همشهری آنلاین - کامران بارنجی: ولی در اواخر دهه ۱۹۶۰ چنین اتفاقی در منطقه آشوب‌زده آمریکای لاتین روی داد و جنگی با عنوان «جنگ فوتبال» درگرفت که برای چهار روز کشورهای السالوادور و هندوراس را درگیر خودش کرد. از این جنگ در تاریخ با نام جنگ ۱۰۰ساعته هم یاد شده.
مسابقه تیم‌های ملی دو تیم السالوادور و هندوراس و آشوب‌های بعد از آن فقط کبریتی بر آتش اختلاف بین دو کشور بود که سال‌ها جریان داشت. این اختلافات زمانی آغاز شد که اصلاحات ارضی در هندوراس صورت گرفت.
در سال ۱۹۶۹ وسعت کشور هندوراس پنج برابر السالوادور بود، درحالی‌که جمعیت السالوادور دو برابر این کشور بود. همین مسأله باعث مهاجرت‌های گسترده مردم به هندوراس می‌شد؛ به طوری که در سال بروز درگیری بین دو کشور، حدود ۳۰۰ هزار نفر ال‌سالوادوری در هندوراس زندگی می‌کردند؛ یعنی چیزی بیش از ۲۰ درصد جمعیت هندوراس.
این روند مهاجرت باعث بروز واکنش‌هایی از سوی زمین‌داران هندوراسی شد. در سال ۱۹۶۶ آنها با تشکیل فدراسیون ملی کشاورزان و دامداران تلاش کردند تا لوپز آرلانو -رئیس‌جمهورکشور- را برای تغییراتی در قوانین مهاجرتی تحت فشار قرار دهند. این کار موجب تصویب قانون اصلاحات ارضی شد که بنا بر آن تعداد زیادی از مهاجران، زمینهای کشاورزی‌شان را از دست می‌دادند وحتی ناچار به ترک کشور و بازگشت به مملکت خودشان می‌شدند. با آغاز روند بازگشت مردم، روزنامه‌های السالوادور به تنش‌های بین دو کشور دامن زدند.
دولت هندوراس هم در یک واکنش تند دست به اخراج کارگران و حتی بعضی از ساکنان ال‌سالوادوری با سابقه بیش از یک دهه سکونت در کشور، زد.
فوتبال سیاسی مشکل‌ساز می‌شود
با نزدیک شدن به زمان برگزاری جام جهانی ۱۹۷۰ در مکزیک، هردو کشوربنا به موقعیت جغرافیایی و شیوه برگزاری مسابقات مقدماتی از سوی فیفا، می‌باید دو بار با هم بازی می‌کردند. در شرایطی که تنش‌ها بین دو کشور روز به روز افزایش می‌یافت، میدان فوتبال تبدیل به مکانی برای تسویه حساب‌های سیاسی شد.
این سری دیدارها از آن جهت حساس بود که هر دو کشور برای نخستین بار در مسابقات مقدماتی جام جهانی فوتبال شرکت می‌کردند. در بازی دور رفت، دو تیم در شهر تگوسیگالپا - پایتخت هندوراس- با هم دیدار کردند که بازی با برتری یک بر صفر تیم هندوراس تمام شد.
دولت هندوراس بعد ازاین پیروزی با توجه به محبوبیتی که ورزش فوتبال در این کشور داشت دست به تبلیغات زیادی زد. دومین بازی در شهر سان سالوادور پایتخت السالوادور انجام شد. این بار السالوادور با نتیجه سه بر صفر به پیروزی رسید. بنا بر قوانین امروز فیفا، تیم السالوادور با توجه به برد سه بر صفر قطعا به جام جهانی می‌رفت اما ناقص بودن قوانین در آن زمان، برگزاری دیدار سوم بین دو تیم را الزامی می‌کرد. شاید اگر شرایط صعود تیم‌ها مثل امروز بود زمینهای برای بروز جنگ به وجود نمی‌آمد.
