به گزارش همشهری آنلاین، دستگیری قاچاقچی کویتی برای هشتمین بار و متلاشی شدن باند ۹ نفره شکار و قاچاق هوبره در هرمزگان که از آن به عنوان بزرگ‌ترین باند قاچاق این پرنده یاد می‌شود از مهم‌ترین اتفاقاتی به شمار می‌رود که در ماه‌های اخیر درزمینه قاچاق این پرنده رخ داده است.
هوبره‌های مهاجر هر سال صدها کیلومتر را طی می‌کنند تا برای گذراندن زمستان، خودشان را به دشت‌های کویری جنوب ایران برسانند؛ غافل از اینکه درست در همین زمان، قاچاقچیان با قوش‌های شکاری‌ای که همراه دارند قدم به زیستگاه این پرنده نادر می‌گذارند تا دشت‌های کویری ایران پایانی باشد برای سفر تلخ پرنده‌های مهاجر.
تا چشم کار می‌کند بیابان است و تپه ماهورهایی که گله به گله از زمین سر برآورده‌اند. محیط‌بان می‌گوید: «وجب به وجب این خاک مملو از گونه‌های گیاهی و جانوری‌ای است که در نوع خودش بی‌نظیر است». سکوت کویر تا عمق وجود آدم رسوخ می‌کند. اینجا از زندگی ماشینی و هیاهوی شهر خبری نیست. یک لکه سیاه در آسمان اوج می‌گیرد و به سرعت پایین می‌آید. برقی در چشمان محیط‌بان می‌درخشد و با خودش می‌گوید که «خودش است». سریع بی‌سیم را برمی‌دارد و با لهجه محلی چیزهایی را به زبان می‌آورد، بعد خیلی زود نقشه را روی کاپوت ماشین پهن می‌کند و جاهایی از آن را علامت می‌زند. او تا پایگاه دیگر هیچ حرفی نمی‌زند.
من از بیگانگان هرگز ننالم
اطلاعات محیط‌بان خیلی دقیق است. او آن‌قدر با اطمینان حرف می‌زند که بالاخره رئیس گشت انتظامی را هم مجاب می‌کند. حالا مشخص می‌شود آن لکه سیاهی که محیط‌بان در آسمان دیده بود، قوشی بود که قاچاقچیان از آن برای شکار هوبره استفاده می‌کنند. ۲ گروه از محیط‌بان‌های شهرستان میناب به همراه یک واحد مجهز گشت انتظامی ساعت ۷ صبح را برای شروع عملیات، نهایی می‌کنند.
قرار می‌شود از همان راهی بروند که محیط‌بان علامت‌گذاری کرده. تا رسیدن به محل عملیات، نیم‌ساعت راه است. براساس اطلاع فرماندهی نیروی انتظامی منطقه، چند روز پیش یک گروه از توریست‌های عرب در منطقه مشاهده شده‌اند و ماموران احتمال می‌دهند آنها برای شکار هوبره به منطقه آمده باشند؛ «هوبره، هم بومی کشور است و هم به صورت مهاجر به کشور ما می‌آید تا زمستان را در اینجا سیر کند. هوبره‌های مهاجر در فصل پاییز به طرف ایران کوچ می‌کنند و به محض فرارسیدن این فصل موج درخواست حاشیه‌نشین‌های خلیج‌فارس برای حضور در ایران و شکار هوبره شروع می‌شود. هوبره بین این افراد طرفداران پر و پاقرصی دارد و آنها شدیدا به شکار این پرنده علاقه دارند».
مسؤول محیط‌بانی هرمزگان ادامه می‌دهد: «علاوه بر خواصی که عرب‌ها برای گوشت این پرنده نادر متصور هستند، گرفتن آن با استفاده از قوش‌های صیادی‌ای که دست‌آموز هستند هم از تفریحات قابل توجه آنها به شمار می‌رود. برای همین بلدهای بومی با شناسایی مکان‌های دقیق تخمگذاری و زندگی این گونه نادر در ازای دریافت مبالغ بالایی محل اختفای پرندگان را لو می‌دهند تا گروه قوش‌بازها در همان حوالی اتراق کنند و عملیات شکار را انجام دهند».
