و در عین حال عبور و مرور خودرو‌ها (به‌خصوص در خیابان‌های شلوغ و عریض) کمتر با وقفه مواجه می‌شود و باری - هرچند کوچک- از شانه‌های ترافیک شهر تهران برداشته شده است.پیرزن هفتادساله‌ای که روی یکی از این پل‌ها مشغول قدم‌زدن است می‌گوید: «خیلی راحت است. مگر این راننده‌ها می‌گذاشتند عابر از خیابان رد شود؟ بالا رفتن از پله هم که دردسر‌های خودش را داشت اما این پله‌های برقی کار را آسان کرده.»
پسر جوانی که چمدان‌هایش نشان می‌دهد که از راه دوری آمده، انتهای اتوبان شیخ فضل‌الله و زیر یکی از این پل‌ها مشغول جابه‌جا‌کردن وسایلش است که با پله‌هایی خاموش مواجه می‌شود و زیر لب می‌گوید:«نشد یک‌بار اینجا بیایم و این پله‌ها کار کند.» از او می‌پرسم که مگر همیشه همین‌طور است؟ پاسخ می‌دهد: «تازگی‌ها این پل خاموش است، از اتوبان هم که نمی‌توان رد شد. بالارفتن از این پله‌ها در مواقع خاموشی‌اش واقعا سخت است چون هم شیب زیادی دارد و هم تنگ است و برای کسی که کیف و چمدان همراه دارد تقریبا غیرممکن است.»
اما چرا بعضی از پل‌ها خاموش است و این نگرانی وجود دارد که در آینده نیز به تعداد پل‌های خاموش اضافه شود؟ برای گرفتن پاسخ این سؤال به سراغ سازمان زیباسازی شهر تهران، مسئول نگهداری پل‌های مکانیزه در سطح شهر می‌رویم اما ابتدا هزینه ساخت این پل‌ها را می‌پرسیم.
پل‌های 350میلیون تومانی
لاله کاظمی، معاون فنی- مهندسی سازمان زیباسازی شهر تهران، در پاسخ به هزینه ساخت هر پل مکانیزه می‌گوید:«تقریبا 350 تا 400میلیون تومان هزینه نصب و راه‌اندازی هر یک از این پل‌های مکانیزه است. البته این رقم برای پل‌هایی است که 4پله برقی دارند و هزینه پل‌هایی که هم اکنون در مسیر BRT مشغول احداث آن هستیم به خاطر وجود
6 پله بیشتر نیز می‌شود.»
ناگفته نماند که پیش‌تر و در زمان مدیریت محمود احمدی‌نژاد در شهرداری تهران، به ازای واگذاری درآمد حاصل از محیط تبلیغاتی این پل‌ها ، ساخت و تجهیز آنها به بخش خصوصی واگذار شده بو.د اما لاله کاظمی می‌گوید: «از 2 سال قبل هیچ پلی توسط بخش خصوصی احداث نشده و خود سازمان زیباسازی از محل درآمدی که از تبلیغات در سطح شهر دارد این پل‌ها و سایر طرح‌های عمرانی را تامین اعتبار می‌کند.»
اما ساخت این پل‌ها به این راحتی هم نیست. معاون فنی- مهندسی سازمان زیباسازی می‌گوید که گرفتن انشعاب برق یکی از مشکلات بر سر راه مکانیزه‌کردن پل‌های عابر پیاده است. او اضافه می‌کند:«در حال حاضر پل‌هایی که از خیابان استاد معین نزدیک دانشگاه شریف عبور می‌کند، آماده بهره‌برداری است اما هنوز موفق به گرفتن انشعاب برق نشده‌ایم و این پل بی‌استفاده مانده است.»
معاون فنی و مهندسی سازمان زیباسازی همچنین اضافه می‌کند: «ما درخواست‌های بسیاری از نقاط مختلف شهر برای مکانیزه‌کردن پل‌های محله‌ها داریم که این درخواست‌ها در یک کمیته فنی بررسی می‌شوند و اگر تعداد مراجعان در روز از عددمعینی بیشتر باشد، ما قطعا برای مکانیزه‌کردن آنها اقدام خواهیم کرد.»
اما چرا برخی از پل‌ها خاموش است؟ خانم کاظمی پاسخی برای این سؤال ندارد و می‌گوید:«واحد فنی- مهندسی فقط وظیفه احداث پل‌ها را بر عهده دارد و نگهداری آنها بر عهده امور مناطق سازمان است.»
