مسن شدن جمعیت جهانی هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای در حال توسعه نشانگر بهبود سطح سلامت جهانی است. جمعیت سالمندان جهان( افراد 60 سال و بالاتر) درحدود 650 میلیون نفر بوده و پیشبینی میشود تا سال 2050 این تعداد به 2 میلیارد نفر برسد. همراه با این، به هر حال چالشهایی در زمینه سلامت برای قرن 21 نیز قابلپیشبینی است.
فراهمسازی امکانات در زمینه سلامتی سالمندان و برطرف کردن نیازهای درمانی این گروه از جامعه، مهم هستند. آموزش افراد متخصص در زمینه سلامتی سالمندان، پیشگیری و درمان بیماریهای مزمن که بهدلیل بالا رفتن سن پدید میآید، طراحی راهبردهای اساسی در زمینه درمانهای طولانی مدت و توسعه خدمات ویژه سالمندان از موضوعات دیگر است. در اینجا 10نکته در رابطه با بالارفتن سن جمعیت جهانی و مسائل مربوط به سالمندان آورده شده است.
نکته اول: مسن شدن جمعیت جهانی در حال رخ دادن است. گروه جمعیتی سالمندان- افراد دارای 60 سال و بیشتر- دارای بیشترین رشد تعداد میان گروههای جمعیتی مختلف هستند. تا سال 2050 در حدود 80 درصد جمعیت مسن در کشورهای در حال توسعه زندگی خواهند کرد. بالارفتن سن جمعیت بهطور موازی با پدیده شهرنشینی پیش میرود. در سال 2007 بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی میکردند که انتظار میرود این روند ادامه پیدا کرده و در سال 2030 به بیش از 60 درصد افزایش یابد.
نکته دوم: بالا رفتن سن جمعیت جهان نشان دهنده پیشرفت زندگی نوین است. این مورد آشکارکننده بهبودی سطح سلامت و بهداشت جهانی است اما چالشهایی را برای قرن 21 در هر دو سری کشورهای درحال توسعه و پیشرفته ایجاد کرده است. در سال 2005، امید به زندگی در کشورهایی مانند ژاپن و فرانسه بیش از 80سال بود. امید به زندگی در کشورهای در حال توسعه هم افزایش یافته است. یک کودک که در کشورهای شیلی، کاستاریکا، جامائیکا، لبنان، سریلانکا یا تایلند به دنیا میآید میتواند امید داشته باشد که بیش از 70 سال عمر کند.
نکته سوم: در بین کشورهای مختلف، تفاوت آشکار در مورد امید به زندگی وجود دارد. برای مثال درحالی که کشور ژاپن حائز بالاترین میزان امید به زندگی با میانگین سنی 2/82 سال در سطح جهانی است، در برخی کشورهای آفریقایی این سن حدود 40 سال یا حتی کمتر است.
نکته چهارم: درون کشورها هم در مورد امید به زندگی تفاوتهای فاحشی وجود دارد. برای مثال در کشور آمریکا گروههای اجتماعی و اقتصادی برتر میتوانند انتظار داشته باشند که
20 سال بیش از گروههای جمعیتی پائینتر از نظر موقعیت اجتماعی و اقتصادی زندگی کنند.
نکته پنجم: انتظار میرود تا سال 2050، نزدیک به 80 درصد تمام موارد مرگ و میر در سنین بالای 60سال رخ دهد. به عقب انداختن سن مرگ و ادامه زندگی سالم میتواند هزینههای کشورها در زمینه بهداشت و درمان را کاهش دهد.
نکته ششم: کهنسالان سالم، یک منبع برای خانواده، اجتماع و اقتصاد کشور خود باشند. سرمایهگذاری برای سلامتی برای تمام جامعه سود و منفعت دارد؛ البته سن بالا برای تغییر دادن رفتارهای خطرناک بهمنظور تشویق سلامتی کمی دیر است اما ناامید نباید شد. برای مثال اگر یک نفر بین سنین 60 و 75 سالگی اقدام به ترک سیگار کند، خطر مرگ زودرس تا 50درصد کاهش مییابد.
نکته هفتم: مهمترین اولویت برای سیستمهای بهداشتی و درمانی در مورد سالمندان، تشویق به سالم زیستن، پیشگیری از بیماریها و درمان بیماریهای مزمن در کهنسالان بیمار از پاافتاده است. در این مورد، آموزش کادر بهداشتی درمانی مسئول در درمان سالمندان ضروری است. به هر حال درمان و مراقبت از سالمندان زمان زیادی را میطلبد. سازمان جهانی بهداشت توصیه میکند که تمام شاغلان در حوزه بهداشت و درمان، با وجود هر تخصصی که دارند، باید در موضوع سالمندی و بیماران سالمند آموزشهای ویژه ببینند.
نکته هشتم: فاجعه و حوادث به میزان بیشتر، افراد آسیبپذیر را که شامل افراد سالمند و کهنسال میشوند را تحتتأثیر قرار میدهد. برای مثال بالاترین تعداد درگذشتگان در سونامی اندونزی در اقیانوس هند در سال 2004، در سنین 60 سال یا بالاتر بودند. همچنین اکثریت قربانیان موج گرما در سال 2003 در اروپا جزو سنین 70سال و بالاتر بودند. راهبردها برای محافظت از سالمندان طی رخدادهای اضطراری مورد نیاز است.
نکته نهم: در سنین کهنسالی، احتمال به خطر افتادن و زمین خوردن افزایش مییابد و در نتیجه آن صدمات حاصله بهمراتب جدیتر و بدتر خواهد بود. این موارد علاوه بر ایجاد صدمههای جدی به سلامت فردی، منتهی به پرداخت هزینههای بستری و درمان نیز میشود. در کشور استرالیا متوسط هزینه صرفشده توسط سیستم بهداشت و درمان این کشور در سال 2002-2001 برای افراد با سن 65 سال و بیشتر، 3611 دلار آمریکا شد.
نکته دهم: سوءاستفاده از افراد مسن همانند تغییرات در نسبت جمعیتی، در حال افزایش است. سازمان جهانی بهداشت تخمین میزند که بین 4 تا 6درصد افراد مسن و سالمند در سطح جهانی از یک شکل از سوءاستفاده- بهصورت فیزیکی، روانی، احساسی و یا مالی - رنج میبرند. سوءاستفاده از سالمندان یک تخلف از حقوق انسانی است.