به گزارش همشهری آنلاین، آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا (DIA) در سال ۲۰۲۲ گزارش داد که ایران مالک بزرگترین زرادخانه موشکی و پهپادی در خاورمیانه (غرب آسیا) است. رئیس سرویس اطلاعات نظامی آمریکا در همین رابطه گفته بود که ایران به دلیل توانمندی نظامی پیشرفته، شبکه نیابتی و متحدان گسترده و نیز تمایل به استفاده از زور علیه ایالات متحده، رقیب اصلی دولت آمریکا در خاورمیانه (غرب آسیا) است. [۱]
در همین راستا، اندیشکده موسوم به موسسه صلح ایالات متحده (USIP) در گزارشی به صادرات پهپاد ایران به سراسر جهان پرداخته است. [۲] در این گزارش آمده است که مدرکی در جهت استفاده برون مرزی ایران از هواپیمای بدون سرنشین تا اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی شناسایی نشده است ولی پهپادهای ایران تا سال ۲۰۲۲ توانستند معادله راهبردی را در مناطق جنگی اروپا، آفریقا و آسیا تغییر دهند.
این موسسه آمریکایی مدعی است که بزرگترین صادرات ایران مربوط به پهپادهای انتحاری شاهد-۱۳۶ و پهپاد مهاجر-۶ بود که از آگوست ۲۰۲۲ (مرداد ۱۴۰۱) برای جنگ اوکراین به دولت روسیه عرضه شد. [۳] [۴] ایران در سال ۲۰۲۱ پهپاد به دولت اتیوپی برای استفاده علیه شورشیان تیگرای فروخت. دولت سودان در سال ۲۰۰۸ پهپاد ابابیل-۳ ایران را برای مقابله با گروه موسوم به جنبش آزادیبخش خلق ( People’s Liberation Movement) در اختیار داشت. همچنین می ۲۰۲۲ بود که ایران کارخانه تولید پهپادهای شناسایی و تهاجمی ابابیل-۲ را در تاجیکستان افتتاح کرد. ونزوئلا در سال ۲۰۱۰ نسبت به سرهم بندی پهپاد شناسایی ایرانی مهاجر - ۲ مبادرت ورزید. لبنان، فلسطین، عراق، یمن و سوریه نیز دیگر کشورهای استفاده کننده از پهپادهای ایران هستند. آسیا تایمز (Asia Times) نیز بهمن ۱۴۰۰ مدعی شد که ایران ارتش میانمار را مجهز به تسلیحاتی نظیر پهپاد کرده است. [۵]
ورود ایران به میدان رقابت
رژیم صهیونیستی بر اساس گزارش موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI) در بازه ۱۹۸۵-۲۰۱۴ میلادی صادرکننده حدود ۶۰% هواپیماهای بدون سرنشین در جهان بود.[۶] این رژیم بیش از ۵۰ مشتری در آفریقا، آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی داشت. آمریکا با صادرات ۲۳.۹%، کانادا با صادرات ۶.۴%، اتحاد جماهیر شوروی با صادرات ۱.۹% و فرانسه با صادرات ۱.۶% در رده‌های بعدی بزرگترین صادرکنندگان پهپاد در جهان بودند.
ترکیه نیز پس از سال‌ها واردات پهپادهای آمریکایی و اسرائیلی توانست پهپاد خود از جمله بایراکتار (Bayraktar TB۲) را در دهه ۲۰۱۰ میلادی توسعه دهد. موسسه صلح ایالات متحده (USIP) می‌نویسد که در حال حاضر، حداقل ۱۴ کشور صاحب پهپاد TB۲ و ۱۶ کشور دیگر به دنبال خرید آن هستند. عددی که احتمالاً اغراق شده است.
موسسه مطالعاتی USIP آمریکا در ادامه می‌نویسد که اسرائیل و ترکیه برخلاف ایران با تحریم های بین المللی مواجه نبوده و نیستند. این دو می‌توانند قطعات با کیفیت بالا را برای پهپاد وارد کنند ولی ایران باید به بازار سیاه متوسل شود یا از طریق مهندسی معکوس سیستم تولید کند. امّا عملکرد پهپادهای ایرانی با وجود چالش‌ها «همتراز با رقبا و از برخی جهات حتی بهتر است».
«یوآف گالانت» وزیر [معزول جنگ رژیم صهیونیستی] گفت که ایران در حال مذاکره برای فروش تسلیحات پیشرفته نظیر پهپاد و PGM [موشک‌های هدایت‌پذیر دقیق] به دستکم ۵۰ کشور مختلف است. ایران دیگر یک توزیع کننده محلی نیست بلکه یک صادرکننده جهانی تسلیحات پیشرفته است. تهران [پیش از این] پهپادهایی را به کشورهای مختلف نظیر بلاروس در شرق اروپا و ونزوئلا در آمریکای جنوبی صادر کرده است.
[۱]:https://www.armed-services.senate.gov/imo/media/doc/Berrier%۲۰Statement%۲۰to%۲۰ SASC .pdf
[۲]:https://iranprimer.usip.org/blog/۲۰۲۲/nov/۱۶/explainer-iran%E۲%۸۰%۹۹s-drone-exports-worldwide
[۳]:https://www.washingtonpost.com/national-security/۲۰۲۲/۰۸/۲۹/iran-drones-russia-ukraine-war/
[۴]:https://www.state.gov/briefings/department-press-briefing-october-۱۸-۲۰۲۲/
[۵]:https://asiatimes.com/۲۰۲۲/۰۲/another-iranian-plane-lands-in-myanmar/
[۶]:https://www.theguardian.com/news/datablog/۲۰۱۵/mar/۱۶/numbers-behind-worldwide-trade-in-drones-uk-israel