تیم والیبال مردان ایران به عنوان یکی از نمایندگان آسیا در گروهی ملقب به گروه مرگ در شهر «ناگانو» به مصاف تیم‌های بزرگ امروز جهان (ایتالیا، چک، آمریکا، بلغارستان و ونزوئلا) خواهد رفت.
این سومین صعود تیم والیبال ایران به مرحله نهایی پیکارهای والیبال قهرمانی جهان محسوب می‌شود. تیم ایران قبلاً در سالهای 1970صوفیه و 1998 ساپورو دوبار حضور در این آوردگاه بزرگ را تجربه کرده بود.
در آستانه این بازیها نگاهی داریم به چگونگی صعود سوم ایران و موقعیت حریفانش در گروه سوم و اینکه تیم ملی کشورمان چه پروسه‌ای را برای حضور در چنین میدان بزرگی پیموده است.
حریفان ایران را بیشتر بشناسیم
جمهوری چک
چک از همان ابتدای آغاز مسابقات جهانی یک مدعی بزرگ در والیبال جهان بود که تحت عنوان چکسلواکی سابق طی دهه‌های 50 و 60 دوبار در سالهای 1956، پاریس و 1966 پراگ قهرمان این رقابت‌ها شد.
آنها همچنین در سالهای 1949 پراگ و 1952 و 1962 مسکو و 1960 ریودو ژانیرو بر کرسی نایب قهرمانی جهان تکیه زدند. نزول آنها درست از اواخر دهه60 شروع شد که دیگر رنگ مقام و عنوان را ندیدند.
پس از استقلال چک و اسلواکی، چک‌ها به تدریج در حال پیدا کردن خود هستند. آنها چند سال پیش در لیگ جهانی تا مرحله نهایی نیز پیش رفتند. هم اکنون بیشتر ستارگان والیبال این کشور در لیگ‌های مختلف کشورهای اروپایی پراکنده‌اند.
«جاکوب نوونتی» از برترین بازیکنان این کشور محسوب می‌شود که نقش لیدر را ایفا می‌کند. مایکل راک، مارک نوونتی، مارتین لیبی، ایودوبس و پیترزاپلیتال هم در زمره بهترین‌های والیبال چک هستند که در قالب یک تیم قدرتمند قصد دارند دوباره خود را مطرح سازند.
بلغارستان
بلغارها هم پس از یک دوره فترت دوباره در کورس مدعیان قرار گرفتند. آنها همین چند ماه پیش در لیگ جهانی چشم‌ها را خیره ساختند و در میان ناباوری چهارم شدند. بلغارستان در این دوره از مسابقات بدون شک یکی از مدعیان اصلی خواهد بود.
تیمی پر از ستاره که همه عوامل درخشیدن را پس از چندین دهه انتظار با خود دارد. بلغارها شروع موفقیتشان از همان دوره‌های اول در سال 1949 پراگ و دوره دوم دو سال 1952 مسکو شکل گرفت که آنها مدال برنز را بر سینه زدند.
بلغارستان در میزبانی صوفیه در سال 1970 تا یک قدمی قهرمانی نیز پیش رفت، اما آنها در یک رقابت دشوار حریف آلمان شرقی سابق نشدند. آخرین حضور موفق آنها به سال 1986مسابقات جهانی پاریس باز می‌گردد که باز هم آنان درست در دور پایانی پس از تیم‌های آمریکا و روسیه در جای سوم ایستادند.
تیم فعلی بلغارستان این پتانسیل را دارد که در ژاپن یک بار دیگر بزرگی کند. تیمی که در تمامی پست‌ها صاحب بازیکنانی توانمند و پرتکنیک است. «ماتی‌کایزیسکی» بهترین بازیکن بلغارستان است. ولادیمیر نیکولوف، هریستوتسواتانوف، کونستاتینوف، گایدرسکی با بازی سازی آندری زوکوف بهترین پاسور لیگ جهانی و یک لیبروی توپگیر به نام سالپاروف قدرت عبور از هر تیمی را دارند.
آمریکا
بنیانگذار والیبال تا اواسط دهه هشتاد حضوری کمرنگ در رقابت‌های جهانی داشت. نه آنکه آنها در بازیها غایب بوده باشند، بلکه در قیاس با مدعیان آن روز جهان حرفی برای گفتن نداشتند.
میزبانی بازی‌های المپیک 1984 لوس‌آنجلس آنها را به صرافت انداخت تا پایه‌های تیم قدرتمندی را بریزند. تیمی که نه تنها در آن سال قهرمان المپیک شد، چهار سال بعد در بازی‌های المپیک 1988 سئول و قببل از آن در مسابقات جهانی 1986 پاریس از سکوی اول جهان بالا رفت.
