به گزارش همشهری آنلاین، ۲۸سال پس از آغاز مطالعات مرحله نخست سد و نیروگاه چم‌شیر در ۲۵کیلومتری جنوب شرقی شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد قرار است در نیمه دوم دی سال‌جاری این سد آبگیری شود.
در ماه‌ها و هفته‌های اخیر با رسیدن پیشرفت فیزیکی طرح به ۹۴درصد، برخی کارشناسان و فعالان محیط‌زیست انتقادهایی را به طرح مطرح کردند اما سرانجام سازمان حفاظت محیط‌زیست مجوز نهایی را صادر کرد.
قرار است به‌زودی کمیته تخصصی وزارت نیرو مجوز آبگیری این سد را صادر کند و عملیات آبگیری، آغاز شود. سد چم‌شیر پنجمین سد بزرگ ایران است.
با فرارسیدن زمان آبگیری سد چم‌شیر برخی فعالان محیط‌زیست به‌وجود گنبدهای نمکی در دریاچه این سد هشدار داده‌اند، اما به‌گفته مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران این موضوع صحت ندارد. رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم وجود هرگونه گنبد نمکی در مخزن سد چم‌شیر را رد کرده است.
راز کیفیت آب زهره
محمد محضرنیا، مجری طرح سد و نیروگاه چم‌شیر در واکنش به ابهام در وضعیت کیفی رودخانه زهره قبل و بعد از آبگیری پاسخ داد: ۳۰درصد از آورد آب رودخانه زهره در شرایط دبی کم رودخانه یعنی فصل‌های بهار، تابستان و پاییز از کیفیت مناسبی برخوردار نیست اما ۷۰درصد از آورد سالانه آب رودخانه در زمستان و به‌صورت سیلاب‌های بزرگ و دارای کیفیت مناسب است و با اجرای این طرح و آبگیری سد چم‌شیر کیفیت آب تعدیل می‌شود چرا که علت کیفیت نامناسب آب رودخانه زهره، وجود چشمه‌های شور در ۲منطقه از مسیر رودخانه است و با اجرای طرح، شرایط کمی و کیفی پایین دست سد نسبت به رژیم طبیعی رودخانه بهبود می‌یابد.
آینده کشاورزی در پایین‌دست
مجری سد و نیروگاه چم‌شیر درباره اثرات اجرای این طرح بر وضع کشاورزی در پایین‌دست سد اعلام کرد: ۸۴درصد اراضی کشاورزی در پایاب سد مربوط به استان خوزستان بوده که شامل ۵۰هزار هکتار اراضی هندیجان و ۶هزار هکتار اراضی زیدون می‌شود که سد چم‌شیر با افزایش کیفیت و تنظیم کمیت آب رهاسازی شده، باعث افزایش راندمان کشاورزی در این منطقه خواهد شد و عملا شرایط کشت دوم را در فصولی که آب کیفیت مناسب ندارد، فراهم خواهد کرد.
معمای لایه‌های نمکی
مجری سد و نیروگاه چم‌شیر در پاسخ به این پرسش خبرنگاران که آیا در مخزن سد لایه‌های نمک و یا گنبد نمکی وجود دارد؟ اعلام کرد: در سد چم‌شیر با اکتشافات سطحی و زیرسطحی انجام شده شواهدی مبنی بر وجود نمک در سطح وجود ندارد و در بدترین حالت فاصله لایه‌های نمک از سطح زمین ۳۰۰متر عمق زمین قرار دارد و وجود گنبد نمکی در محدوده شرقی گسل قطر کازرون دیده می‌شود، درحالی‌که سد چم‌شیر در غرب این گسل قرار دارد، مطالعات وجود گنبدهای نمکی را تأیید نمی‌کند.
پشت صحنه سرمایه‌گذاری چین
مجری سد و نیروگاه چم‌شیر در واکنش به پرسش همشهری مبنی بر ابهام در وضع سرمایه‌گذاری پیمانکار چینی اعلام کرد: سرمایه‌گذاری چین، در پروژه ساخت سد چم‌شیر براساس توافق دولت چین و بانک مرکزی انجام شده و حجم کل آن ۲۸۵میلیون یورو بوده که ۲۳۰میلیون یوروی آن پرداخت شده است. باقی این مبلغ را هم بانک مرکزی در یک دوره بازپرداخت ۵ساله، پس از بهره‌برداری نهایی، پرداخت خواهد کرد.
سرنوشت میدان نفتی در زیر سد چم‌شیر
افزون بر چالش زیست‌محیطی، ابهامی هم بین وزارت نفت و نیرو بر سر سرنوشت نفت زیر مخزن سد وجود دارد که از نظر مدافعان سد این ابهام برطرف شده و وزارتخانه‌های یادشده به توافق رسیده‌اند.
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چم‌شیر گچساران با اشاره به حفر چاه‌های نفت در نزدیک سد تأکید کرد: توافقنامه مشترکی با شرکت نفت داریم که مربوط به سال ۷۷ است.
به‌گفته او قبل از اجرای طرح با توجه به‌وجود نفت در منطقه توافقنامه‌ای مشترک و چند صفحه‌ای بین کارفرمای وقت و شرکت نفت امضا شد. در این زمینه نیز همه اقدامات با همکاری و هماهنگی با شرکت نفت انجام گرفت.
محمدرضا فاضل گفت: اجرای عملیات این طرح از سال ۸۸ آغاز شد و در مطالعات اولیه وجود تاسیسات نفتی و مخازن نفتی نیز دیده شده و با علم به این موضوعات بحث اجرای سد چم شیر عملیاتی شده که چندان مورد خاصی در این زمینه وجود ندارد.