همشهری آنلاین – گروه سیاسی: تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا همزمان با اعلام خبر در دسترس بودن توافق در مذاکرات از سوی وزیرخارجه واکنش‌های متفاوتی در پی داشته و سوال‌های بسیاری درباره هدف تحریم‌ها و آینده مناسبات ایران و اروپا به وجود آورده است. در سوی دیگر اما مراودات ایران و روسیه با سفر مشاور رییس جمهور و سپس رییس دومای این کشور به ایران افزایش یافته است و به نظر می‌رسد دو طرف خواهان ارتقای روابط تا سطح راهبردی در حوزه‌های مختلف هستند. اما مراودات و مناسبات نزدیک با روسیه چه ویژگی‌هایی برای ایران دارد؟
حمیدرضا ترقی قائم مقام حزب موتلفه اسلامی در گفت‌وگو با همشهری آنلاین در این زمینه گفت: ایران می‌تواند با توسعه روابط اقتصادی، تجاری و امنیتی با روسیه اتحادیه یا تفاهم اقتصادی منطقه‌ای با قدرت‌های شرقی و آسیایی شکل دهد.
در ادامه مشروح گفت‌وگو با این کارشناس روابط بین‌الملل را می‌خوانید.
پس از قطع‌نامه پارلمان اروپا علیه سپاه اتحادیه اروپا تحریم‌های جدید علیه ایران وضع کرد که شامل ۳۷ فرد می‌شود. به نظر شما این تحریم‌ها نشانه چیست و چه هدفی را دنبال می‌کند؟
تحریم‌های اخیر نشانه اثرگذاری سپاه در تغییر نظم منطقه و جهان است. اروپایی‌ها تصور می‌کنند که با این نوع اقدامات می‌توانند نقش سپاه را کمرنگ یا تضعیف کنند. اما این تحریم‌ها به هیچ وجه اثری بر عملکرد سپاه ندارد. چرا که این افراد نه حساب و نه هیچ نیازی به بیرون از کشور ندارند. این اقدام فضاسازی رسانه‌ای و روانی و اجماع صوری در افکار عمومی خارج از کشور محسوب می‌شود.
در چنین شرایطی وزیر خارجه از ادامه تبادل پیام‌ها برای مذاکرات احیای برجام خبر داده است. فکر می‌کنید رابطه ایران با غرب در سایه این تنش‌ها و تحریم‌ها به کجا می‌رسد؟
آمریکایی‌ها امروز اعتقادی به برجام ندارند و آن را به عنوان ابزاری تبلیغاتی برای خود نگه داشتند. کسانی که دنبال برجام هستند و می‌خواهند از طریق مذاکره و دیپلماسی مسائل خود را ایران حل کنند نباید دنبال براندازی و اغتشاش در ایران می‌بودند. وقتی آن‌ها بین دیپلماسی و سیاست حمایت از اغتشاشگران در ایران دومی را انتخاب کردند مشخص است که امید دارند از طریق جنگ داخلی به جمهوری اسلامی فشار بیاورند تا منجر به تغییر رفتار یا تغییر نظام سیاسی شود.
چقدر احتمال دارد مذاکرات از سر گرفته شود و حتی به نتیجه برسد؟
اصولا غربی‌ها اگر دنبال مذاکرده بودند و منافعی در آن داشتند گفت‌وگوها را متوقف نمی‌کردند. آن‌ها به روش‌های دیگری امید بستند و احتمال اینکه دوباره به این مسئله برگردند هنگامی است که پروژه‌های دیگر آن‌ها برای تغییر رفتار ایران یا تغییر نظامی سیاسی به بن‌بست برسد و شکست بخورد. امروز که در آستانه این شکست و در حال بازی پرده پایانی شکست خود هستند بار دیگر ممکن است به مذاکره روی بیاورند. آن‌ها سعی کردند که مذاکرات را به عنوان برگ آخر برای خود حفظ کنند و همه پل‌ها را پشت سر خود خراب نکنند. در عین حال من امیدی به شکل‌گیری دوباره مذاکرات و تاثیر بر حل و فصل مسائل کشور ندارم. جز اینکه فقط از طریق خنثی کردن تحریم‌ها باید با فشارهای غرب مقابله کنیم.
