همشهری‌آنلاین - فتانه احدی: رزمایش اخیری که توسط جمهوری آذربایجان و ترکیه در مرزهای مشترک با جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است به گفته بسیاری تنها نقطه از خاک آذربایجان که رودخانه‌ای با قابلیت احداث پل شناور دارد، ارس و مرز ایران است؛ بنابراین این شیوه برگزاری رزمایش غیر از فرستادن پیام به سوی ایران هدف دیگری را پیگیری نمی‌کند. از این رو این اقدام همراه با نگرانی‌هایی از سوی کارشناسان همراه شد. از طرفی هم محسن پاک‌آیین معتقد است ایران کشور قدرتمند منطقه است اجازه نخواهد داد آثار منفی علیه کشور و منافع ملی کشور در اطرافش موجب ایجاد ناامنی شود.
دراین باره با محسن پاک‌آیین سیاست‌مدار، دیپلمات و سفیر اسبق ایران درآذربایجان به گفت‌وگو نشستیم.
اخیرا رزمایش مشترک ترکیه و جمهوری آذربایجان در مرز ایران با نصب پل متحرک بر روی رود ارس همراه بوده است. آیا این رزمایش پیامی خطاب به ایران دارد؟ آیا ممکن است که این اقدام موجب تنش دیپلماتیک بین ایران و آذربایجان و حتی ترکیه شود؟ نظر و تحلیل شما در این باره چیست؟
اگرچه برگزاری رزمایش و تمرین‌های نظامی برای آمادگی کشورهای مختلف امری طبیعی است و در واقع هر کشوری این حق را دارد که برای ارزیابی توانایی‌های دفاعی خود رزمایش برگزار کند. اما در مقطع فعلی که قرار است آذربایجان و ارمنستان از طریق مذاکره و به صورت مسالمت‌آمیز مسائل را حل و فصل کنند، برگزاری این رزمایش با حضور آذربایجان و ترکیه که هر دو دشمن ارمنستان هستند، یک اقدام تحریک کننده است و می‌تواند صلح پایدار و عادلانه را در منطقه به خطر بیندازد.
حتی امکان دارد مذاکرات مسالمت‌آمیزی که بین باکو و ایروان به صورت دو جانبه یا با میانجی‌گری روسیه و اتحادیه اروپا در جریان است، در سایه تحریکات و رزمایش نظامی، بی نتیجه بماند.
بنابراین به نظر من دولت آذربایجان باید به ویژه مراقب ترکیه باشد. ترکیه با ارمنستان بیش از یکصد سال است که اختلافات دیرینه دارند. و تداوم جنگ میان ارمنستان و آذربایجان از سیاست‌های راهبردی ترکیه است.
به اعتقاد من در این مقطع که می‌شود با مذاکره مسائل را حل و فصل کرد، دولت جمهوری آذربایجان بهتر است که از اقدامات تحریک‌آمیز آن هم در کنار ترکیه با توجه به اهدافی که ترکیه در منطقه دنبال می‌کند، از این نوع اقدامات تحریک آمیز پرهیز کند.
در صورت تداوم مناقشه میان آذربایجان و ارمنستان کدام کشور بیشترین سود را می برد؟
تداوم مناقشه غیر از ترکیه در عین حال به نفع رژیم صهیونیستی نیز است. این رژیم علاقمند است که جنگ آذربایجان و ارمنستان ادامه پیدا کند، به دلیل اینکه یکی از فروشندگان اصلی سلاح به جمهوری آذربایجان است و از این طریق درآمدزایی بسیار خوبی دارد. در واقع ماشین جنگی رژیم صهیونیستی در حمله به قدس شریف و فلسطین با سوخت و انرژی و همچنین پول‌های آذربایجان روشن می‌شود و در واقع اقدامات علیه مردم بی‌گناه فلسطین به طور غیر مستقیم با مشارکت آذربایجان دنبال می‌شود.
از سویی نیز رژیم صهیونیستی به صورت پنهانی با آذربایجان ارتباط دارد و از همین رو یهودیان و ارامنه لابی‌های بسیار قدرتمندی دارندکه در معادلات منطقه‌ای نتیجه این لابی‌ها معمولا به نفع ارمنستان تمام می‌شود که این به ضرر آذربایجان است.
بنابراین به نظر می‌رسد که جمهوری آذربایجان باید با دقت بیشتری، مسائل امنیتی در منطقه را دنبال کند. آذربایجان و ارمنستان نیز تلاش کنند، تا بدون تغییر مرزهای جغرافیایی و نقض تمامیت ارزی یکدیگر مسائل و مشکلاتشان از طریق مذاکره حل و فصل شود.
اختلافات ایران و آذربایجان در آینده روابط این کشور چه تاثیری خواهد داشت؟
ایران کشوری قدرتمند است و تمام تحرکات نظامی را در اطرافش رصد می‌کند و در زمان لازم واکنش لازم را انجام می‌دهد. بنابراین به نظر نمی‌رسد که جمهوری اسلامی ایران نگران برخی از اقدامات باشد، فقط معمولا خیرخواهانه و ناصحانه طرفین را به مذاکره برای حل مشکلات خود به صورت مسالمت‌آمیز دعوت می‌کند. جمهوری اسلامی ایران اجازه نخواهد داد آثار منفی علیه کشور و منافع ملی کشور در اطرافش موجب ایجاد ناامنی شود.
ظاهرا روابط رژیم صهیونیستی با آذربایجان بیشتر شده و اخیرا هم سفیر رژیم صهیونیستی در آذربایجان توئیتی برعلیه ایران زده است که واکنش سفیر ایران در آذربایجان را در پی داشت. با توجه به این وقایع آیا آذربایجان به حیاط خلوت اسرائیل تبدیل شده است و در روابط ایران و آذربایجان تاثیر خواهد گذاشت؟
یکی از اهداف اصلی رژیم صهیونیستی از حضور در کشورهای پیرامون ایران کشورهای قفقاز و آسیای مرکزی، تخریب روابط ایران با این کشورهاست و در جمهوری آذربایجان همین هدف را دنبال می‌کند.
ایران و جمهوری آذربایجان سعی کردند مراقب تحرکات رژیم صهیونیستی و اقداماتی که برای تخریب روابط تهران و باکو انجام می‌دهد، باشند و در این رابطه دیدگاه های ایران به مقامات جمهوری آذربایجان هم منعکس شده است. امیدواریم که دوستان ما در جمهوری آذربایجان مراقب باشند تا فرصتی دست ندهد که رژیم صهیونیستی از حضور خود در آذربایجان علیه جمهوری اسلامی ایران و به ویژه روابط تهران و باکو سواستفاده کند و به دنبال کارشکنی باشد.