پل‌های مکانیزه؛ خدماتی یا تجاری؟
مهدی گلشنی، معاون آموزش و امور مناطق سازمان زیباسازی تهران، درباره هزینه نگهداری پل‌های مکانیزه شهر تهران می‌گوید: «نگهداری هر کدام از این پل‌ها ماهانه 2میلیون و 500هزار تومان برای سازمان هزینه دارد که این رقم بدون احتساب هزینه برق مصرفی پل‌هاست.»
او اضافه می‌کند:«عمده این هزینه‌ها از اجاره محیط تبلیغات این پل‌ها به دست می‌آید و هر پل تقریبا هزینه نگهداری خودش را تامین می‌کند.»
از مهدی گلشنی می‌پرسم که چرا با وجود صرف 350میلیون تومان هزینه ساخت و سالانه بیش از 30میلیون تومان هزینه نگهداری، از آنها شاهد این هستیم که بعضی از پل‌ها در طول روز به‌خوبی خدمات نمی‌دهند؟
وی پاسخ می‌دهد:«اگر پلی اشکال فنی داشته باشد گروه فنی ما سریع به محل اعزام می‌شود و در کمترین زمان ممکن پل را تعمیر می‌کند و اگر قطعه‌ای لازم باشد تعویض شود این کار انجام خواهد شد، اما علت خاموشی بعضی از پل‌ها هم حذف یارانه برق است که به‌تازگی رخ داده است.»
دولت در یکی از نخستین گام‌هایش برای حذف یارانه‌ها اقدام به حذف یارانه برق ِمؤسسات تجاری کرده و بخش عمده‌ای از خدمات شهرداری تهران نیز تجاری محسوب شده‌اند و یارانه برق آنها حذف شده است.
این نکته‌ای است که محمدباقر قالیباف، شهردار تهران روز یکشنبه با حضور در شورای شهر تهران به آن اشاره کرد. شهردار تهران در بخشی از سخنانش در این جلسه با اشاره به افزایش قیمت برق و حذف یارانه‌های مربوط از سوی دولت، گفت: «از دی‌ماه تاکنون قیمت برق برای شهرداری تهران حدود 15تا20 برابر شده است؛ به‌عنوان مثال برای روشنایی پارک جمشیدیه تا قبل از این تاریخ حدود 5/1 میلیون تومان هزینه برق صادر می‌شد، در حالی که الان فیش برق این پارک حدود 10میلیون تومان آمده است.»این افزایش ناگهانی در هزینه‌ها دلیل خاموش‌ماندن بعضی از پل‌های مکانیزه شهر تهران است. مهدی گلشنی در این مورد می‌گوید:«اعداد و ارقام و هزینه‌‌های طرح‌های شهرداری ابتدای سال محاسبه می‌شوند و اختصاص هزینه بیشتر برای ما ممکن نیست و قطع یارانه برق قطعا بر نحوه عملکرد پل‌ها تاثیر خواهد گذاشت.»
مهدی گلشنی با اشاره به اینکه عموم شهروندان از وجود این پل‌ها نفع می‌برند می‌گوید: «ما تمام تلاشمان را برای همکاری با وزارت نیرو کرده‌ایم و برای رعایت الگوی صحیح مصرف برق در این پل‌ها از کاهنده‌های مخصوصی استفاده کرده‌ایم که مصرف برق را کاهش بدهیم و اکنون باید به مردم به خاطر خاموش‌بودن این پل‌ها پاسخگو باشیم. وزارت نیرو و ادارات برق هم باید با ما همکاری کنند و این همکاری مطمئنا به نفع شهروندان خواهد بود.»
اما آیا قطع یارانه برق در تصمیم سازمان زیباسازی برای ساختن پل‌های مکانیزه جدید خللی ایجاد خواهد کرد؟
مهدی گلشنی پاسخ می‌دهد: «این مشکلات قابل حل است و این‌طور نیست که ما صورت مسئله را پاک کنیم. ساخت پل‌های مکانیزه چند سالی است که به‌عنوان یکی از سیاست‌های سازمان زیباسازی مطرح شده و ما ساخت این پل‌ها را وظیفه خود برای تامین رفاه شهروندان می‌دانیم اما بخش برق‌رسانی به این پل‌ها نیز بخش مهمی است که وظیفه سازمان دیگری است و امیدواریم که آنها نیز به وظیفه‌شان در قبال شهروندان عمل کنند.»
نگاهی به آمار
هنگامی که برای اولین بار پل مکانیزه‌ای در میدان هفت تیر راه‌اندازی شد و چند تن به‌عنوان نگهبانان و مسئولان فنی پل بر بالای آن مستقر شدند، بسیاری از شهروندان تصور می‌کردند این اقدام چندان ادامه نیابد اما خیلی زود تعداد این پل‌ها بیشتر شد. از طرفی نگهداری و رسیدگی به وضعیت پل‌ها ابعاد جدی‌تری پیدا کرد. شاید به همین دلیل بود که سازمان زیباسازی شهر تهران علاوه بر نظارت سامانه همگانی1888 به‌صورت مستقل اقدام به رسیدگی به وضعیت پل‌های مکانیزه کرد.