جیپ محیط‌بانی با سرعت از وسط دشت عبور می‌کند، خورشید تازه طلوع کرده، هفته پیش یک گروه ۲۰ تایی از هوبره‌های مهاجر نزدیک یکی از سراب‌های وسط دشت دیده شده‌اند. طبق نقشه‌های ردیابی محیط‌بانی، گروه قاچاقچیان باید در همان حوالی چادر زده باشند. ماموران اجرایی و محیط‌بانی قبل از رسیدن به محل سراب به ۲ گروه تقسیم می‌شوند تا در صورت مشاهده قاچاقچیان پرنده در یک عملیات گاز انبری آنها را دستگیر کنند.
کار، کار حاشیه‌نشین‌هاست
هوبره یکی از گونه‌های نادر و بسیار باارزش از پرندگان به حساب می‌آید که از پرندگان حفاظت‌شده و حمایت‌شده کشور هم هست؛ پرنده‌ای که در فهرست پرندگان در معرض انقراض سازمان حفاظت از محیط‌زیست قرار گرفته. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان هرمزگان با اشاره به نسل در حال انقراض این پرنده می‌گوید: «در سال‌های اخیر به خاطر کاهش شدید جمعیت این‌گونه جانوری، هوبره در زمره پرندگان فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی قرار گرفته است». او می‌گوید: «یکی از دلایل اصلی افت شدید جمعیت هوبره در آسیا و در کشور ما و به خصوص در نواحی جنوبی کشور، همین شکار هوبره با پرندگان شکاری است».
عقربه‌های ساعت با سرعت در حال حرکت هستند ولی گروه محیط‌بانی هنوز نتوانسته ردی از گروه قاچاقچیان را پیدا کند. اعضای گروه اول موقعیت خودشان را به اطلاع گروه دوم می‌رسانند. کوچک‌ترین صدایی، سکوت و آرامش دشت را می‌شکند. ۲ ساعت از زمانی که محیط‌بان‌ها تقسیم شده‌اند، می‌گذرد.
کنار چند تخته‌سنگ بزرگ در حاشیه دشت بزرگی که پر از خارهای کوتاه‌قد است، گروه از حرکت می‌ایستد. خرگوش‌های بومی دشت با گوش‌های دراز و پوستی قهوه‌ای روشن بدون ترس، جست‌وخیز می‌کنند. حرکت خرگوش‌ها با صدای جیغ یک پرنده شکاری به یکی از بدیع‌ترین لحظات مستند حیات‌وحش تبدیل می‌شود. نشانه‌گیری قوش آن‌قدر دقیق است که اجازه هر حرکتی را از خرگوش بیچاره می‌گیرد و با یک فرود، خرگوش را از روی زمین بلند می‌کند. وجود قوش شکاری در این منطقه به معنی آن است که ماموران به شکارچیان غیرمجاز نزدیک شده‌اند. دوباره محیط‌بان‌ها وارد شور می‌شوند و نقشه‌هایشان را علامت‌گذاری می‌کنند.
سردسته گروه می‌گوید: «قوش‌بازی و پرورش آن یکی از فرح‌بخش‌ترین بازی‌های شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج‌فارس است. آنها آن‌قدر برای پرورش این‌گونه از پرندگان شکاری ارزش قائل هستند که بخشی از فضای منازلشان را برای نگهداری از آنان اختصاص می‌دهند و نام قوش‌خانه را روی آن می‌گذارند. ظاهرا مربیان ویژه به این پرندگان شکاری آموزش شکار خرگوش و هوبره را می‌دهند و اعضای هر طایفه در یک مسابقه ویژه قدرت و سرعت پرندگان شکاری‌شان را به محک می‌گذارند». چیزی به ظهر نمانده که پیام کمک گروه دوم، مسیر را عوض می‌کند.
