و دستگاه‌های نظارتی و همچنین با لحاظ کردن گزارش تدوین شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در حال انجام است که اطلاعات تکمیلی آن متعاقباً اعلام خواهد شد.»