همشهری آنلاین - گروه سیاسی: مجلس نمایندگان آمریکا به دست جمهوری خواهان افتاد و آن‌ها اولین سنگر برای بازگشت به قدرت را فتح کردند. هرچند که با توجه به شکاف‌های درون حزبی که انتخابات اخیر آن را نمایان کرد کار سختی برای انتخابات پیش رو به ویژه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ دارند. در چنین شرایطی دولت فعلی آمریکا نیز سیاست یک بام و دو هوا را در قبال برجام ادامه می‌دهد و از یک سو از مرگ برجام سخن می‌گوید و در سوی دیگر بر روند دیپلماسی با ایران تاکید دارد.
حال سوال اینجاست که سیاست دولت بایدن تا کجا ادامه خواهد داشت و خواسته آمریکایی‌ها از ایران چیست؟
امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با همشهری آنلاین به این سوال پاسخ می‌دهد و می‌گوید: «دولت کنونی آمریکا برجام را کنار نگذاشته و سیاست بلاتکلیفی را در پیش گرفته است. یعنی از یک سو نمی‌خواهد بدون امتیاز به توافق سال ۲۰۱۵ برگردد و از سوی دیگر نیز نمی‌خواهد وارد دوران بدون برجام شود.»
در ادامه مشروح گفت‌وگو با ابوالفتح را می‌خوانید.
جمهوری خواهان در مجلس نمایندگان آمریکا اکثریت را به دست آوردند. این موضوع چه تاثیراتی در آمریکا دارد؟
پیروزی در انتخابات مجلس نمایندگان موفقیت بزرگی برای جمهوری خواهان بود که روی آن مانور زیادی هم دادند و ابراز خوشحالی بسیاری کردند. اما متعاقب آن موفقیت که دستاوردی برای حزب جمهوری خواه بود انتخابات ریاست مجلس رسوایی و شکست بزرگی برای آن‌ها بود. برای اولین بار در ۱۶۰ سال اخیر رهبر حزب اکثریت نتوانست در دور اول رای گیری ریاست مجلس را به دست آورد. در نهایت نیز نتوانست ۲۱۸ رای را به دست آورد و مشخص شد که درون حزب جمهوری خواه چقدر شکاف وجود دارد. این موضوع آبروریزی بزرگی برای حزب جمهوری خواهد بود، در حالی که این حزب برای به دست آوردن ریاست جمهوری دورخیز کرده است. حضور دونالد ترامپ نیز در این حزب چند پاره مساله‌ساز است. یکی از انتقادات به مک‌کارتی نیز نزدیکی به ترامپ بود که از نظر بسیاری از اعضای حزب جمهوری خواه فردی ناآرام، شورشی است که صحت و دقت انتخابات را زیر سوال برده است. بنابراین از نظر این افراد ترامپ برای آینده حزب و آمریکا است. با همه این هشدارها مک‌کارتی توجهی به منتقدان نکرد و در نهایت نیز از تلاش‌های ترامپ تشکر کرد. از آنجایی که ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده و در انتخابات مقدماتی حضور خواهد داشت تا بهار و تابستان ۲۰۲۴ تشتت و شکاف‌ها با اغاز رقابت‌های درون حزبی جمهوری خواه اوج می‌گیرد. به ویژه اینکه ترامپ تهدید کرده اگر مانع حضور او شوند حزب سوم را به وجود می‌آورد و به این صورت بخشی از آرا حزب جمهوری خواه را با خود می‌برد. با این همه تا آن وقت زمان زیادی مانده و نمی‌توان تحلیل دقیقی از انتخابات ۲۰۲۴ ارائه داد.
این تحولات چه پیامدهایی برای ایران خواهد داشت؟
دولت آمریکا چه جمهوری خواه باشد چه دموکرات طرفدار کنار گذاشتن دیپلماسی نیست. حتی ترامپ نیز خواستار گفت‌وگو با ایران بود و بارها بر این موضوع تاکید می‌کرد و در نهایت نیز از توافق هسته‌ای خارج شد. اما اینکه دیپلماسی دو طرف چه تفاوت‌هایی دارد و چه راهبردهای متفاوتی دارند بحث جداگانه‌ای است. دولت کنونی آمریکا نیز برجام را کنار نگذاشته و سیاست بلاتکلیفی را در پیش گرفته است. یعنی از یک سو نمی‌خواهد بدون امتیاز به توافق سال ۲۰۱۵ برگردد و از سوی دیگر نیز نمی‌خواهد وارد دوران بدون برجام شود. چراکه دوران بدون برجام مخاطرات امنیتی زیادی دارد. به همین دلیل است که بر دیپلماسی تاکید می‌کنند و توپ را در زمین ایران می‌اندازند اما در عین حال نیز می‌گویند که بر برجام تمرکز ندارند و توافق هسته‌ای از اولویت خود خارج کردند.
در چنین وضعیتی فکر می‌کنید سرنوشت برجام چه خواهد شد؟
آمریکا این سیاست بلاتکیلفی را تاجایی ادامه می‌دهد که ایران شرایط آن‌ها را بپذیرد. شرایط آمریکا نیز شفاف و روشن است. آن‌ها برجام پلاس و برجام‌های دو و سه را از ایران می‌خواهد. همان چیزی که دولت ترامپ می‌خواست و دولت بایدن می‌خواهد و دولت بعدی آمریکا نیز خواستار آن خواهد شد. در غیر این صورت آمریکا سیاست بلاتکیلفی را در پیش می‌گیرد.
انتخابات سال ۲۰۲۲ خیلی موثر نیست و اگر جمهوری خواهان اکثریت کل کنگره نیز به دست می‌آوردند در نهایت سیاست خارجی و پیش‌برد سیاست‌های این حوزه بر عهده قوه مجریه است. اما به طور اینکه جمهوری خواهان قدرت‌مندتر شوند خبر خوبی برای ایران و برجام نیست. چراکه آن‌ها نگاه تندتری در قبال ایران دارند و اینکه در مجلس نیز اکثریت را به دست گرفتند می‌توانند سنگ‌اندازی و مانع افکنی بیشتری برای مذاکرات آتی کنند و طرح‌های تحریمی بیشتری علیه ایران در دستور کار قرار دهند. با این همه انتخابات اخیر تاثیر معناداری بر وضعیت برجام نمی‌گذارد.