به گزارش همشهری آنلاین، ۲۸سال پس از آغاز مطالعات، مرحله نخست سد و نیروگاه چمشیر در ۲۵کیلومتری جنوب شرقی شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد آماده بهره‌برداری است.
در ماه‌ها و هفته‌های منتهی به دیماه ۱۴۰۱ و با رسیدن پیشرفت فیزیکی طرح به ۹۴درصد، برخی کارشناسان و فعالان محیط‌زیست انتقادهایی را به طرح مطرح کردند اما سرانجام سازمان حفاظت محیط‌زیست مجوز نهایی را صادر کرد.
با فرارسیدن زمان آبگیری سد چمشیر برخی فعالان محیط‌زیست به‌وجود گنبدهای نمکی در دریاچه این سد هشدار داده‌اند، اما به‌گفته مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران این موضوع صحت ندارد. رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم وجود هرگونه گنبد نمکی در مخزن سد چمشیر را رد کرده است.
رودخانه زهره
رودخانه زهره یا هندیجان با طول تقریبی حدود ۴۷۵ کیلومتر در سه استان فارس، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان جریان دارد. این رودخانه از دو رود فهلیان و تنگ شیو در شهرستان ممسنی در استان فارس و خیرآباد در منطقهٔ دهدشت در استان کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه می‌گیرد.
۳۰درصد از آورد آب رودخانه زهره در شرایط دبی کم رودخانه یعنی فصل‌های بهار، تابستان و پاییز از کیفیت مناسبی برخوردار نیست اما ۷۰درصد از آورد سالانه آب رودخانه در زمستان و به‌صورت سیلاب‌های بزرگ و دارای کیفیت مناسب است و با اجرای این طرح و آبگیری سد چمشیر کیفیت آب تعدیل می‌شود چرا که علت کیفیت نامناسب آب رودخانه زهره، وجود چشمه‌های شور در ۲منطقه از مسیر رودخانه است و با اجرای طرح، شرایط کمی و کیفی پایین دست سد نسبت به رژیم طبیعی رودخانه بهبود می‌یابد. ۸۴درصد اراضی کشاورزی در پایاب سد مربوط به استان خوزستان بوده که شامل ۵۰هزار هکتار اراضی هندیجان و ۶هزار هکتار اراضی زیدون می‌شود که سد چمشیر با افزایش کیفیت و تنظیم کمیت آب رهاسازی شده، باعث افزایش راندمان کشاورزی در این منطقه خواهد شد و عملا شرایط کشت دوم را در فصولی که آب کیفیت مناسب ندارد، فراهم خواهد کرد.
نگرانی‌های محیط زیستی
محرابیان وزیر نیرو در باره نگرانی‌های محیط زیستی این سد، به طور رسمی اعلام کرد که چمشیر بر اساس ضوابط بسیار سختگیرانه‌ای مطالعات محیط زیستی احداث این سد انجام شده است. و پروژه سد چمشیر مجوزهای لازم را از ابتدای اجرا تاکنون از نهادهای مختلف، به ویژه سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کرده و در طول مدت اجرای این پروژه، با ۲۵ گزارش دقیق، نظارت ضوابط محیط زیست این پروژه اجرا شده است. اخیرا نیز ما شاهد حضور یک تیم نظارتی از سازمان حفاظت محیط زیست در این پروژه بودیم، گزارش خودشان را منتشر کردند و نگرانی‌هایی که در این رابطه توسط کارشناسان مطرح شده بود، توسط گزارش این گروه اعزامی برطرف شده است.
اهداف و اثرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
- ذخیره و کنترل حجم عظیمی از آب رودخانه زهره (حدود ۱/۸ میلیارد متر مکعب)
- تأمین آب مورد نیاز کشاورزی به میزان ۱۱۰ هزار هکتار در منطقه، تأمین آب شرب و صنعت منطقه
- تولید انرژی برق آبی به میزان حدود ۶۲۰ گیگاوات ساعت در سال (۵۲۰ گیگاوات ساعت نیروگاه سد چم شیر و ۹۹ گیگاوات ساعت نیروگاه بند انحرافی)
- تلفیق اهداف سد با اهداف سد کوثر و تأمین آب مورد نیاز کشاورزی و شرب استان‌های همجوار
- کنترل سیلاب‌ها و جلوگیری از خسارتهای طغیان رودخانه در مناطق زیدون سردشت و هندیجان و استفاده بهینه از آب جهت توسعه کشاورزی
- کنترل شوری آب در مناطق دارای بسترهای نمکی و چشمه‌های شور و جلوگیری از آلوده شدن آب در مناطق پائین دست تنگه چمشیر
- اجرای طرح در یکی از مناطق محروم کشور و تأثیر عمده بر رشد و شکوفایی اقتصاد منطقه
- اشتغال‌زایی در منطقه
- رشد صنعت و تکنولوژی برق‌آبی، افزایش قدرت عمل و ارتقاء مشاوران و پیمانکاران داخلی، فعال نمودن کارخانجات سازنده تجهیزات نیروگاهی و ارتقاء جایگاه بین‌المللی کشور از طریق ارتقاء صنعت برق‌آبی و پتانسیل‌های برقی
شناسنامه سد چمشیر
- نوع سد: وزنی از جنس بتن غلتکی (RCC)
- حداکثر ارتفاع: ۱۵۵ متر
- طول تاج: ۵۸۰ متر
- حجم مخزن در تراز نرمال: ۱۸۰۰ میلیون مترمکعب
- حجم قابل تنظیم: ۱۲۰۰ میلیون مترمکعب
- سرریز: از نوع اوجی دریچه‌دار بر روی بدنه سد در تکیه‌گاه راست.
- شامل ۳ دریچه به ارتفاع ۱۵ متر و عرض ۱۲ متر
- ارتفاع استاتیکی مؤثر آب در حالت پر: ۱۴۰ متر
- ارتفاع استاتیکی مؤثر آب در تراز حداقل: ۸۳ متر
- تونل آب بر از محل سد تا نیروگاه: ۲۰۰ متر
- سیستم انحراف: تونل به قطر ۱۲ با گنجایش ۲۰۸۰ مترمکعب بر ثانیه
- ظرفیت نصب نیروگاه: ۱۶۵ مگاوات شامل ۳ واحد ۵۵ مگاواتی و ۲ واحد ۵/۵ مگاواتی
- نوع توربین: فرانسیس
- ضریب نیروگاه: ۰/۲۵
- متوسط انرژی تولیدی کل سالانه: ۵۲۰۰۰ مگاوات ساعت
شناسنامه هیدرولیک سد برای کشاورزی
- حجم کل مخزن: ۲/۵ میلیون مترمکعب
- حجم قابل تنظیم: ۲/۵ میلیون مترمکعب
- مساحت اراضی تحت پوشش: ۳۶هزار هکتار
- طول بند: ۲۱۶ متر
- ارتفاع بند: ۹/۲ متر
- دبی سیلاب طرح ۵۰ ساله: ۳۱۰۰ متر مکعب بر ثانیه
- تعداد دریچه: ۲۴ عدد
- عرض دریچه: ۶ متر
- ارتفاع دریچه: ۶/۸ متر
- رقوم کف رودخانه: ۱۷۹ متر
- ظرفیت نصب نیروگاه: دو ۲ واحد ۵/۵ مگاواتی دو واحد ۱۰ مگاوات
- متوسط انرژی تولیدی کل سالانه: ۹۹ گیگاوات ساعت
آخرین بروزرسانی Jan ۱۸, ۲۰۲۳ - چهارشنبه ۲۸ دی ۱۴۰۱