همشهری آنلاین - فتانه احدی: چندی است مقامات اروپا و آمریکا مدعی هستند که ایران از روسیه حمایت تسلیحاتی می‌کند و ما در شیب تنش با اروپا قرار گرفته‌ایم. ریشه‌های این موضوع به قطع نامه اخیر پارلمان اروپا نیز اشاره شده است. به این ترتیب هر اتفاقی برای روسیه در جنگ اوکراین رخ دهد قطعا اروپایی‌ها ما را هم شریک جرم این کشور می‌دانند.
اینفوگرافیک | همه مراودات ایران و روسیه در سال ۱۴۰۱ | بیشترین روابط دیپلماتیک دولت سیزدهم در یک قاب
حجت الله فیروزی نماینده و عضو کمیسیون تلفیق مجلس در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین اما تاکید می‌کند که تاثیرگذاری کشورهایی مانند روسیه و ایران که در سطح جهانی باعث شده است که کشورهای اروپایی و آمریکا به دنبال فرصتی برای کارشکنی علیه این کشورها باشند.
در ادامه مشروح گفت‌وگو با فیروزی درباره آینده روابط این دو کشور را می‌خوانید.
غرب از نزدیک شدن و مراودات تسلیحاتی ایران و روسیه هراس دارد. نظر شما دراین باره چیست؟
آمریکا و کشورهای اروپایی تا چند سال گذشته یکه‌تاز میدان جهانی بودند. در واقع مجموعه‌ای که در جهان حرف اول و آخر را می‌زدند و طرف مقابلی پیش روی خود نمی‌دیدند. اینک اما امروز با کشورهایی روبه‌رو شده‌اند که به طور مستقل در حال پیدا کردن جایگاه جهانی هستند. کشورهایی مانند ایران و روسیه که می‌توانند به هم نزدیک شوند و منافع مشترک داشته باشند و حتی و برخی از کشورهای دیگر نیز مانند پاکستان و هند که می‌توانند با آنها هم منافع مشترک داشته باشند. از سویی نیز کشورهای منطقه اگر تحلیل درستی از شرایط داشته باشند، می توانند منافع مشترکی با ایران و روسیه و کشورهای دیگر در حوزه امنیتی و نظامی داشته باشند.
این همسو شدن کشورهای مشترک المنافع طبیعی است که اروپایی‌ها و آمریکا را نگران می‌کند و به واسطه آن یکه تازی و دست برتری که در جهان داشته‌اند، با نزدیک شدن برخی کشورها که می‌خواهند به طور مستقل در سطح جهانی تصمیم بگیرند، مخالف هستند.
اما با وجود همه محدودیت‌هایی که برای ما ایجاد می‌کنند ایران در متن تحولات منطقه‌ای و جهانی قرار دارد. بسیاری از تصمیمات منطقه‌ای و جهانی بدون حضور و نظر ایران به نتیجه نمی‌رسد و منتج به تصمیم‌گیری نمیشود. این در حالی است که اروپایی‌ها در بسیاری از معادلات منطقه یعنی خاورمیانه و حتی در معادلات جهانی نقش ندارند و حتی در بسیاری از معادلات در حاشیه قرار گرفته‌اند، در حالیکه ما در متن تصمیم‌گیری‌های جهانی حضور فعالی داریم.
آیا ممکن است ایران و روسیه در مقابل غرب بیش از پیش متحد شوند؟ و پیش بینی شما از آینده روابط این دو کشور چیست؟
کشورها بر اساس منافع ملی خود در سطح جهانی به هم نزدیک یا از هم دور می‌شوند. یعنی اگر منافعشان اقتضا کند به سوی همبستگی پیش خواهند رفت و اگر احساس کنند شرایط مناسب نیست، از هم فاصله می‌گیرند.
ما هم در سطح منطقه و جهانی با روس‌ها در بسیاری از موضوعات منافع مشترکی داریم و به طور طبیعی از ظرفیت‌های هم می‌توانیم استفاده کنیم. طبیعی است که در تقابل و روابط با کشورهای دیگر نمی‌توانیم همواره در یک موضع قرار داشته باشیم. امکان دارد متناسب با شرایط جهانی مواضع کشورها متفاوت باشد. چون همه بر اساس منافع خود تصمیم‌گیری می‌کنند و در حقیقت توافقاتی انجام می‌دهند.
از آنجا که در سال‌های اخیر غرب به وی‍ژه آمریکا، با ایجاد تحریم مشکلاتی را برای ایران ایجاد کرده است، پس ما باید از سایر ظرفیت‌های جهانی استفاده کنیم.این ظرفیت‌ها هم در کشور روسیه، چین و کشورهای منطقه و کشورهای دیگر وجود دارد که می‌توانند به طور مستقل در سطح جهانی حضور داشته باشند، یا لااقل تاثیرپذیری آنها از سیاست های کشورهای غربی کمتر باشد، معمولا این منافع بیشتر حاصل می‌شود.