در این شرایط مراودات ایران و روسیه نیز افزایش یافته است. این افزایش مراودات چه نتایجی در آینده نزدیک برای ایران دارد؟
اختلاف بین آمریکا و روسیه همزمان با تغییراتی افزایش یافته که در نظم جهانی در حال شکل‌گیری است. همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند قدرت در حال انتقال از غرب به شرق در ابعاد مختلف است. یک‌جانبه گرایی که در دنیا بوده به سمت چندجانبه گرایی سوق پیدا می‌کند و چنین شرایطی فرصت خوبی را برای ایران فراهم کرده که ضمن توازن در سیاست خارجی در صدد رفع یا خنثی کردن تحریم‌های آمریکا و غرب باشد. ایران می‌تواند با توسعه روابط اقتصادی، تجاری و امنیتی با روسیه از یک سو در جهت تغییر نظم جهانی و یک‌جانبه گرایی اقدام کند و از سوی دیگر اتحادیه یا تفاهم اقتصادی منطقه‌ای با قدرت‌های شرقی و آسیایی شکل دهد. این تفاهم با در نظر گرفتن درازمدت آن می‌تواند انحصار قدرت اقتصادی را از آمریکا سلب و بین دیگر کشورهای منطقه و جهان تقسیم کند.
همچنین روسیه نیز می‌خواهد در جمهوری اسلامی منافع خود را تامین و تضمین کند و بتواند از تحریم‌های آمریکا عبور کند و جمهوری اسلامی باید از این شرایط استفاده مطلوب و لازم را ببرد و تبادل تجربه در موضوع خنثی‌سازی و دورزدن تحریم‌ها صورت بگیرد.
چه موانعی در این مسیر وجود دارد؟
این روند با جوسازی‌های خارجی و تبلیغات غربی‌ها همراه بوده و در داخل نیز با مقاومت‌های غرب‌گرایان روبه‌رو شده است. اما در راستای تغییر نظم جهانی و تحول در مناسبات بین‌المللی به نفع جمهوری اسلامی و به ضرر سلطه غرب در حال کامل شدن است. البته باید موانع آن در داخل برطرف شود و در عرصه بین‌المللی نیز این تقابل‌ها و دشمنی‌ها همچنان ادامه خواهد داشت و نباید به آن‌ها توجهی کرد. این مسیری است آینده جهان به آن نیازمند است.
برخی معتقد هستند نزدیکی ایران به روسیه در آینده باعث می‌شود تبعات جنگ اوکراین دامن‌گیر ایران نیز شود. به نظرتان نقش ایران در این میان چطور باید باشد؟
تبعات جنگ تقریبا همه جهان را تحت تاثیر قرار داده است. تامین‌کننده نزدیک به ۴۰ درصد غلات منطقه روسیه و اوکراین هستند و موضوعات دیگری همچون گاز و انرژی و غیره نیز وجود دارد. بنابراین کشورهایی که تلاش می‌کنند تا جنگ ادامه پیدا کند کمک می‌کنند تا این معضلات نیز ادامه پیدا کند. بنابراین موضع جمهوری اسلامی به طور طبیعی مخالفت با این جنگ است. همچنین جمهوری اسلامی مخالف توسعه‌طلبی‌های ناتو برای ورود به حوزه امنیتی روسیه را نیز تحریک‌کننده جنگ می‌داند.
متاسفانه آمریکا و ناتو عامل اصلی بروز این جنگ و جدال است. ما نیز یا باید در مقابل سیاست‌های توسعه‌طلبانه ناتو ساکت باشیم و عقب بنشینیم یا همانطور که مخالف توسعه‌طلبی دیگر کشورها هستیم و معتقد هستیم که باید حقوق ملت‌ها به رسمیت شناخته شود باید در مقابل این حرکت ناتو نیز بایستیم. چراکه اگر این باب و دروازه به روی ناتو باز شود گریبان بسیاری از کشورهای منطقه را خواهد گرفت و نظم جهانی که مورد نظرماست تحقق پیدا نخواهد کرد. بنابراین طبیعی است که منافع ملی و منطقه‌ای ما ایجاب می‌کند که مانع پیشروی ناتو در منطقه شویم و اجازه ندهیم که آن‌ها سلطه نظامی و امنیتی خود را بر منطقه گسترش دهند و به قدرت روسیه در این منطقه نزدیک شوند.