همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: کافی است کلمه همسریابی، ازدواج موقت و دوست‌یابی را در گوگل جستجو کنید تا صدها سایت و کانال تلگرامی در این زمینه به شما معرفی شود. سایت‌ها و کانال‌هایی که طرفداران زیادی دارند و از جوانان ۲۰ ساله تا افراد بالای ۴۵ سال از شهرهای مختلف ایران در آن عضویت دارند و به دنبال دوست یا همسر مناسب می‌گردند.
بسیاری از این کانال‌ها تعداد بالایی عضو دارند و ادعا دارند که در ازای پرداخت وجهی، همدم مورد نظرِ فرد را به او معرفی می‌کنند. هر عضو نیز اگر سایت را به دو نفر یا بیشتر معرفی کند، از تخفیف ویژه‌ای برخوردار می‌شود.
برای ثبت نام در سایت‌هایی که با نام همسریابی فعالیت می‌کنند، باید مشخصات فردی خود مانند نام و نام خانوادگی، عکس، سن، قد، وزن، شهر محل سکونت، میزان مهریه پیشنهادی، میزان زیبایی، رنگ پوست، میزان خوش‌تیپی، قیمت خودرو و خیلی موارد دیگر را وارد کنید تا ثبت نام شما کامل شود و مشخصات شما همراه با عکس پروفایل در معرض دید بازدیدکننده‌ها قرار بگیرد.
سایت‌های همسریابی ادعا دارند «افراد مجرد را در یافتن همسر ایده‌آل، نیمه گمشده، عشق پایدار و زندگی شیرین کمک می‌کنند.» همچنین «کمک می‌کنند تا همسر خود را نه در شهر خود، بلکه از هر جای کشور پهناورمان انتخاب کنید، آشنا شوید و ازدواج کنید.»
طبق آمارهای موجود، بیش از ۸۰ درصد این سایت‌ها و کانال‌ها کلاهبردار هستند و نه تنها همدمی به شما معرفی نمی‌کنند، بلکه دست خود را در جیب شما کرده و آن را خالی می‌کنند و بعد از دسترس خارج می‌شوند و هرگز پاسخگو نخواهند بود.
فعالیت سایت‌های همسریابی قانونی نیست
الهام گودرزی، کارشناس حوزه برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی وزارت ورزش و جوانان درباره مجاز یا غیرمجاز بودن سایت‌ها و کانال‌های همسریابی به خبرنگار ما می‌گوید: هیچ کدام از سایت‌های همسریابی فعالیت قانونی ندارند و نظارتی هم بر عملکرد آنها صورت نمی‌گیرد.
گودرزی می‌گوید: این سایت‌ها و کانال‌ها تا زمانی که غیرقانونی فعالیت می‌کنند، هیچ متولی‌ای ندارند. اما اگر برای دریافت مجوز اقدام کنند، باید بنا بر اقتضائات و شرایطی که سازمان تبلیغات اسلامی در دستورالعمل خود طراحی کرده، درخواست مجوز دهند و بررسی صلاحیت شوند و بعد از تایید صلاحیت اقدام به فعالیت کنند.
او به فعالیت مراکز انتخاب همسر اشاره می‌کند و می‌گوید: از زمانی که قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تصویب شده، بر مبنای ماده ۳۷ این قانون، دادن مجوز به مراکز فعال در امر انتخاب همسر بر عهده سازمان تبلیغات اسلامی قرار گرفته و صدور مجوز این مراکز هم به عهده وزارت ورزش و جوانان گذاشته شده است.
کارشناس حوزه برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی وزارت ورزش و جوانان می‌گوید: متقاضیان برای ثبت نام و صدور مجوز مراکز انتخاب همسر باید به سایت سامانه سازمان تبلیغات اسلامی مراجعه کنند و مدارک خود را بارگذاری کنند تا صلاحیت آنها بررسی شود. افرادی که تایید صلاحیت می‌شوند، با دریافت تاییدیه از سازمان تبلیغات اسلامی به سامانه صدور مجوز وزرات ورزش و جوانان مراجعه می‌کنند، مدارک خود را بارگذاری می‌کنند و مجوزشان صادر می‌شود.
او می‌گوید: نظارت بر این مراکز، ارزیابی وضعیت‌شان و رسیدگی و پاسخگویی به شکایات مردمی بر عهده خود سازمان تبلیغات اسلامی است. وزارت ورزش فقط کار صدور مجوز را بر عهده دارد. اگر عمل مجرمانه‌ای هم صورت بگیرد، طبیعتا پلیس فتا ورود می‌کند.
به گفته گودرزی، از تابستان ۱۴۰۱ تا حالا ۲۴ مجوز مراکز انتخاب همسر صادر شده است. این ۲۴ مرکز در ۱۱ استان کشور فعالند.