با به پایان رسیدن عمر قهرمانی تیم آن دوران آمریکا، والیبال این کشور دوباره نزول کرد تا چند سال پیش که دوباره به پا خاست و هم اکنون در آستانه درخشش دوباره قرار دارد. نسل امروز والیبال آمریکا را ستارگان جوانی تشکیل می‌دهند که می‌توانند خاطره بزرگان دهه 80 را در اذهان زنده کنند.
ویلیام پرایدی، کلایتون استانلی، جیمز پولستر، رایان میلر در کنار یک بازیساز قهار به نام دونالد سوکسو توانایی رساندن این تیم را به مراحل پایانی دارند. آمریکا از مسابقات جهانی مدال طلای 1986 پاریس و مقام سومی 1994 آتن را در کارنامه خود دارد.
ایتالیا
آقای دیروز والیبال جهان پس از یک دهه اقتدار به تدریج از آن روزهای طلایی فاصله گرفت. ایتالیایی‌ها که ظهورشان در والیبال جهان از اواخر دهه 70 و در مسابقات جهانی رم با نایب قهرمانی آغاز شده بود، پس از یک دهه انتظار از ابتدای دهه90 به تیمی غیرقابل مهار مبدل شدند.
سه قهرمانی پیاپی در سالهای1990 ریودوژانیرو، 1994 آتن و 1998 توکیو آنها را بدل به تیمی دست نیافتنی ساخت. جدا از مقام‌های قهرمانی جهان، آنها در لیگ جهانی هم با خلق 8 قهرمانی صاحب رکورد ویژه‌ای شدند.
ایتالیا در چند سال اخیر از قدرت قبلی‌اش فاصله گرفت، اما نه بدان حد که از دایره مدعیان خارج شود. آنها با نیروهای تازه نفس خود همچنان یک پای قهرمانی محسوب می‌شوند، اگرچه فاقد آن کوبندگی همیشگی‌اند. «آلساندروفی» با تجربه‌ترین و یکی از بهترین‌های ایتالیاست.
در کنار این بازیکن همه فن حریف، ورمیگلیو هنوز پنجه‌هایی خلاق دارد. لوئیجی ماسترنجبو در دفاع رسوخ‌ناپذیر است. الساندرو پاپورنی، لینیتنی، لوکاتن کاتی و پائولو کوزی از نسل جدید والیبال ایتالیا به همراه ساموئل پاپی با تجربه که در نقش لیبرو ظاهر می‌شود در اندیشه جبران مافات سالهای اخیرند.
ونزوئلا
این تیم در میان حریفان ایران از شهرت و آوازه کمتری برخوردار است. با این اوصاف ونزوئلا در تمامی رده‌های سنی در مسابقات قهرمانی جهان حضوری فعال در چند سال اخیر داشته است.
ونزوئلا در رده بزرگسالان از تک‌ستاره‌هایی سود می‌برد که هر کدام برای جهانیان چهره‌های آشنایی به شمار می‌روند. «ارناردو گومز» معروف‌ترین آنان است که از مسابقات جهانی جوانان در تایلند درخشیدن را آغاز کرد و در لیگ جهانی چشم‌ها را خیره ساخت.رونالد مندز، ایوان مارکوئز، لوئیز دیاز، کارلوس لونا در کنار یک لیبروی پرجست و خیز به نام «هره‌را» شرایطی کم و بیش مشابه با گومز دارند.
تیم اعزامی ایران در یک نگاه
*بازی سازها: محمد شریعتی و امیرحسینی
امیرحسینی بازیساز اول تیم ملی است. پاسوری توانا با قابلیت‌های بسیار بالا که در چند سال اخیر همواره در ترکیب اصلی تیم ایران بود. درک بازی و هوش بالای او باعث شده است تا مربیان روی او همواره حساب ویژه‌ای باز کنند.
تنها نقطه ضعف امیرحسینی و حتی شریعتی که هم سبک او پاس می‌دهد و در بسیاری از جهات ویژگی‌های مشابه با او دارد به قامت کوتاه این دو بازمی‌گردد که با قرار گرفتن در جمع نفرات جلوی تور ضریب دفاعی را کاهش می‌دهند.
البته با ابتکاراتی چون ورود پاسور و پشت خط زن دوم در انتها و جلوی تور به میدان، این نقیصه تا حدود زیادی قابل رفع است. کیاچ با این وجود شریعتی و امیر حسینی را به علیرضا بهبودی بلند قامت ترجیح داده است.شریعتی هم تقریباً همزمان با اوج‌گیری امیر حسینی از تیم جوانان ایران خود را مطرح ساخت و سال پیش عنوان بهترین پاسور لیگ برتر را از آن خود ساخت.
* قدرتی و دریافت‌کننده: پیمان اکبری، محمد ترکاشوند، محمد محمدکاظم، آرش صادقیانی و امیرحسین منظمی
در این جمع پیمان اکبری کاپیتان تیم ملی و محمد ترکاشوند دو نقطه اتکا تیم اعزامی به شمار می‌روند. پیمان اکبری با دریافت‌های مطمئن و ساعدهایی جفت و جور سالهاست که بی‌رقیب است و کمتر بازیکنی توانسته موقعیت او را به مخاطره اندازد.اکبری از جمله باتجربه‌های تیم است.
