بهزاد رنجبر: آمارها نشان می‌دهد متقاضیان خرید خودرو، در جریان تازه‌ترین قرعه‌کشی ایران خودرو، ۸۴هزار میلیارد تومان وجه نقد در قالب حساب‌های وکالتی پرداخت کرده‌اند که این میزان معادل ارزش کل سهام ایران خودرو در بورس است. به این ترتیب با این پول می‌توان کل سهام شرکت ایران خودرو را به قیمت مندرج در تابلوی بورس تهران خرید. همه اینها در حالی است که شانس ثبت‌نام‌کنندگان برای برنده‌شدن در قرعه‌کشی و لاتاری خرید خودرو بسیار پایین است.
در شرایطی که عرضه خودرو در بورس کالا دشمنان زیادی پیدا کرده است شورای رقابت به‌تازگی با تصویب یک دستورالعمل رأی به توقف عرضه خودرو در بورس کالا داد. پیش از این عرضه فقط ۵درصد از تیراژ خودروهای داخلی در بورس کالا به حذف ده‌ها هزار میلیارد تومان رانت منجر شده بود.
مهدی خطیبی، مدیرعامل ایران خودرو پیش از این گفته بود: در ۳سال گذشته ۳۵۰هزارمیلیاردتومان از جیب مردم، خودروسازان و سهامداران خارج شده و به جیب سودجویان وارد شده است.
حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالا نیز گفته بود: با عرضه خودرو در بورس کالا تاکنون از توزیع ۱۰هزار و ۴۰۰میلیارد تومان رانت جلوگیری شده است. با این حال، طبق نظر شورای رقابت قرار است برنامه قرعه‌کشی خودرو از طریق سامانه یکپارچه ادامه پیدا کند. در چنین شرایطی ایران خودرو ظرف چند روز گذشته تازه‌ترین قرعه‌کشی خود را برگزار کرد که شرایط جدیدی داشت و متقاضیان عادی باید از قبل مبلغی را برای شرکت در آن پرداخت می‌کردند.
۱.۸میلیون متقاضی
ایران خودرو در جدیدترین طرح پیش‌فروش محصولات خود ویژه متقاضیان عادی، طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و متقاضیان جایگزینی خودروهای فرسوده ۴محصول وانت آریسان دوگانه‌سوز، راناپلاس، سورن‌پلاس بنزینی و پارس با موتور XU۷ را با موعد تحویل ۴ تا ۱۲ماهه، عرضه کرد.
در جریان این ثبت‌نام جمعا یک میلیون و ۸۱۴هزار نفر در قرعه‌کشی شرکت کردند که از این تعداد ۹۴۰هزار نفر از متقاضیان در طرح ثبت‌نام عادی شرکت کردند. طبق اعلام قبلی شرکت ایران خودرو متقاضیان از این پس باید بخشی از مبلغ خودرو را در قالب حساب‌های وکالتی پرداخت کنند تا اجازه شرکت در قرعه‌کشی را داشته باشند.
بر این اساس هر متقاضی عادی در جریان این قرعه‌کشی به‌طور میانگین ۹۰میلیون تومان در قالب حساب وکالتی پرداخت کرده که نشان می‌دهد جمع کل مبلغی که متقاضیان عادی در حساب‌هایشان بلوکه کرده‌اند، ۸۴هزارو ۵۸۸میلیارد تومان بوده است. این مبلغ در شرایطی پرداخت شده که در حال حاضر ارزش کل سهام شرکت ایران خودرو روی تابلوی بورس ۸۸هزارو ۲۹۵هزار میلیارد تومان است. مقایسه این ارقام نشان می‌دهد با مبلغ بلوکه‌شده برای شرکت در قرعه‌کشی خرید ۴۰هزار دستگاه خودرو، می‌توان کل سهام شرکت ایران خودرو را به‌صورت یکجا در بورس خرید.
بخت پایین برای برنده‌شدن
این رقم در حالی از سوی متقاضیان پرداخت شده که بخت متقاضیان برای برنده‌شدن در این قرعه‌کشی به‌طور میانگین در حد ۵.۵درصد و حتی برای خودرویی مانند پژو پارس کمتر از یک‌درصد است. ضمن اینکه ارقام پرداخت و بلوکه‌شده باید تا زمان مشخص‌شدن نتایج قرعه‌کشی در حساب‌های وکالتی متقاضیان باقی بماند که منافع خاصی را نصیب بانک‌ها می‌کند. محاسبات نشان می‌دهد جمع کل سود این مبلغ به ازای هرروز رقمی معادل ۴۸.۶میلیارد تومان و به ازای یک هفته ۳۴۰میلیارد تومان است.
هنوز مشخص نیست با توجه به مصوبه شورای رقابت آیا قرار است روند قرعه‌کشی خودرو ادامه پیدا کند یا طبق نظر مجلس قرار است عرضه خودرو از سال آینده در بورس کالا از سر گرفته شود؟