با دکتر محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در زمینه سیاست‌های ابلاغی مذکور و ویژگی‌های بارز سیاست‌های اخیر نسبت به برنامه‌های قبلی 5ساله توسعه، گفت‌وگو کرده‌ایم.
- اهمیت سیاست‌های حاکم بر برنامه 5ساله پنجم توسعه در چارچوب سیاست‌های ابلاغی اصل44 و سند چشم‌انداز چیست؟
براساس رویه موجود در اداره کشور، قبل از تدوین برنامه 5ساله توسعه توسط دولت‌ها، سیاست‌های کلی این برنامه ابتدا در مجمع تشخیص مصلحت نظام تدوین و دیدگاه‌های دولت، قوه قضائیه و مجلس دریافت و به مقام معظم رهبری ارائه می‌شود، ایشان نیز پس از مطالعه و انجام اصلاحات لازم بر جهت‌گیری‌هایی که از دیدگاه ایشان به‌عنوان اولویت مطرح است تاکید می‌کنند، سپس این مجموعه به‌عنوان سیاست‌های کلی برنامه از سوی مقام معظم رهبری به رئیس‌جمهوری ابلاغ و سایر قوا نیز رونوشت دریافت می‌کنند.
بر این اساس باید برنامه 5ساله در چارچوب این سیاست‌ها تدوین شده و سیاست‌های مذکور بر همه مواد برنامه حاکم باشد. قاعدتا هر ماده‌ای که خارج از این چارچوب باشد در مجلس حک و اصلاح می‌شود.
- چه ابعاد تازه‌ای در ابلاغیه اخیر مقام معظم رهبری وجود دارد؟
ابلاغیه اخیر مقام معظم رهبری ابعاد جدید را مد نظر قرار داده است. در این ابلاغیه به مسائل اجتماعی جامعه توجه بیشتری شده و در موضوعاتی مانند سلامت یا امور مربوط به بیمه و رفاه عمومی جامعه تاکید بسیار شده است.
نکته جدید دیگر در این ابلاغیه آن است که برای نخستین بار و براساس سند چشم‌انداز 20 ساله در این سیاست‌ها اهداف کمی در نظر گرفته شده تا دولت، مجلس و قوه‌قضائیه تلاش کنند که تا پایان برنامه به این اهداف کمی دست یابند.
نکته دیگر توجه به امور فرهنگی به شکلی قابل سنجش و ارزیابی است و بر این اساس مثلا از این پس باید هر طرح بزرگ اقتصادی دارای یک پیوست فرهنگی باشد که درون خود این پروژه‌ها در نظر گرفته شود به‌ویژه در دولت و پروژه‌های بزرگ دولتی که دنبال می‌شود رعایت این چارچوب الزامی خواهد بود. موضوع دیگر شکل‌گیری صندوق توسعه ملی است که در ابلاغیه رهبری بر آن تاکید شده است.
- آیا می‌توان گفت، سیاست‌های مذکور ملموس و عینی‌تر خواهد بود؟
بله در سیاست‌های مذکور اهداف ملموس و عینی‌تری تدوین شده و رویکردهای خوبی در ابعاد اقتصادی- اجتماعی در نظر گرفته شده و سیاست‌های کنونی از دقت و تاثیر بیشتری برخوردار خواهد بود و براساس این سیاست‌ها برنامه‌های اجرایی نیز تدوین خواهد شد.
- آیا در این ابلاغیه الزامات تازه‌ای برای قوای سه‌گانه تبیین شده است؟
می‌توان گفت در همه بندهای این ابلاغیه الزاماتی در نظر گرفته شده، اما در رابطه با قوای سه‌گانه نیز بخش‌های دیگری تنظیم شده که به‌عنوان سیاست‌های کلی حکمرانی و قانونگذاری خدمت مقام معظم رهبری بوده و پس از تصویب به دولت ابلاغ خواهد شد؛
در آنجا الزامات با تصریح بیشتری آمده، اما در خود این سیاست‌ها نیز این الزامات وجود دارد، اما باید در برنامه با صراحت بیشتری استخراج شود. در واقع چارچوب کلی الزامات اجرایی نیز تعیین شده و موارد اجرایی آن در برنامه لحاظ خواهد شد.
- کارکرد این سیاست‌ها در تحقق اهداف سند چشم‌انداز چگونه است؟
در حقیقت سیاست‌های ابلاغی حاکم بر برنامه 5ساله پنجم توسعه، دومین گام به سوی اهداف چشم‌انداز بوده و از آنجا که به اندازه کافی فرصت برای مطالعه و بررسی ابعاد سند چشم‌انداز وجود داشته و برنامه قبلی نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، در واقع این سیاست‌ها انطباق بیشتری با چشم‌انداز ایران در افق 1404 دارند