ترکاشوند بهترین بازیکن سالهای اخیر والیبال ایران که در حمله روی تور وزنه‌ای بزرگ محسوب می‌شود و در همه موفقیت‌های حاصله والیبال ایران در یک دهه اخیر می‌توان رد پای او را دید.محمد محمدکاظم که از او می‌توان به عنوان جانشین ترکاشوند در آینده نزدیک یاد کرد، با وجود درخششی عالی در رقابت‌های باشگاهی هنوز نتوانسته است شرایط یک بازیکن بین‌المللی را به دست آورد.
او برای ترکاشوند شدن نیاز به حضور و تجربه بیشتر از میدان‌های بزرگ دارد.امیرحسین منظمی نیز با وجود خداحافظی، دوباره به تیم ملی بازگشت. بازیکنی که هنوز به لطف فیزیک بدنی مناسب و بازی در دو پست مورد توجه مربیان ملی است. منظمی بیشتر برای موفقیت تیم ملی در بازی‌های آسیایی دوحه به تیم فرا خوانده شده است.
آرش صادقیانی کاپیتان سابق تیم جوانان هم برای تقویت دریافت تیم(مهم‌ترین مشکل والیبال ایران) در جمع نفرات اعزامی حضور دارد.
سرعتی زنان: علیرضا نادی، محمد منصوری، داود مقبلی
علیرضا نادی را می‌توان در صورت آماده بودن و داشتن انگیزه، بهترین یار سرعتی ایران خواند. قامت کشیده و دست‌های بلند این توانایی را به او بخشیده تا یک دفاع وسط ایده‌آل و گره‌گشای حمله روی تور در تنگناها باشد. محمد منصوری ملی‌پوش کرمانشاهی هم یکی دیگر از نفرات اصلی ایران در پست سرعتی است.
او برخلاف نادی بیشترین کارآیی‌اش در حمله است تا دفاع. منصوری اگر خود را بیشتر باور کند با توجه به قدرت سرویس‌اش می‌تواند بازیکنی مثمرثمر در تمامی شرایط بازی باشد.
مشکل بزرگ این روزهای تیم ملی، در حاشیه امنیت قرار داشتن این دو بازیکن است که با رفتن عباس قاسمیان از اردوی تیم ملی، انگیزه رقابت جدی از آنان گرفته شده است. داود مقبلی نیز به عنوان یار جایگزین سرعتی مطرح است. او نیز برای مطرح شدن نیاز به تلاش بیشتر دارد.
قطر پاسور: بهنام محمودی، سید مهدی بازارگرد و محسن عندلیب
محمودی همانند اکبری و ترکاشوند از ستون‌های اصلی والیبال در یک دهه گذشته بود. فشار بیش از حد و آسیب دیدگی از ناحیه زانو در یکی دو سال گذشته او را از شرایط آرمانی تا حدود زیادی دور ساخته است.
او با توجه به تجربه بالایش و حضور در سری A ایتالیا دوباره به پیراهن تیم ملی رسیده و می‌خواهد در دو میدان مهم پیش رو همچنان یار و یاور تیم ایران باشد.
سید مهدی بازارگرد جدی‌ترین رقیب محمودی بود که در مسابقات انتخابی قهرمانی جهان خلاء او را به‌خوبی پوشش داد و هم‌اکنون نیز به نظر می‌رسد بیشتر از محمودی مورد توجه میلوراد کیاچ باشد؛بازیکنی چپ دست با پرش‌های بلند که حالا یکی از امیدهای والیبال ایران به شمار می‌رود.
اگر 14 بازیکن راهی ژاپن شوند، محسن عندلیب هم نفر سوم این پست خواهد بود. بازیکن اصفهانی که در سالهای اخیر حرکت رو به جلویی داشته است.
لیبرو: فرهاد ظریف
ظریف از رده نوجوانان خود را به تیم بزرگسالان رساند. مشکل‌آفرینی احسن اله شیرکوند موجب شد تا او خیلی زود در تیم ملی خود را جا اندازد. بازگشت دوباره شیرکوند به اردوی تیم ملی موقعیت ظریف را متزلزل کرد، اما بروز حواشی جدید برای رقیب باتجربه این بازیکن مشهدی را دوباره مورد توجه مربیان تیم ملی قرار داد.
ظریف بازیکنی پرتلاش در انتهای میدان است که با توپگیری و کمک به دریافت، شرایط حمله تیم ایران را بهبود می‌بخشد. با وجود کنار گذاشتن شیرکوند خیلی‌ها را اعتقاد بر آن است که وجود او می‌توانست ضریب اطمینان تیم ملی ایران را در مقابل رقبای سراپا مجهز افزایش دهد.