آغاز درگیری‌ها
با حضور بیش از ۵هزار نفر ازتماشاگران هندوراسی در استادیوم سان سالوادور درحالی‌که از نزدیک شاهد شکست تیم کشورشان بودند، پیش‌بینی زد و خورد بعد از بازی کار دشواری نبود. درگیری‌های بعد از بازی از سوی روزنامه‌های هندوراس با جدیت دنبال شد. آنها مدعی شدند که تماشاگران کشورشان از سوی نیروهای امنیتی السالوادور به شدت مورد ضرب‌وشتم قرار گرفته‌اند.
از آن سو، ال‌سالوادوری‌ها هم عکس‌هایی را از خودروهای آتش گرفته و خسارتی که تماشاگران اوباش هندوراسی ایجاد کرده بودند در روزنامه‌ها چاپ کردند. در عین حال آنها به حملات متعدد نیروهای هندوراسی به مهاجران ال‌سالوادوری اعتراض کردند. کار بالا گرفته بود. چند روز بعد، السالوادور همه روابط سیاسی‌اش را با هندوراس قطع کرد و هشدار داد در صورتی که دولت این کشور اقداماتی برای مجازات عاملین این حوادث در نظر نگیرد، در واقع نسل‌کشی مردم السالوادور را تایید کرده است. در اواخر بعدازظهر روز بعد یعنی ۱۴ جولای ۱۹۶۹ اولین درگیری‌های مرزی آغاز شد. این شروع جنگ فوتبال بود.
ماجرای یک تقلب
السالوادور چیزی به اسم نیروی هوایی نداشت. برای همین به ناچار، آنها زیر بال‌های هواپیماهای مسافربری‌شان مسلسل سنگین وصل کردند و از آنها به عنوان نیروی هوایی استفاده کردند. ارتش این کشور به اهدافی در داخل هندوراس حمله کرد و دو جاده اصلی ارتباطی بین دو کشور را در اختیار گرفت. پیشرفت نیروهای ال‌سالوادوری در ساعات اولیه جنگ عالی بود. آنها توانستند بیش از هشت کیلومتر در داخل خاک این کشور نفوذ کنند اما این پیش روی‌ها خیلی زود متوقف شد.
دلیل اصلی این اتفاق‌ها کمبود سوخت نیروهای ال‌سالوادوری بود. نیروی هوایی هندوراس که مثل کشور همسایه از هواپیماهای مسافربری تشکیل شده بود، مخازن سوخت السالوادور را مورد هدف قرار داد. با وجود اینکه ال‌سالوادوری‌ها از خلبان‌های مزدور آمریکایی بهره می‌بردند اما خلبان‌های هندوراسی سه هواپیمای السالوادور را ساقط کردند.
ولی شاید جالب‌ترین اتفاق در این جنگ فاش شدن یک راز بزرگ در ارتش هندوراس بود. با فراخوان همه نیروهای ارتش در روز ۱۴ جولای مقامات ارتش هندوراس متوجه شدند که فقط نیمی از سربازان ثبت‌شده در لشکر سوم وجود خارجی دارند و یکی از مقامات فاسد ارتش این کشور همه هزینه‌های این سربازان خیالی را به حساب خودش وارد می‌کرده است!
چه کسی برنده بود؟
بعد از چهار روز جنگ در ۱۸ جولای، با فشارهای بین‌المللی السالوادور که به عنوان آغازگر جنگ شناخته شده بود، ناچار به آتش بس شد. درنهایت نیروهای السالوادور از ۲۹ جولای عقب‌نشینی خود را از مناطق اشغالی آغاز کردند ولی حل اختلافات مرزی بین دوکشور بیش از یک دهه طول کشید. اما بعد از این همه لشکر کشی و کشتار در نهایت این تیم السالوادور بود که در بازی تکراری در مکزیک موفق شد هندوراس را در وقت اضافه با نتیجه سه بر دو شکست دهد و برای اولین بار به جام جهانی صعود کند.