تاریخ انتشار: ۲۸ دی ۱۳۸۷ - ۰۸:۲۲

در بازارهای تقریباً کارا، قیمت دارایی‌ها تمامی اطلاعات موجود را منعکس می‌کند و تنها قیمت‌ها براساس اطلاعات جدید منتشره تغییر می‌کند.

بنابراین ایجاد اختلالات مصنوعی، تأثیرات اندکی بر تغییرات قیمت دارد. با وجود این بورس‌های سازمان یافته به‌طور معمول قوانین و رویه‌های خاصی در ارتباط با مسائلی این چنین که منجر به تغییرات شگرفی در قیمت دارایی‌ها می‌شود اتخاذ کرده‌اند. از این نوع رویه‌ها و قوانین نیز استقبال شده است.

برخی از این روش‌های پیشنهادی عبارتند از: توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت، تا به این ترتیب به‌نحوی از بازار حمایت شود. البته برخی بورس‌ها نظیر بورس‌های آمریکا توقف نمادهای معاملاتی را بر محدودیت نوسان قیمت ترجیح می‌دهند ولی در بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی از هر دو شیوه توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت استفاده می‌شود.

لازم به ذکر است که علاوه بر بورس‌های آمریکا در استرالیا، کانادا، آلمان، هنگ کنگ، انگلستان نیز توقف نماد معاملاتی و کشورهای اتریش، بلژیک، فرانسه، یونان، ایتالیا، هلند، اسپانیا، سوئیس و ترکیه در اروپا و چین، ژاپن، کره، مالزی، تایوان و تایلند در آسیا محدودیت نوسان قیمت را برگزیده‌اند.

 منظور از توقف نماد معاملاتی، وقفه موقتی در خرید و فروش روی یک نماد یک شرکت (Trading Halts) تا انتشار اخبار و اطلاعات جدید است همچنین محدودیت نوسان قیمت نیز قرار دادن محدوده برای تغییرات روزانه قیمت سهام یک ( Price Limits) نماد و یا تعیین دامنه تغییرات برای پیشگیری از نوسان شدید قیمت در یک روز است.

 مقایسه توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت

1- در توقف نمادهای معاملاتی خرید و فروش کاملاً متوقف می‌شود در حالی‌که در محدودیت نوسان قیمت، خرید و فروش با رعایت دامنه تغییرات مجاز است.

2- در توقف نمادهای معاملاتی محدودیتی درخصوص تغییرات قیمت وجود ندارد و تنها بازار است که تعیین‌کننده قیمت است.

3- در توقف نمادهای معاملاتی، تنها براساس نظر و رأی مقامات و ناظران بورس، نمادی متوقف می‌‌شود و دیگر فعالان بازار نمی‌توانند توقف نماد را پیش‌بینی کنند. در حالی‌که محدودیت نوسان قیمت همواره ثابت بوده و در آن محدوده می‌تواند تغییرات قیمت وجود داشته باشد، در نتیجه سرمایه‌گذاران آسان‌تر می‌توانند روند بازار را پیش‌بینی کنند.با وجود تمامی تفاوت‌ها، این 2روش به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به‌منظور نیل به یک هدف ایجاد شده‌اند. زیرا درصورت وجود آگاهی از اطلاعات نهانی مشکلاتی نظیر تغییرات سریع و ناگهانی قیمت و مسائلی از این قبیل روی می‌دهد که سلامت بازار را به خطر می‌اندازد.
در واقع عمل وقفه فرصتی است که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا با کسب اطلاعات جدید و تجزیه و تحلیل آن تصمیم گرفته و عمل کنند.

محدودیت نوسان قیمت، اجازه ادامه داد و ستد را در دامنه نوسان تعیین شده می‌دهد در حالی‌که سرمایه‌گذاران می‌توانند دست به خرید و فروش بزنند یا به صلاح دید خود منتظر بمانند. با وجود این محدودیت نوسان قیمت نیز تأثیراتی مشابه توقف نمادهای معاملاتی دارد. در واقع ناظران بازار انتظار دارند که با وجود تدابیری چون توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت، قیمت سهام واقعی‌تر شده و عدم‌قطعیت کاهش یابد و به این ترتیب از سرمایه‌گذاران ناآگاه و یا کمتر آگاه نسبت به نوسان شدید قیمت حمایت کند.

نتایج نشان می‌دهد

1- فعالیت داد وستد پس از توقف نمادهای معاملاتی افزایش یافته است.

2- میزان نوسان پذیری قیمت پس از توقف نمادهای معاملاتی در همان سطح باقی مانده و پس از اعمال محدودیت نوسان قیمت افزایش پیدا می‌کند.

3- شکاف( Spread  ) در توقف نمادهای معاملاتی کاهش و در اعمال محدودیت نوسان قیمت افزایش‌می‌یابد.

4- پس از رفع توقف از نماد معاملاتی، اطلاعات به‌طور کاراتر در قیمت‌ها منعکس شده وتغییرات قیمت‌ها معمولاً در حد پایین است. در حالی‌که افزایش قیمت در دامنه‌های بالا نشانه‌ای از واکنش غیرواقعی بازار (Erreactio) است.

به‌طور کلی در بازارهایی که هر 2 شیوه توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت وجود دارد، در صورتی‌که محدودیت نوسان قیمت نتواند از بروز مشکل جلوگیری کند توقف نمادهای معاملاتی راه‌گشاست.نتایج به دست آمده در بورس اسپانیا (لازم به ذکر است که در بورس اسپانیا بازار ساز وجود ندارد) در اجرای توقف نمادهای معاملاتی و محدودیت نوسان قیمت نشان می‌دهد:

1-  میزان معاملات در هر 2 مورد افزایش یافته است، از نظر نقدشوندگی توقف نمادهای معاملاتی بهتر از محدودیت نوسان قیمت نتیجه می‌دهد.

2- در توقف نمادهای معاملاتی شکاف کاهش و عمق افزایش می‌یابد اما درمحدودیت نوسان قیمت خلاف این رخ می‌دهد به‌طوری که شکاف افزایش و عمق کاهش می‌یابد.

3- با توقف نمادهای معاملاتی، میزان اطلاعات نهانی پس از انتشار اطلاعات به وسیله شرکت‌ها کاهش یافته و در نتیجه سرمایه‌گذاران امیدوار به نقدشوندگی بیشتر در بازار هستند. در حالی‌که در شیوه محدودیت نوسان قیمت، از فعالیت سرمایه‌گذاران فراتر از محدودیت قرار داده شده جلوگیری به عمل خواهد آمد و اطلاعات کاملاً منتشر نشده و سرمایه‌گذاران نسبت به نقدشوندگی در بازار خوش بین نیستند.

4 - میزان نوسان پذیری قیمت پس از اجرای محدودیت نوسان قیمت افزایش یافته ولی در توقف نمادهای معاملاتی تغییری نکرده است.

5- یافته‌ها نشان می‌دهد که در اجرای توقف نمادهای معاملاتی و در محدودیت‌های نوسانی کم، قیمت‌ها کاملاً منعکس‌کننده اطلاعات است لیکن درمحدودیت نوسانی زیاد، شواهد حاکی از عکس‌العمل شدید بازار است.

نتیجه آخر آنکه یافته‌ها نشان می‌دهد که به‌طورکلی توقف نمادهای معاملاتی مؤثرتر از محدودیت نوسان قیمت است.