در رابطه با روسیه هم باید گفت که این کشور بازار بزرگی دارد که می‌تواند، ظرفیت مناسبی در حوزه‌های اقتصادی و نظامی برای کشور ما باشد. چرا که حتی به لحاظ نظامی هم در جهان به عنوان یک قدرت بزرگ شناخته شده است که می‌توان از ظرفیت‌های آن استفاده کرد هر چند که ما خود در حوزه نظامی دست برتری داریم و در خیلی از زمینه‌ها کشور روسیه به توانمندی ما نیاز دارد. در عرصه سیاست خارجی و هماهنگی های جهانی هم می‌توانیم از ظرفیت یکدیگر استفاده کنیم و این هماهنگی جهانی برای پیشبرد اهداف دو کشور بیشتر فراهم شود.
البته به آن معنا نیست که ما اگر روس‌ها سیاست خاصی در زمینه نظامی دارند، دنبال‌رو آنها باشیم و اگر آنها با اروپا و آمریکا تنش و مشکلاتی دارند ما هم مشارکت کنیم.
ما به دنبال استفاده از ظرفیت‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی روس‌ها در عرصه جهانی در راستای اهداف کشور خود هستیم و آنها هم به همین نسبت بتوانند از ظرفیت‌های خود اتکا و کم نظیر ما استفاده کنند.
طبیعی است که این تعاملات در سطح جهانی بر اساس منافع کشورها تعریف می‌شود و منافع ما نیز در این است که از ظرفیت‌های کشورهای دیگر بهره ببریم و در مقابل آنها نیز بتوانند از ظرفیت‌های ما استفاده کنند.
در واقع دنیای تک قطبی به نوعی از جهان رخت بسته است. اینگونه نیست که آمریکایی‌ها بتوانند یکه‌تاز میدان سیاست در جهان باشند. ظرفیت‌ها و قطب‌بندی‌های مختلفی در جهان ایجاد شده که در معادلات جهانی نقش بسیار تاثیرگذاری دارد.
ایران نیز در متن بسیاری از معادلات جهانی وجود دارد و موضوعات جهانی عموما بدون نظر ایران تعیین تکلیف نمیشود و حتما ایران اثرگذاری دارد. قطب‌بندی‌های جدیدی که در جهان شکل گرفته و ظرفیت‌های جدید کشورهایی که یا مستقل عمل می‌کنند یا اثر پذیری آنها از سیاست‌های آمریکایی کمتر است فرصت خوبی شده است که ما بتوانیم از ظرفیت‌های سایر کشورها فرصت استفاده کنیم از آنها هم از ظرفیت‌های کمنظیر ما در بسیاری از زمینه‌ها استفاده کنند.
در چشم‌انداز آینده اینگونه به نظر می‌رسد که قدرت‌هایی در جهان شکل می‌گیرند که به صورت مستقل یا از طریق تجمیعی از طریق چند کشور صورت می‌گیرد و که می‌تواند به نفع جامعه بشری باشد.
آیا ممکن است که رویکرد ایران در مورد جنگ روسیه با ناتو تغییر کند؟
رویکرد ایران از ابتدا درباره جنگ روسیه و اوکراین و اختلافش با ناتو رویکردی مستقل بوده است. در تنشی که در جهان به وجود آمده است ما همواره اعلام آمادگی کرده‌ایم که از ظرفیت های خود برای اصلاح مشکل پیش آمده به کشور استفاده کنیم.
اروپا نیز یک طرف قضیه را تقویت می‌کند و به دنبال حل مشکل از طریق راه‌های مسالمت آمیز نیست. بنابراین طبیعی است این راهکار در بلندمدت جواب نخواهد داد.
مشکل روسیه و اوکراین با گفت‌و گو حل خواهد شد آن هم از طریق روش‌هایی که بتواند منافع منطقه و دو کشور را تامین کند و به راهکاری برای حل مشکل برسند. ناتو نباید با مشتعل کردن بیشتر این جنگ خود را در باتلاقی فرو ببرد که خروج از آن برایش خیلی آسان نباشد.
توصیه ما این است که راه‌های گفت‌وگو بهترین راه است و حتما جمهوری اسلامی هم بر اساس منافعی که در منطقه و جهان خواهد داشت در شرایط مختلف تصمیم‌گیری می‌کند و قطعا اروپایی‌ها هم آنقدر عاقل هستند که خود را درگیر یک جنگ بلند مدت نکنند.