محیط‌بان‌ها موفق شده‌اند محل اتراق قاچاقچیان را پیدا کنند. آن‌طور که از شواهد پیداست گروه قاچاقچیان با تجهیزات ویژه برای شکار وارد دشت‌های حفاظت‌شده بستک و پارسیان شده‌اند. گروه اول به سرعت به گروه دوم ملحق می‌شود و ماموران همه حرکات قاچاقچیان را زیر نظر می‌گیرند. حالا نوبت به مهم‌ترین مرحله عملیات که دستگیری قاچاقچیان است، می‌رسد. با هماهنگی نیروهای انتظامی و در یک عملیات ویژه دشتبانی مجهزترین گروه قاچاقچیان سازمان یافته هوبره در جنوب کشور دستگیر می‌شوند. از محل اتراق این گروه قاچاقچیان، ۵۹ قطعه هوبره زنده و ۱۵ قطعه به صورت لاشه کشف و ضبط می‌شود. همچنین ماموران موفق می‌شوند چندین دستگاه ردیاب، رادار، دوربین و دیگر لوازم حرفه‌ای شکار را هم از این گروه کشف و ضبط کنند.
بعد از انتقال هر ۳ متهم به کلانتری بستک، در بازجویی‌های پلیسی مشخص می‌شود اعضای این گروه ۲۰ قطعه دیگر از این پرنده نادر را هم در زیر خاک و در مخفیگاه ویژه‌ای مدفون کردند. سردسته متهمان به ماموران می‌گوید که قصد قاچاق این پرندگان را به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس داشته. با دستگیری ۳ عضو اصلی این باند بزرگ و با استناد به کشفیات محیط‌بانان، پرونده بزرگ‌ترین باند قاچاق هوبره در کشور برای رسیدگی به دایره قضائی استان هرمزگان ارسال می‌شود. مهندس محسنی – مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان هرمزگان – با اشاره به اینکه طبق قانون هرگونه شکار، صید، خرید و فروش، حمل و نگهداری این پرندگان جرم محسوب می‌شود، می‌گوید: «میزان خسارت ناشی از صید این‌گونه جانوری نادر حدود ۶۴۰ میلیون ریال در سال برآورد می‌شود».
قانون چه می‌گوید؟
در حالی که شکار با پرندگان شکاری در کشور از سال‌های خیلی دور ممنوع است ولی این عمل به شدت مورد استقبال ساکنان کشورهای حاشیه خلیج‌فارس قرار دارد. از طرفی براساس ماده یک آیین‌نامه اجرایی شکار ویژه، مصوبه هیات وزیران که در تاریخ ۱۴/۱/۸۴ براساس اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی تصویب شده، اجرای برنامه‌های شکار توسط مقامات عالی‌رتبه کشورهای خارجی در ایران از شمول و ضوابط و دستورالعمل‌های عمومی شکار مستثناست.
طرفداران شکار هوبره که خیلی‌هایشان جزو مقامات عالی‌رتبه هم به‌حساب نمی‌آیند با سوءاستفاده از همین مصوبه در ۶ ماه دوم هر سال وارد کشور می‌شوند و در همین زمان است که زیستگاه‌های هوبره از دشت‌های گسترده جنوب کشور آبستن حوادث تلخی می‌شوند.
سرانجام تلخ
مطابق آمارهای جهانی، کشورهای قطر، امارات و کویت بیشترین تعداد ثروتمندان دنیا را دارند، از طرفی تدارک تورهای شکار برای آنها در کشورمان از لحاظ تفریحی حائز اهمیت زیادی است؛ تا جایی که طی ماه گذشته، موضوع شکار هوبره توسط شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج‌فارس و دستگیری یک تبعه کویتی به همراه ۹ شکارچی عرب به جرم شکار غیرمجاز ۷ قطعه هوبره ایرانی در خوزستان، باعث شد که مقامات سازمان محیط‌زیست به فکر پرورش هوبره در مزارع ویژه بیافتند تا هم نسل این حیوان به‌خطر نیفتد و هم پای گردشگران عرب به کشور باز شود. گرچه سازمان حفاظت محیط‌زیست فهرست جریمه‌ای برای شکار هر حیوان یا پرنده از ۵ هزار تا چند میلیون تومان دارد اما این مبلغ برای شکارچیان ثروتمند حاشیه خلیج فارس مبلغی‌نیست و به‌نظر ایجاد مزارع پرورش هوبره بهترین راه‌حل برای این موضوع است.
منبع: ویژه‌نامه شگفتی‌ها و حوادث - سرنخ - همشهری جوان، نیمه اول اسفند ۱۳۸۷