چند روز پیش معاون مرکز ملی مطالعات اعتیاد گفت: مواد اعتیادآوری که با نامهای جدید وارد جامعه میشوند، واقعی نیستند و بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند. این مواد اکثراً همان موادمخدر، محرک یا توهمزای قدیمی هستند که برای فریب مشتریان با نام جدید عرضه میشوند.
دکتر آذرخش مکری با بیان اینکه ترکیبات مواد اعتیاد آور بهطور کلی در 12 طبقه مختلف دستهبندی میشوند که مهمترین آنها گروه مواد افیونی، گروه مواد با ریشه کوکائین و آمفتامینها هستند، بیان کرد: «شیشه» معروفترین و مهمترین ماده اعتیادآور گروه متاآمفتامینها در کشور است که گرایش به مصرف آن در سالهای اخیر در تمام دنیا زیاد شده است.
مخدرهای صنعتی در واقع ترکیبی از مخدرهای سنتی با مواد شیمیایی هستند. در بین مواد مخدر، شیشه، اثری ترکیبی از توهمزایی و تحرکبخشی دارد و سیستم مرکزی اعصاب را تحریک کرده و باعث بروز نوعی تشنج و حرکات غیرقابل کنترل به همراه تعریق، گشادی مردمک چشم و در مجموع، کنشهای شدید رفتاری میشود.
به عقیده متخصصان بر خلاف مخدرهای افیونی مانند تریاک که عموماً آرامبخش هستند و استعمالکننده را به سمت سکون و کندی حرکت میبرند، شیشه، فرد را به سمت رفتارهای خشونتآمیز سوق میدهد.
دکتر شاهین شادنیا، دبیر انجمن علمی سمشناسی و رئیس مرکز مسمومیتهای بیمارستان لقمان، ضمن اشاره به اینکه شیشه که به اسامی گلس (Glass) و کریستال نیز شناخته میشود، به همشهری میگوید: اوایل در بازار ایران این ماده جزء ترکیبات مخدر شبهمورفینی (هروئین) به حساب میآمد، ولی بعد از مدتی این ماده مجدداً به شکل اصلی خود که دارای ترکیبات محرک است، برگشته است.
وی در ادامه میافزاید: این ماده که از خانواده آمفتامینهاست، اثراتش درست مثل قرص اکستازی است و باعث افزایش انرژی، پرفعالیتی، شادابی، بیخوابی، افزایش تمرکز، بالارفتن درک و حس اعتماد بهنفس میشود و به خاطر همین اثرات است که افراد در سنین 18 تا 25 سال به این مواد روی میآورند.
دبیر انجمن علمی سمشناسی با بیان اینکه بهدنبال استفاده از این ترکیبات ترشح یکسری از مواد شیمیایی محرک که عامل ایجاد احساس شادی هستند، افزایش مییابد، ابراز میدارد: در حالت نرمال این ترشحات به میزان متعادل در بدن ساخته و سنتز میشوند، ولی با مصرف این مواد میزان این ترشحات افزایش مییابد و در نتیجه ذخایر این ترشحات بیشتر تخلیه میشود.به همین خاطر بعد از مدتی که از مصرف این ترکیبات میگذرد، احساس شادابی نیز از بین میرود و همین امر دوز مصرفی فرد را بالا میبرد.
به گفته این متخصص، معتادان به شیشه، بعد از مدت زمانی احساس شادابی اولیه را دیگر ندارند و به تدریج افسردگی و احساس کسالت، خمودگی و بیاشتهایی در فرد زندگی او را از حالت عادی خارج میکند.
دکتر شادنیا با توضیح اینکه مسمومیت با این ماده میتواند علائم خفیف (افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا، اضطراب، پرخاشگری) تا شدید (بالارفتن درجه حرارت بدن، فعالیت بیش از حد عضلانی و تخریب بافت عضلانی، تشنج، کما و مرگ) ایجاد کند، اظهارمیدارد: در حال حاضر مشکل اصلی ما با این ترکیبات این است که برای آنها درمان اختصاصی و داروی پادزهر وجود ندارد.
مثلاً در مورد شبهمورفینها ما پادزهر داریم و درصورت مراجعه این بیماران به بیمارستان از این داروها استفاده میکنیم ولی درمان این بیماران صرفا حمایتی است و فقط میتوانیم فشار خون و تشنج را در آنها کنترل کنیم.
به گفته کارشناسان، شیشه یک محصول آزمایشگاهی با کاربرد شیمیایی است و بهخاطر فرایند سختی که در تولید این ماده وجود دارد، هزینه آن بسیار بالاست؛
بهطوریکه قیمت یک کیلو شیشه چیزی حدود 55 تا 70 میلیون تومان است. به عقیده متخصصان اگر بیمار معتاد به این ماده مخدر شانس بیاورد و دچار جنون و توهم نشود، افسردگیهای شدیدی گریبانگیرش میشود که کنارآمدن با آن تقریباً محال است.