برخی مدارس در سال‌های گذشته، امکانات بیش‌تری در اختیار این بچه‌ها قرار می‌دادند؛ چیزهایی شبیه برگزاری کلاس‌های فراتر از کتاب، برگزاری دوره‌های نجوم، فیزیک پیشرفته و... و یا کلید آزمایشگاه فیزیک و شیمی را در اختیار این بچه‌ها قرار می‌دادند تا این دسته از بچه‌های علاقه‌مند، بتوانند از چنین امکاناتی بیش‌تر بهره‌مند شوند. اما مشکلات فراوانی هم در مسیر پیشرفت این بچه‌ها از سوی خانواده‌ها یا مدارس وجود داشت: یکی از مهم‌ترین آن‌ها چماق کنکور است؛ و این‌که این حرف‌ها در کنکور نمی‌آید و برای بچه‌ها نان و آب نمی‌شود و به‌جای مطالعه‌ی کتاب‌هایی فراتر از درس و مدرسه، باید تست بیش‌تر بزنند و مهارت‌های شرکت در آزمون‌های مختلف را پیدا کنند.
مشکلات دیگری هم وجود داشت؛ تنوع علوم و علایق بچه‌ها و نبود امکانات در هر مدرسه متناسب با سلیقه‌های مختلف.
همین قصه و اهمیت موضوع باعث شد که موضوع تأسیس مراکزی فراتر از کتاب و درس، در شورای عالی آموزش و پرورش به بحث گذاشته شود و بالأخره بعد از برگزاری هشت جلسه‌ی پربار، در سال ۱۳۹۵، اساسنامه‌ی پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی در این شورا به تصویب برسد و ابلاغ شود.
- پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی چگونه جایی است؟
پژوهش‌سرای دانش‌آموزی، مرکزی علمی ـ پژوهشی است که زیر نظر آموزش و پرورش و به منظور شناسایی و فراهم آوردن زمینه‌ی رشد و هدایت استعدادها و پرورش خلّاقیت‌های فردی و گروهی دانش آموزان و گسترش فرهنگ مطالعه، تحقیق و پژوهش در بین آنان، به دو صورت دولتی (هیأت امنایی) و غیردولتی تأسیس و اداره می‌شود. برخی از اهداف این مراکز از این قرار است:
۱ـ تقویت و تعمیق فرهنگ مطالعه، تحقیق و پژوهش‌های فردی و گروهی در بین دانش آموزان
۲ـ شناسایی، جذب و هدایت دانش آموزان مستعد و علاقه‌مند متناسب با نیازهای کشور
۳ـ تلفیق دانش نظری و فعالیت‌های عملی و کاربردی
۴ـ تسهیل دستیابی دانش‌آموزان به یافته‌های جدید علمی، پژوهشی و فناوری
۵ ـ پرورش خلاقیت و تقویت بنیه‌ی علمی و پژوهشی دانش آموزان و معلمان
۶ ـ حمایت از دانش آموزان و هنر جویان پژوهشگر برتر و کارآفرین
۷ـ ایجاد زمینه و تقویت انگیزه‌ی حضور مؤثر دانش‌آموزان مستعد در عرصه‌های علمی، فرهنگی، هنری و فناوری در سطح ملی و بین المللی (جشنواره‌ها، المپیادها و...) و...
- مخاطبان پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی چه کسانی هستند؟
دانش‌آموزان دوره‌های ابتدایی، متوسطه‌ی اول و دوم و هنرجویان علاقه‌مند به مطالعه و پژوهش، در چارچوب شیوه‌نامه‌های ابلاغی می‌توانند در پژوهش‌سرا ثبت نام کنند و از خدمات آن بهره‌مند شوند.
- زمینه‌ی فعالیت این مراکز چیست؟
۱ـ آموزش روش‌های مبتنی بر پژوهش
۲ـ طراحی و انجام پروژه‌های تحقیقی، پژوهشی و فناوری دانش آموزی
۳ـ برگزاری جشنواره‌ها و مسابقات علمی و پژوهشی و فناوری
۴ـ حمایت مالی و معنوی از دانش‌آموزان برای حضور در جشنواره‌ها و برنامه‌های علمی و پژوهشی داخلی و خارجی
۵ ـ آزمایش و تجربه ایده‌های پژوهشی دانش‌آموزی
۶ ـ حمایت از کاربست و تولید ایده‌ها و یافته‌های علمی و پژوهشی و تجاری سازی آن‌ها
۷ـ تعامل اثربخش با مدارس و ارائه خدمات به آن‌ها در زمینه‌های علمی، پژوهشی و فناوری
۸ ـ تعامل اثربخش با پارک های علم و فناوری، مراکز رشد، تحقیقاتی و دانشگاهی و جلب حمایت آن‌ها
- چند پژوهش‌سرای دانش‌آموزی در کشور وجود دارد؟
به گزارس خبرنگار بخش کودک و نوجوان همشهری آنلاین و به نقل از مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش‌وپرورش، محمدمهدی کاظمی، معاون آموزش متوسطه، در نشست خبری خود در تاریخ یکشنبه، ۱۴۰۱/۰۷/۱۷ گفت: «در حال حاضر جمعاً ۶۹۱ پژوهش‌سرای دانش‌آموزی در کشور داریم. در همین راستا و به منظور تقویت مهارت نرم دانش‌آموزان به دنبال ایجاد باشگاه کارآفرینان نوجوان هم هستیم. امیدوارم در سال تحصیلی بتوانیم این طرح را در برخی مدارس اجرا کنیم تا مهارت نرم تقویت شود و دانش‌آموزان ما در آینده تبدیل به یک کارآفرین شوند.»
- برای ثبت‌نام در پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی باید چه کنیم؟
شاید ساده‌ترین راه، مراجعه به درگاه https://src.medu.ir/portal/home.php و کسب اطلاعات بیش‌تر است. وقتی به این درگاه مراجعه کردید، ابتدا از بخش معرفی پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی، آدرس الکترونیکی پژوهش‌سراهای استان خود را بیابید و بعد از مراجعه‌ی حضوری، و با اندیشیدن و تلاش، به اهداف و آرزوهایتان دست پیدا کنید.