کارشناس حوزه برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی وزارت ورزش و جوانان درباره مجاز یا غیر مجاز بودن سایت‌های همسریابی هم می‌گوید: هیچ کدام از سایت‌های همسریابی فعالیت قانونی ندارند و نظارتی هم بر عملکرد آنها صورت نمی‌گیرد. تا زمانی هم که غیر قانونی فعالیت می‌کنند، هیچ متولی‌ای ندارند. اما اگر برای دریافت مجوز اقدام کنند، اینها هم مثل مراکز انتخاب همسر باید بنا بر اقتضائات و شرایطی که سازمان تبلیغات اسلامی در دستورالعمل خود طراحی کرده، درخواست دهند تا بررسی صلاحیت شوند.
گودرزی با بیان این که نظارت بر سایت‌های همسریابی در حوزه اختیارات و شرح وظایف وزارت ورزش و جوانان نیست، می‌گوید: هر سایت، کانال یا مرکزی که تقاضای دریافت مجوز دارد، باید از روند بررسی صلاحیت سازمان تبلیغات اسلامی اقدام کند. آنجا بررسی‌ها انجام می‌شود و آنها تعیین می‌کنند که به فرد متقاضی تاییدیه بدهند یا نه.
انتخاب جفت و همسر مثل خرید کفش و لباس نیست
دکتر فریبا رستگار، جامعه‌شناس و آسیب‌شناس اجتماعی درباره فعالیت سایت‌های همسریابی به خبرنگار همشهری‌آنلاین می‌گوید: آمار سایت‌ها، کانال‌های تلگرامی و پیج‌های اینستاگرامی که در زمینه ازدواج موقت و ازدواج دائم و پیدا کردن نیمه گمشده و ... فعالند، خیلی زیاد شده و آدم‌های زیادی را درگیر خود می‌کند. چون یک سری از این سایت‌ها هدف‌شان فقط کلاهبرداری است. یک سری هم واقعا همدم و زوج و ... معرفی می‌کنند ولی چون این سایت‌ها پشتوانه علمی و روانشناسی و شخصیت‌شناسی ندارند و فقط به طمع سودآوری کار انجام می‌دهند، آسیب‌های زیادی برای افراد و بالطبع برای جامعه به دنبال دارند.
این جامعه‌شناس می‌گوید: شما ببینید گزینه‌هایی که برای ثبت نام در سایت‌های همسریابی در نظر گرفته می‌شود، تا چه حد نازل و سطحی است! شما وقتی می‌خواهید ثبت نام کنید، باید به میزان زیبایی خود از یک تا ۵ نمره بدهید و در سایت ثبت کنید. رنگ پوست، اندازه قد و وزن و میزان زیبایی خود را باید ثبت کنید. آقایان باید میزان پولی که می‌توانند برای شریک خود خرج کنند و همین‌طور مدل و قیمت خودرو و قیمت خانه خود را ذکر کنند. خانم‌ها باید میزان مهریه‌ای که در نظر دارند را وارد کنند. یعنی همه چیز حول محور ظاهر و مادیات می‌گردد و روابط کاملا خالی از محتوا است. این موارد در آینده نزدیک می‌تواند تبعات ناگواری داشته باشد؛ از طلاق گرفته تا خیانت و ... .
این آسیب‌شناس اجتماعی می‌گوید: متاسفانه هیچ یک از سایت‌ها، کانال‌های تلگرامی و پیج‌های اینستاگرامی که در زمینه همسریابی و ازدواج موقت فعالند، از سوی هیچ نهادی مجوز ندارند و خودسرانه کار می‌کنند و باعث تعجب است که هیچ نهادی هم بر کارها و رفتارهای آنها نظارتی ندارد. فقط وقتی اعلام جرم شود، پلیس فتا و قوه قضاییه ورود و برخورد می‌کنند. آن هم اگر گرداننده سایت و کانال پیدا شود. اما کلا نظارتی بر بخش قبل از وقوع جرم وجود ندارد.
رستگار می‌گوید: سالانه اخبار زیادی درباره سایت‌های همسریابی می‌شنویم که سر هزاران نفر را کلاه گذاشته‌اند و متواری شده‌اند. حتی اگر دستگیر هم شوند، آسیبی که از نظر عاطفی و مالی و ... به فرد رسیده، به سختی قابل جبران خواهد بود. متاسفانه آموزشی هم به افراد داده نمی‌شود تا به این سایت‌ها اعتماد نکنند. مردم باید بدانند که انتخاب جفت و همسر و شریک زندگی مثل خرید کفش و لباس نیست که بخواهند آنلاین برای آن اقدام کنند و نتیجه خوبی هم بگیرند. از سوی دیگر فعالیت غیرقانونی این سایت‌ها هم باید هزینه سنگینی برای گردانندگان آنها داشته باشد تا هرکس از گرد راه می‌رسد، یک دکان همسریابی برای خود باز نکند.