به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از ساینس الرت، در روزگار جنگ سرد، بسیاری از مردم جهان از چشم‌انداز قریب‌الوقوع یک زمستان هسته‌ای در وحشت بودند. بر اساس یک گزارش جدید، مدت‌ها است که تمرکز ما از چنین پدیده ترسناکی برداشته شده، و کمبود آگاهی نسبت به آن می‌تواند برای آینده نوع بشر خطرناک باشد.
ناگفته نماند که تهدید یک انفجار هسته‌ای اتفاقی بی‌اهمیت نیست. دهه‌ها فرهنگ پاپ، جامعه را با ارتباط نسبتا قوی بین فاجعه جهانی و سلاح‌های اتمی آشنا کرده است. اما جزئیات دقیق در مورد آنچه که ما از چنین درگیری فزاینده‌ای انتظار داریم، در چند دهه گذشته رنگ باخته است.
نتیجه خود پدیده کاملا واضح است. علاوه بر میلیون‌ها نفری که مستقیما در اثر انفجارها کشته می‌شوند، مدل‌های اقلیمی پیش‌بینی می‌کنند که زباله‌های ناشی از جنگ هسته‌ای بیشتر نور خورشید ما را تا یک دهه مسدود می‌کند و عواقب آن برای بازماندگان ویرانگر خواهد بود: کاهش دمای جهانی، به دنبال آن کمبود محصولات کشاورزی و سپس بحران گرسنگی در سطح وسیع.
با وجود این تهدید تاریک، تنها درصد کمی از جمعیت امروزی می‌گویند که از پیامدهای دقیق جنگ هسته‌ای به خوبی مطلع هستند و بسیاری از این افراد به اطلاعات قدیمی که در میان تنش‌های سیاسی بین ابرقدرت‌ها در دهه ۱۹۸۰ منتشر می‌شد، تکیه می‌کنند.
پل اینگرام، محقق ریسک جهانی و کارشناس دیپلماسی در مرکز مطالعات ریسک وجودی (CSER) در دانشگاه کمبریج می‌گوید: «در سال ۲۰۲۳ ما با خطر جنگ هسته‌ای بیشتر از آنچه از اوایل دهه هشتاد به یاد داریم، مواجه هستیم. با این حال، جای دانش عمومی یا بحث در مورد پیامدهای وخیم غیرقابل تصور درازمدت جنگ هسته‌ای برای سیاره زمین و جمعیت جهانی خالی است.» اینگرام نویسنده تنها نویسنده گزارش است و مقاله‌اش توسط باقی همتایان بازبینی نشده است.
برای تهیه گزارش جدید از یک نظرسنجی آنلاین از ۱۵۰۰ نفر در بریتانیا و ۱۵۰۰ نفر در ایالات متحده استفاده شده است. از شرکت‌کنندگان در مورد اینکه چقدر در مورد یک زمستان هسته‌ای بالقوه می‌دانند و اطلاعات خود را از کجا به دست آورده‌اند، سوال شد. این نظرسنجی امکان انتخاب چندین منبع را در نظر گرفته است.
نتایج نشان داد که ۳.۲ درصد از پاسخ دهندگان بریتانیایی و ۷.۵ درصد از پاسخ دهندگان آمریکایی در مورد پیامدهای جنگ هسته‌ای از طریق رسانه‌ها یا تولیدات فرهنگ معاصر مطلع بودند. بخش بیشتری از مردم گفتند که یادآوری اطلاعاتی که در دهه ۱۹۸۰ منتشر شده بود، در طول دوره خصومت فزاینده در جنگ سرد ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی، آن‌ها را از خطر یک زمستان هسته‌ای آگاه کرده است. جای تعجبی ندارد که تعداد کمی از مردم بر مقالات دانشگاهی اخیر تکیه کرده‌اند.
اینگرام همچنین با استفاده از گزارش‌های خبری فرضی به‌عنوان یک درخواست، به نحوه واکنش مردم در صورت حمله هسته‌ای توسط دولت‌هایشان نیز نظر داشته است. نیمی از افراد مورد بررسی قبل از اینکه پاسخ دهند، اینفوگرافیکی درباره تاثیرات زمستان هسته‌ای نشان داده شد و به نیمی دیگر نشان داده نشد.
تقریبا از هر پنج نفری که در این مطالعه شرکت داشتند، در صورت حمله اتمی روسیه به اوکراین، یک نفر از اقدام تلافی جویانه با سلاح هسته‌ای حمایت کرد. برای کسانی که پیش از پاسخ اینفوگرافیک‌ها را دیده بودند، این رقم در بریتانیا ۱۳ درصد و در ایالات متحده ۱۶ درصد کاهش یافت که تاثیر آموزش بر افکار عمومی را نشان می‌دهد.
اینگرام می‌گوید: «نیاز فوری به آموزش عمومی بر اساس آخرین تحقیقات علمی، در تمام کشورهای دارای سلاح هسته‌ای وجود دارد. ما باید به طور جمعی می‌توانیم وسوسه‌ای را که رهبران کشورهای دارای سلاح هسته‌ای ممکن است برای تهدید یا حتی استفاده از چنین سلاح‌هایی در حمایت از عملیات نظامی داشته باشند، کاهش دهیم.»
اینفوگرافیک‌هایی درباره زمستان هسته‌ای مورد استفاده محققان، در یک مطالعه بررسی شده در سال ۲۰۲۲ منتشر شده است. طبق تئوری، کوچکترین جنگ هسته‌ای شامل ۱۰۰ موشک اتمی ۱۵ کیلوتنی (تقریبا به همان اندازه مورد استفاده در هیروشیما) باست که تنها ۰.۱ درصد از کل زرادخانه هسته‌ای روسیه و ایالات متحده را نشان می‌دهد.
طبق محاسبات دانشمندان این جنگ «کوچک» به ۲۷ میلیون نفر تلفات مستقیم و ۲۲۵ میلیون نفر مرگ بر اثر گرسنگی منجر خواهد شد. در مقیاس بالا، در یک جنگ هسته‌ای همه‌جانبه، ۴۰۰ میلیون نفر به طور مستقیم و بیش از ۵ میلیارد نفر از گرسنگی به دلیل عواقب جنگ هسته‌ای می‌میرند.
بیشتر بخوانید:
با توجه به عوامل بسیار زیادی که باید در نظر گرفت، برآوردها در مورد تاثیر یک جنگ هسته ای متفاوت است، اما حتی بهترین سناریوهای موردی به وضوح به شکل غیرقابل تصوری وحشتناک خواهد بود. آنچه این گزارش نشان می‌دهد این است که آگاهی اهمیت بسزایی در جلوگیری از خودتخریبی توسط گونه انسان وجود دارد. اینگرام می‌گوید: «ایده زمستان هسته‌ای عمدتا یک خاطره فرهنگی است، گویی که موضوعی است که به تاریخ پیوسته، در حالی که یک خطر هولناک معاصر است.»
این گزارش برای خواندن کامل به صورت آنلاین در مرکز مطالعه ریسک وجودی در دسترس است.