به‌طور نمونه می‌شود به حوزه «پرواز جمع پهپادها» اشاره کرد. موضوعی که در هواپیماهای سرنشین‌دار با اتکا به ویژگی‌های خود خلبان و پرواز متکی به دید خود او یا همان وی اف آر است. ولی در پهپاد، خلبانی وجود ندارد که بخواهد با آن ویژگی‌های شخصی خود «پرواز جمع» را انجام بدهد؛ بنابراین طبیعتا باید متکی به یک سری از فناوری‌ها باشد. یکی از فناوری‌هایی که به آن در این حوزه تکیه می‌شود، فناوری هوش مصنوعی است.
در اصل با استفاده از هوش مصنوعی، پهپادها امروز قابلیت «پرواز جمع» و حمله دسته جمعی را به‌دست آورده‌اند. در عین حال یکی دیگز از قابلیت‌هایی که هوش مصنوعی برای پرنده‌های بدون سرنشین به‌وجود آورده، موضوع لیدری است؛ یعنی یک پهپاد می‌تواند تعداد زیادی پهپاد دیگر را برای انجام یک ماموریت رهبری و هدایت کند؛ حالا آن ماموریت هم می‌تواند نظامی باشد هم غیرنظامی.
در این زمینه می‌توان مثالی زد تا ابعاد عملکرد هوش مصنوعی در حوزه پهپادی مشخص‌تر شود. حتما تاکنون ویدئوها و تصاویری از نمایش‌های پهپادی که در نقاط مختلف دنیا اجرا می‌شود را دیده‌اید. این نمایش‌ها با به‌کارگیری تعداد بسیار زیادی پرنده‌های کوچک مانند کوادکوپترها شکل می‌گیرد که با استفاده از آنها نقشی در آسمان رقم زده می‌شود و اینجاست که نقش هوش مصنوعی نمود پیدا می‌کند.
از سوی دیگر در حوزه نظامی نیز باید این‌گونه گفت که تصور کنید، ما با استفاده از پهپاد، می‌خواهیم دشمن را هدف قرار بدهیم. به‌عنوان مثال هدف ما در یک پایگاه، یک هواپیمای دشمن است. به همین منظور پهپاد به پرواز درمی‌آید، اما در حین پرواز پهپاد خودی، آن هواپیما در پایگاه مورد نظر، جابجا می‌شود؛ یعنی آن نقطه‌اش تغییر پیدا می‌کند. اما با استفاده از هوش مصنوعی قابلیتی برای پهپادها به‌وجود آمده است تحت عنوان لیدری به معنای رهبری دسته پروازی پهپادها. یعنی پهپاد لیدر این جابه‌جایی هواپیما را در آن پایگاه تشخیص می‌دهد و پهپادی که باید این هواپیما را مورد هدف قرار بدهد، به سمت آن هدایت می‌کند. این از جمله کاربردهای هوش مصنوعی در عملیات‌های پهپادی است.
به عبارت دیگر، هوش مصنوعی قادر است تا حملات را هدفمندتر کند با خسارت‌های کمتر برای نیروهای خودی و اثربخشی بیشتر حمله بر روی تاسیسات و تجهیزات دشمن به‌صورت حداکثری. طبیعی است که بگوییم تمامی اینها در حال رشد هستند. آنچه دنیا تا به امروز در این حوزه به آن دست یافته، تا این حد بوده است، اما این فناوری همچنان درحال توسعه است و در آینده می‌توان متصور شد که حتی کشف تهدیدها در عملیات هم برعهده هوش مصنوعی خواهد بود.
محمد شلتوکی - کارشناس حوزه دفاعی