وزیر ارتباطات در یکی از پلتفرم‌های داخلی با اشاره به اینکه این حساب نقطه عطفی در تأمین مالی طرح ملی فیبرنوری منازل و کسب‌وکارهاست، اعلام کرده که با اجرای این پروژه و سایر اقدامات، مسیر ایجاد ۱۰میلیون پوشش تا آخر سال هموار خواهد شد. از سوی دیگر، چند روز پیش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی گزارش زمستان ۱۴۰۱حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات را منتشر کرد که واجد نکات قابل‌توجهی در مورد توسعه فیبر نوری در سراسر کشور است؛چراکه با مرور پروژه توسعه فیبر نوری از آغاز تاکنون، تصویری کلی از تحقق هدف «واگذاری ۲۰میلیون پورت تا پایان ۱۴۰۴» به‌دست می‌آید.
گزارش رگولاتوری چه می‌گوید؟
چند روز پیش، گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منتشر شد که در حوزه توسعه فیبر نوری چندان چنگی به دل نمی‌زند. فصلنامه آماری شماره ۴۴ این سازمان حاکی از آن است که در سال ۱۴۰۱ کمتر از ۴۰هزار اشتراک به تعداد مشترکان اینترنت فیبر نوری اضافه شده است. به‌عبارت دیگر، در پایان زمستان ۱۴۰۰مجموع دایری‌های FTTH تعداد ۲۰۴هزار و ۱۹۵مشترک بوده که این میزان در پایان زمستان ۱۴۰۱به ۲۴۳هزار و ۳۸۰مشترک رسیده است. درصورتی که چالش‌های شهری پروژه توسعه فیبر نوری برطرف شده باشد و شهرداری‌ها و وزارت نیرو برای همکاری با این پروژه آماده باشند، می‌توان امیدوار بود که با تصویب آیین‌نامه بند «س» تبصره ۷قانون بودجه مشکلات مالی آن هم برطرف شود. به این ترتیب، شاید توسعه ۱۳درصدی این پروژه در ماه‌های آغازین ۱۴۰۲رشد قابل توجهی را در پایان سال تجربه کند. هرچند به‌نظر نمی‌رسد که تامین مالی هزار میلیارد تومانی این پروژه بتواند آن را به سرانجام برساند؛ همانطور که وزیر از «هموارشدن مسیر» ایجاد ۱۰میلیون پوشش تا آخر سال سخن گفته و نه واگذاری قطعی ۱۰میلیون پورت.
سابقه یک پروژه
روز ۲۵بهمن ۱۴۰۰آمفی‌تئاتر وزارت ارتباطات شاهد کلید خوردن پروژه توسعه فیبر نوری در ۲شهر مقدس قم و مشهد بود. در این مراسم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از یک هدفگذاری بزرگ صحبت و عددی را اعلام کرد که نقد بسیاری از اهل فن را به همراه داشت. عیسی زارع پور که تنها چند ماهی از وزارتش می‌گذشت، در این مراسم گفت که تا پایان ۱۴۰۴تعداد ۲۰میلیون پورت فیبر نوری در سراسر کشور به منازل و کسب‌وکارها واگذار می‌شود. با این حال، هرچه زمان بیشتر سپری می‌شد، مشکلات بیشتر خودنمایی می‌کرد. به‌عبارت دیگر این پروژه بدون همکاری دستگاه‌های دیگر ازجمله شهرداری‌ها و وزارت نیرو با چالش جدی مواجه می‌شد. علت آن هم این بود که مالکیت کانال‌های زیرزمینی شهری و تیرهای برق در اختیار این دو دستگاه بود. پیمانکاران پروژه توسعه فیبر نوری برای عبور دادن کابل‌های نوری بدون تردید نیاز به این دو دسترسی داشتند تا بتوانند کار خود را پیش ببرند. تامین مالی این پروژه راهبردی مزید بر این مشکلات بود که با آیین‌نامه اخیرالتصویب بند «س» تبصره ۷قانون بودجه البته بخشی از آن رفع خواهد شد؛ هرچند تا پایان پروژه قطعا این عدد کفایت نمی‌کند.
تفاوت آمارها
همزمان با کلید خوردن پروژه توسعه فیبر نوری وزارت ارتباطات از راه‌اندازی یک سایت آماری خبر داد که پیشرفت پروژه را به‌صورت لحظه‌ای اعلام می‌کرد. این سایت به آدرس iranfttx.ir آمارهای جالبی را در اختیار کارشناسان و علاقه‌مندان قرار می‌دهد. آمارهای این سایت نشان می‌دهد که از ابتدا تا روز گذشته، این پروژه تنها ۱۳درصد پیشرفت داشته است. همچنین تعداد کل خانوارهای تحت پوشش فیبر نوری در حالی به عدد ۲میلیون و ۵۲۹هزار و ۹۱۰رسیده که وزیر ارتباطات و فناوری چندی پیش این عدد را ۳میلیون خانوار اعلام کرده بود. با این حال، نکته جالب توجه این است که ۲شاخص مهم دیگر هم در این سایت دیده می‌شود که به‌نظر می‌رسد وزیر ارتباطات علاقه چندانی به اعلام آنها ندارد؛ تعداد پورت منصوبه و تعداد سرویس گیرنده(کاربر). سایت iranfttx.ir نشان می‌دهد که ۱۹۹هزار و ۶۰۶خانوار از اینترنت مبتنی بر فیبر نوری(FTTH) و ۱۶۷هزار و ۷۷خانواره هم از فناوری VDSL (ترکیبی از کابل مسی و کابل نوری)استفاده می‌کنند. همچنین کل پورت‌های منصوبه به یک میلیون و ۸۰۲هزار و ۹۰۳پورت می‌رسد که یک میلیون و ۴۴۹هزار و ۵۷پورت FTTH و ۳۵۳هزار و ۸۴۶پورت VDSL است.
گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه