به گزارش همشهری آنلاین، شدت مصرف انرژی در ایران بیش از ۲ برابر میانگین جهانی است. این موضوع در حالی است که ایران بزرگترین دارنده منابع هیدروکربنی دنیا است و بیشترین یارانه سوخت را نیز پرداخت می کند.
از همین رو، بد مصرفی انرژی در همه اشکال سوخت در کشور وجود دارد و از گاز گرفته تا سوخت های مایع مصرفی بیش از میانگین جهانی داریم.
تا آنجا که «مداح مروج»، عضو هیئت مدیره و مدیر هماهنگی و نظارت بر عملیات شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفته که در کشور ۸۵ میلیونی به اندازه یک کشور ۳۰۰ میلیون نفری مصرف بنزین داریم.
وی البته با تایید استاندارد بنزین تولیدی در کشور، تاکید دارد که مصرف بالا باعث ایجاد مشکل شده است.
مشروح این گفت و گو را در ادامه می‌خوانید.
وزرات نفت به عنوان یکی از دستگاه‌هایی که در اجرای قانون پاک نقش داشته، به گفته سازمان محیط زیست، دستگاهی است که این قانون را به درستی اجرا نکرده، نظر شما در این باره چیست؟
کم لطفی است که اگر بگوییم سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است که وزارت نفت در زمینه اجرای قانون هوای پاک یا کیفی‌سازی، خوب عمل نکرده یا از برنامه عقب است؛ این حرف کاملاً اشتباه است.
وزارت نفت و شرکت پالایش فرآورده‌های نفتی، یکی از مؤثرترین و پرکارترین وزارتخانه‌های کشور است زیرا در ۲۰ سال گذشته، بیش از میلیاردها هزینه کرده است. ما پالایشگاه اراک را در سال ۷۲ به بهره‌برداری رساندیم، پالایشگاه بندرعباس را در سال ۷۶ و پالایشگاه خلیج فارس را در سال ۹۶ بهره‌برداری کردیم و تنها از این سه پالایشگاه، محصولات بسیار زیادی با استانداردهای روز دنیا ایجاد کردیم و در کنار این‌ها، پالایشگاه‌های قدیمی‌ای مثل پالایشگاه آبادان، تبریز، شیراز، تهران و اصفهان را داریم که مربوط به سال‌های قبل هستند اما آنقدر طرح اجرا کردند که امروز در پالایشگاه تهران، بنزین با استاندارد روز دنیا تولید می‌شود و اگرچه ممکن است به لحاظ اکتانی انحراف داشته باشد.
همچنین گرید بنزین پالایشگاه تبریز یورو ۵ است، اکتانش ۹۱ است و دیگر شاخص‌های کیفی‌سازی‌اش، مطابق استانداردهای یورو۵ است.
مهمترین اقداماتی که وزارت نفت برای اجرای قانون هوای پاک انجام داده چیست؟
وزارت نفت، شرکت پالایش و پخش را متعهد کرده که تا سه سال، همه فرآورده‌های تولیدی‌اش را مطابق استاندارد ملی وارد بازار کند. استاندارد ملی در سال ۸۳-۸۴ وضع شده، زمانی که خیلی از طرح‌های ما کیفی‌سازی و اجرا نشده است.
استاندارد ملی، مشابه استاندارد یورو۴ است. آن زمان نه زیرساخت ما را مطالعه کردند و نه بررسی کردند که ما این ظرفیت را داریم یا نه؛ شرایط کشور در این سال‌ها به واسطه تحریم، به گونه‌ای پیش رفت که ما بسیاری از طرح‌ها را نتوانستیم پیش ببریم، البته این به معنای اجرا نکردن طرح نیست بلکه ما طرح‌ها را اجرا کردیم اما به دلیل عدم تعامل با دنیا و شرکت‌هایی که دارای تجهیزات فنی بالایی هستند، از برنامه عقب ماندیم.
اما با همه این شرایط، ما کار را تعطیل نکردیم، اکنون و در همین شرایط سخت، بنزین پالایشگاه تبریز مطابق استاندارد جهانی است و نفت و بنزین آن استاندارد است. پالایشگاه نفت و گاز اصفهان یک واحد تصفیه نفت و گازش را به سرویس آورد و اکنون روزانه ۱۶ میلیون نفت و گاز یورو۵ وارد بازار می‌کند.
پس قبول دارید که یک جاهایی ضعف وجود دارد؟
گاهی ضعف از جانب ماست و گاهی ضعف به دلیل شرایطی است که از بیرون بر کشور تحمیل می‌شود، با این حال ما بیکار ننشستیم. به عنوان مثال پالایشگاه آبادان پیش از انقلاب با ۶۰۰هزار بشکه در روز کار می‌کرده اما به واسطه جنگ تحمیلی، همه این واحدها تخریب شده، با این حال نیروهای داخلی ما توانستند این واحدها را از نو بسازند و بازار را ایجاد کنند؛ به گونه‌ای که ما تا چند ماه گذشته، ظرفیت پایدار این پالایشگاه ۳۶۰ هزار بشکه در روز بود و در یک ماه گذشته، با تکیه بر توانایی خود واحد سرویس شده و یک واحد جدید به بازار آمده که به این وسیله می‌توانیم ظرفیت پالایشگاه را عملاً تا ۵۴۰هزار بشکه هم بالا ببریم اما به دلیل یک سری محدودیت‌هایی که در نفت خام داریم امروز پالایشگاه با ۴۴۰هزار بشکه کار می‌کند.
مسئولین محیط زیست اعلام کردند سوختی که در تهران توزیع می‌شود با سوختی که اطراف تهران توزیع می‌شود، متفاوت است و خیلی از این آلایندگی‌ها به دلیل ماشین‌هایی است که اطراف تهران سوخت‌گیری می‌کنند. آیا این تفاوت کیفیت وجود دارد؟ نظر شما درباره سخن سازمان محیط زیست در این باره چیست؟
سازمان محیط زیست کم لطفی کرده است؛ ما گریدهای مختلفی را متناسب با توانمندی خودمان تولید می‌کنیم. ما از نظر عدد اکتان بنزین ۸۷، بنزین ۹۱ و بنزین ۹۵ را تولید می‌کنیم. این بنزین‌ها به لحاظ عدد اکتان، با هم متفاوت هستند اما به لحاظ دیگر مشخصات با هم فرقی ندارند همچنین در همه بنزین‌های تولیدی، آروماتیک کمتر از ۳۵ درصد حجمی است، الفین کمتر از ۱۸ درصد و گوگرد عموماً کمتر از ۵۰ است اما بنزینی که در پالایشگاه تبریز یا اصفهان تولید می‌شود چون یورو۵ است دارای اکتان ۹۱ و گوگردش زیر ۱۰ پی پی ام است اما دیگر فاکتورها کاملاً مشابه دیگران است.
برعکس پالایشگاه اراک، بندرعباس یا پالایشگاه خلیج فارس، بنزین یورو ۴ تولید می‌کنند که میزان گوگرد آنها حداکثر ۵۰ پی پی ام است و دیگر فاکتورها مانند بقیه بنزین های تولیدی است اما واحدهایی که بنزین معمولی تولید می‌کنند اکتانشان ۸۷ است و در مجموع بنزین تولیدی با گوگرد بالاتر از ۷۰ پی پی ام نداریم.
پالایشگاهی مثل پالایشگاه اراک، دو واحد سی سی آر دارد که ۴ گرید بنزین تولید می‌کند اما به عنوان مثال در پالایشگاهی مانند آبادان، دو الگوی فرآیندی دخالت دارد که با هم ترکیب می شوند.
آیا تفاوتی بین بنزینی که در تهران و اطراف آن توزیع می‌شود وجود دارد؟
به لحاظ عدد اکتان بله اما به لحاظ شاخص‌های دیگر نه. ما وظیفه داریم بنزینی که در کلان‌شهرهایی مثل تهران، اصفهان، مشهد، اراک و یا البرز توزیع می‌کنیم؛ دارای استاندارد یورو۴ باشد. تهران روزانه ۱۲ میلیون لیتر مصرف دارد و بنزینی که توزیع می‌کنیم بر مبنای استاندارد یورو۴ است. اما در شهرهای اطراف اینگونه نیست به این دلیل که توان تولید بنزین یورو ۴ ما روزانه ۷۵ میلیون لیتر است و در بند قانون تدوین شده، مادامی که مصرف بنزین مدیریت شود در سقف ۸۵ میلیون لیتر، ما موظفیم ۹۰ درصد بنزین مصرفی را بر مبنای استاندارد، تولید و توزیع کنیم اما این در حالی است که امروز سقف مصرف ما ۱۰۵ است.
شما می‌گویید در کلان‌شهرها بنزین استاندارد توزیع می‌شود ولی دستگاه‌های ناظر می‌گویند که استاندارد نیست در این صورت دلیل آلودگی از نظر شما چیست؟
مصرف انرژی در ایران سه برابر دنیاست. یک کشور ۸۵ میلیونی معادل یک کشور ۲۸۰ تا ۳۰۰ میلیونی مصرف دارد. پس وقتی مصرف، سه برابر شود، خود یک عامل آلودگی هوا است. اینجا نقش کیفیت سوخت ملاک نیست بلکه ذات سوختن مهم است. ما سوخت فسیلی، یعنی هیدروکربن مصرف می‌کنیم که سبک‌ترین آن متان است. ۳۵ درصد بنزین ترکیبات آروماتیکی است پس اتم‌های کربن دارد که وقتی می‌سوزند تولید دی اکسید کربن می‌کنند.
پس معتقدید که بنزین استاندارد است؟
بنزین در کشور ما مطابق استاندارد، تولید و توزیع می‌شود اما از آنجا که زیرساخت‌های حمل و نقل شهری ضعیف است؛ خودروهایی که در کشور تردد می‌کنند عموماً پر مصرف هستند و صدی ۱۰ تا ۱۲ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر پیمایش مصرف دارند. خودروها در ایران اغلب بنزینی هستند و خودروهای هیبریدی و دوگانه سوز سهم بسیار پایینی دارند عموماً هم سیستم‌ها انژکتوری است و در کنار همه این‌ها، مصرف بالاست.
همچنین سیستم حمل و نقل عمومی ضعیف است؛ بنابراین وقتی خود را با کشوری مانند ژاپن مقایسه می‌کنیم، باید این نکته را در نظر بگیریم که آنها دارای شبکه پیشرفته‌ای از سیستم حمل و نقل زیرزمینی هستند.
پس هرگونه ادعایی در مورد استاندارد نبودن بنزین را تکذیب می‌کنید؟
گزارش‌های دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه تهران در این باره وجود دارد. در سال گذشته این ۲ دانشگاه با حضور سازمان‌هایی همچون سازمان صمت، بازرسی کل کشور، قوه قضاییه و پلیس راهور گزارشی ارائه دادند که نشان می‌داد مشکل آلودگی هوا کیفیت سوخت نیست و مشکل جای دیگری است. اگر کشور به شکل متوازن به سمت توسعه حرکت کند، این مشکلات حل خواهند شد.