همشهری آنلاین: طی سال‌های 1960 و دهه 70 دانشمندان اعلام کردند سنگ‌هایی که فضانوردان آپولو 17 از ماه به زمین آورده‌اند تا مدت‌ها آنها را به خود مشغول خواهد کرد.

 اکنون تجزیه یکی از سنگ‌هایی که طی این ماموریت جمع آوری شده بود منجر به حل معمای دیرینه ماه شده است. محققان MIT بررسی‌های جزئی‌تری را بر روی کهن‌ترین سنگ جمع آوری شده توسط آپولو  انجام دادند. اثرات مغناطیسی ثبت شده بر روی این سنگ شواهد محکمی را در اختیار گذاشت که نشان می‌دهد 4.2 میلیارد سال پیش، ماه همانند زمین امروزی، هسته‌ای مایع و دینامو داشته است که یک میدان مغناطیسی قوی را ایجاد می‌کرده است.
 
تا پیش از فرستادن آپولو به ماه، بسیاری از دانشمندان بر این باور بودند که اصولاً ماه از بدو پیدایش سرد بوده و سرد خواهد بود و هرگز آنقدر ذوب نخواهد شد که یک هسته مایع را تشکیل دهد. آپولو نشان داد که جریان‌های عظیمی از مواد مذاب در سطح ماه در جریان بوده اند اما این موضوع که آیا هسته مذاب داشته یا خیر همچنان بحث‌برانگیز باقیمانده بود. «بن ویس»، استادیار علوم سیاره‌ای دانشگاه MIT و نویسنده اصلی مقاله‌ای در خصوص کشفیات اخیر که در 27 دی ماه در روزنامه ساینس به چاپ رسید، می‌گوید مردم سی سال با هیاهوی بسیار پیگیر این موضوع بوده اند.

در میان این سنگها یک سنگ بطور ویژه این موضوع را ثابت می‌کرد. این سنگ در آخرین ماموریت به ماه با آپولو 17 توسط هریسون جک اسمیت، تنها زمین‌شناسی که تاکنون بر ماه قدم نهاده است، جمع آوری شده بود. ویس می‌گوید : "بسیاری از مردم این سنگ را جالب‌ترین سنگ بدست آمده از ماه می دانند."
 
سنگ‌های جمع آوری شده توسط آپولو 17
 
«ایان گاریک بتال»، سردبیر روزنامه ساینس می‌گوید:" این یکی از کهن‌سال‌ترین و از اولین نمونه‌های شناخته شده است، اگر این توصیف کافی نیست باید افزود که این سنگ از زیباترین سنگ‌های ماه با ترکیبی از کریستال های سبز روشن و شیری است." 

 تیم تحقیق، اثرات ضعیف مغناطیسی را در نمونه کوچکی از این سنگ با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرارداد. به گفته  ایان گاریک، استفاده از یک مغناطیس‌سنج تجاری مجهز به سیستم رباتیک خودکار، این امکان را به ما داد تا در قیاس با مطالعات پیشین، اندازه‌گیری‌های بیشتری را در مقیاس بزرگ‌تر و جزئیات دقیق‌تر انجام دهیم.

این اطلاعات موجب شد تا آنها سایر منابع احتمالی را که از خود اثرات مغناطیسی برجای می‌گذارند (مانند برخوردهای سهمگین با ماه که به تدریج منجر به ایجاد میدان مغناطیسی موقت در این قمر شده است) رد کنند. اما شواهد حک شده بر سنگ‌های ماه نشان می‌داد که این سنگها میلیون‌ها سال تحت تاثیر محیط مغناطیسی بوده‌اند، ‌بنابراین میدان مغناطیسی باید از یک دیناموی مغناطیسی دراز مدت ناشی شده باشد.
 
ویس معتقد است که این یک نظریه جدید نیست. ‌اما برای مدت‌های طولانی یکی از بحث برانگیزترین موضوعات علوم ماه بوده است. میدان مغنطیسی لازم برای مغناطیسی کردن این سنگها می‌بایست قدرتی معادل یک پنجم میدان مغناطیسی زمین داشته باشد که این موضوع با تئوری دینامو و نظریه غالب پیدایش ماه ( که طی آن در اثر برخورد یک جرم آسمانی به اندازه مریخ با زمین، مقداری از پوسته زمین جدا و به فضا پرتاب شده و پس از گرد هم آمدن ماه را تشکیل داده‌اند) همخوانی دارد. 

یافته‌های اخیر نشان داد که تا چه حد دانسته‌های ما از نزدیکترین همسایه زمین ناچیز است. ‌همسایه‌ای که به زودی در ماموریت ناسا دوباره از آن بازدید خواهیم کرد.