هر بار که از روی پلی عبور می‌کنی می‌توانی شماره‌های مختلفی را ببینی که از شهروندان می‌خواهد تا در صورت بروز مشکل با آن شماره تماس بگیرند تا سازمان زیباسازی بتواند در اسرع وقت مشکلات را رفع کند.
شهروندی که در حال عبور از روی پل مکانیزه بر اتوبان همت به موازات خیابان شیخ بهایی است می‌گوید: «بارها شاهد خاموش‌شدن این پل بوده‌ام. چند بار وسوسه شده‌ام که تماس بگیرم اما فکر می‌کنم کسی به مشکلات رسیدگی نمی‌کند و این حرکت بیشتر نمایشی است.»
همین اتفاق باعث می‌شود که خودم تصمیم بگیرم که امتحان کنم. شماره مورد نظر را که روی دیواره پل نصب‌شده می‌گیرم. کسی جواب می‌دهد.
با وجود سالم‌بودن پل می‌گویم که پله‌های برقی کار نمی‌کند. می‌گوید که این پل مشکلی ندارد و اگر هم پله‌های برقی آن خاموش است به‌دلیل مشکلی فنی است و تا 3ساعت دیگر موضوع را بررسی کرده و حل خواهند کرد. هنوز چند ساعت نمی‌گذرد که کسی زنگ می‌زند و خبر می‌دهد که در پی تماس من پل مکانیزه مورد نظر بررسی شد. مشکلی نبوده و هم‌اکنون این پل در حال فعالیت است. تعجب می‌کنم. این تماس مجابم می‌کند که نظارت بر پل‌های مکانیزه اقدامی نمایشی نیست.
مرکز نظارت همگانی 1888دقیق‌ترین جایی است که می‌توان آمار مستندی از عملکرد بخش‌های مختلف شهرداری به دست آورد.
براساس آمارهای این مرکز میزان رضایتمندی شهروندان تهرانی از عملکرد سازمان زیباسازی در نگهداری وخدمات رسانی در بخش پل‌های مکانیزه بسیار خوب عنوان شده است.
آمارهای این مرکز در ماه‌های گذشته رضایتمندی بالای 80درصد را نشان می‌دهد و این در حالی است که هیچ شکایتی از این بخش در سامانه 1888 به ثبت نرسیده است. حدود 7درصد تماس‌ها حاوی تشکر و قدردانی بود و 13درصد از تماس‌ها نیز به پیشنهادهای مردمی اختصاص داشت.
شاید این آمار بیش از هر چیز بیانگر این واقعیت باشد که شهروندان تهرانی و سایر شهرهای کشور به‌عنوان استفاده‌کنندگان مداوم ، به نوعی با این ابزار جدید انس گرفته‌اند و با استفاده از آن به نوعی حقوق شهروندانی خود را بازمی‌یابند. اما اگر پل‌های مکانیزه مانند بسیاری از خدمات مختلف شهری که در حال حاضر از نظر شهروندان در وضعیت مطلوبی قرار دارد به‌دلیل مشکلات مختلف از جمله تامین برق نتوانند به‌خوبی به شهروندان خدمات بدهند، نوعی نارضایتی در میان شهروندان شکل خواهد گرفت.
آخرین پله این گزارش
مردم تهران و سایر شهرهای کشور کم‌کم به وجود پل‌های مکانیزه عادت کرده‌اند و نظرسنجی‌ها نیز از رضایت عمومی از ساخت اینگونه پل‌ها حکایت می‌کند. اما اگر بنا باشد به خاطر حذف یارانه برق و تحمیل این هزینه به سازمان زیباسازی شهر این پل‌ها خاموش بمانند ده‌ها میلیارد تومانی که صرف ساخت و تجهیز این پل‌ها شده است اصراف خواهد شد و شهروندان یکی از مهم‌ترین امکانات رفاهی‌شان را از دست خواهند داد. سازمان زیباسازی شهر تهران می‌گوید که حتی با صرف هزینه بیشتر نخواهد گذاشت که این پل‌ها خاموش بمانند و ساختن پل‌های جدید را نیز در دستور کار دارد اما باید منتظر ماند و دید که دولت و وزارت نیرو چه اقدامی برای برداشتن بار هزینه برق از دوش سازمان زیباسازی و شهرداری تهران انجام خواهند داد.