همشهری آنلاین – گروه سیاسی: نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای با موضوع ایران برگزار شد و این نشست بدون صدور قطع‌نامه‌ای علیه ایران به پایان رسید. مدیر کل آژانس پیش از این نشست سفر خود را به ایران سازنده خوانده و قرار است تیمی از آژانس برای مذاکرات فنی درباره توافق‌های احتمالی در روزهای آتی به ایران بیایند. اما همه این‌ها نیز در حالی است که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و در راس آن علی باقری معاون سیاسی وزیر خارجه مدت‌هاست که حتی اظهارنظری مرتبط با مذاکرات احیای برجام نکرده است. تا آنجه که حتی حضور نداشتن وی در جلسات گروسی در تهران با حاشیه هایی همراه شد. البته باقری در سفر خارجی مهم مرتبط با برجام به سر می برد که اطلاعات بیشتری در این باره منتشر نشد.
علی باقری از مذاکرات حذف شده است؟! | سفر مهم درباره برجام
حال سوال اینجاست که روند فعلی ایران و آژانس به حصول توافق و در ادامه از سرگیری مذاکرات احیای برجام می‌انجامد؟ در آن صورت ترکیب تیم مذاکره‌کننده نیز تغییر خواهد داشت؟
محمود عباس زاده مشکینی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این زمینه به همشهری آنلاین گفت: اعضای تیم مذاکره کننده چندان تاثیرگذار نیستند و حداکثر تاثیر آن شاید ۲۰ درصد باشد. ۸۰ درصد باقی مانده به خطوط استراتژیک برمی‌گردد.
در ادامه مشروح این گفت وگو را می خوانید.
با توجه به اتفاقات اخیرو سفر گروسی به ایران و جلسه شورای حکام آیا ممکن است که مذاکرات ادامه یابد؟ در این صورت کیفیت آن چگونه خواهد بود؟ آیا امکان تغییر تیم مذاکره کننده هسته ای هست؟
در مسئله هسته‌ای خطوط استراتژیک، هدف‌گذاری و خطوط قرمز در سطح شورای عالی امنیت ملی و بالاتر از وزارت خارجه تعیین می‌شود. وزارت خارجه مجری مصوبات شورای عالی امنیت ملی در مذاکرات است و طبیعتا برای این کار مجموعه‌ای را به عنوان تیم مذاکره‌کننده تشکیل می‌دهد. این مجموعه از دیپلمات‌ها، حقوق‌دان‌ها، اقتصاددان‌ها و دیگر اعضای مرتبط با این حوزه است. این ترکیب باید در چارچوب تعیین شده حرکت کند.
بنابراین اعضای آن چندان تاثیرگذار نیست و حداکثر تاثیر آن شاید ۲۰ درصد باشد. ۸۰ درصد باقی مانده به خطوط استراتژیک برمی‌گردد.
واقعیت این است که هدف‌گذاری و مطلوبیت غربی‌ها و ایران در مذاکرات مثل دو فلش بر هم هستند و کنار هم قرار نمی‌گیرند. ایران می‌خواهد صنعت هسته‌ای خود را در چارچوب پروتکل‌های بین‌المللی و استانداردهای آژانس بین المللی انرژی اتمی پیش ببرد و تحریم‌ها نیز برداشته شود. اما در نقطه مقابل غربی‌ها می‌خواهند هم تحریم‌های ایران و حفظ کنند و از سوی دیگر اجازه ندهند در این حوزه پیشرفت کنیم. آن‌ها اگر بتوانند تمام سانتریفیوژهای ما را از بین می‌برند در حالی که حوزه هسته‌ای پیشران سایر عرصه‌های علمی است و می‌تواند کشور را به تبدیل به یک بازیگر بین‌المللی کند.
به این ترتیب مذاکره و به نتیجه رساندن این موضوع چندان راحت نیست. زمانی نقد من در مجلس به آقای باقری جدی شد اما نمی‌توان گفت این دوستان مقصر هستند. وقتی منافع متعارض شد کار سخت می‌شود.
با توجه به تفاهم‌ها میان ایران و آژانس فکر می‌کنید که این روند به توافق‌هایی برای کاهش اختلافات می‌انجامد؟
به نظر من این‌ها ظاهر موضوع است. گفت‌وگوهایی شده و قول دسترسی‌های بیشتر به آژانس داده شده و آن‌ها هم در قبال این قول‌ها به سمتی می‌روند که علیه ایران قطع‌نامه صادر نکنند. اما بعد از قطع‌نامه صادر نکردن چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا قدمی برای عادی‌سازی پرونده هسته‌ای ایران برمی‌دارند؟ به نظر من خیر. ما باید کشور را اداره کنیم و نباید برجام و گفت‌وگوها تبدیل به مسئله اصلی کشور شود و اقتصاد ما شرطی شود.
من اعتقاد دارم که مرگ یک بار و شیون یک بار و باید یک بار برای همیشه تکلیف این پرونده را با آن‌ها تعیین کنیم. نباید این روند فرسایشی شود و بر اقتصاد و حتی مسائل اجتماعی کشور تاثیر بگذارد. در ادامه باید از برگه‌های خود خوب استفاده کنیم و برای گفت‌وگوی برد-برد جلو برویم. اگر نشد به کلی موضوع را کنار بگذاریم و به مسائل دیگر بپردازیم. چرا که ظرفیت‌های کمی برای اداره کشور نداریم و باید از آن‌ها استفاده کنیم.
فکر می‌کنید در این مسیر باید چه اقداماتی انجام داد؟
من به سیاست میدان و دیپلماسی اعتقاد دارم. ما نباید در میدانی که آن‌ها طراحی کردند بازی کنیم. باید میدان و قاعده بازی را طراحی کنیم و یا دست‌کم یکی از این دو در اختیار ایران باشد. اگر قاعده را غربی‌ها تعیین می‌کند آن‌ها را به میدان خود بیاوریم و اگر در میدان آن‌ها بازی می‌کنیم قاعده خود تعریف کنیم. فکر می‌کنم امروز میدان و قاعده بازی را به آن‌ها واگذار می‌کنیم و در چنین شرایطی انتظار برد خیلی سخت است.
اگر بخواهند مسئولیت این کار را به من بدهند من درباره استراتژی‌ها نیز صحبت می‌کنم و اجازه قدرت مانور زیادی می‌گیرم. برای مذاکرات نیز سقف و کف تعیین می‌کنم. به هر شیوه‌ها متفاوت است و امیدوار هستیم که هر تیمی مذاکره کند موفق باشد. غربی‌ها هر ضربه‌ای که از دست آن‌ها بر می‌آید می‌زنند و اگر نمی‌زنند نمی‌توانند. ما نیز نباید اجازه فرسایشی شدن این روند را بدهیم.
با این همه امیدوار هستیم این شیوه‌ای که فعلا بزرگان تصمیم گرفتند به نتیجه برسد. ما هم در مجلس کمک می کنیم که روال جدیدی که دولت در پیش گرفته به نتیجه برسد. باید نقشه راه دقیقی داشته باشیم و با قاطعیت و شجاعت در این مسیر حرکت کنیم.