همشهری آنلاین – گروه سیاسی: برجام همچنان در تعلیق است و جو بایدن به سال پایانی ریاست جمهوری خود رسیده است. این در حالی است که گروسی معتقد است «احتمال بازگشت به میز مذاکره وجود دارد، اما اگر تعاملات ایران و آژانس نامناسب ارزیابی شود و همکاری خوب نباشد، احتمال بازیابی برجام صفر است.»
آنچه هست آمریکا وارد سال قبل از انتخابات شده است؛ سالی که تاثیر زیادی در سیاست‌های کاخ سفید دارد و حالا که جو بایدن در پی انتخاب مجدد در سال ۲۰۲۴ است سال آخر دولت او اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. بایدن و دونالد ترامپ هر دو فرم‌های انتخابات را پر کرده‌اند و ثبت نام آن‌ها قطعی است. اما سوال اینجاست که باز هم رقابت نهایی میان این دو سیاست‌مدار کهنه‌کار دموکرات و جمهوری‌خواه خواهد بود؟ در این میان سیاست خارجی دولت آمریکا به ویژه در قبال ایران در سال آخر چه تغییراتی خواهد کرد؟
امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با همشهری آنلاین به این سوالات پاسخ می‌دهد. ابوالفتح می‌گوید که در سال آخر اولویت‌های دولت باید دو مسئله اضطراری داخلی است و احتمالا روابط با ایران دچار سکونی ۸ ماهه شود.
در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
در سال آخر دولت بایدن چه تغییراتی در سیاست‌های کاخ سفید روی می‌دهد؟
اگر رییس جمهوری قصد داشته باشد برای دور دوم در انتخابات شرکت کند عموما بر مسائل داخلی تمرکز می‌کند و در سال آخر نیز این رویکرد وجود دارد. این احتمالا مربوط به همه کشورها از جمله آمریکا می‌شود. اما اگر انتخابات در دوره دوم ریاست جمهوری باشد مسائل خارجی هم مدنظر قرار می‌گیرد و رییس جمهور دیگر دغدغه انتخاب مجدد نیست. انتخابات تلاش برای پیروزی است و از این جهت انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۳ تمرکز دولت بایدن روی مسائل داخلی باشد.
اکنون دولت بایدن دو مسئله اضطراری در پیش دارد. نخست بحث بدهی‌های دولت که اگر تا آخر ژوئن درباره آن به توافق نرسند دولت دچار ورشکستگی مالی می‌شود. در این صورت دردسر بزرگی برای دولت مستقر به وجود می‌آید. مسئله دیگر مباحث مربوط به مهاجرت است و سیل مهاجرانی که در مرزهای مکزیک هستند و توجه‌های بسیاری را در کاخ سفید به خود جلب کرده است.
در عرصه سیاست خارجی و به ویژه رابطه با ایران چطور؟
در عرصه سیاست خارجی نیز به دلیل شرایط خاص جنگ اوکراین در اولویت قرار دارد. اما موضوعاتی غیر از جنگ اوکراین و تا حدود کمتری چین برای دولت آمریکا حائز اهمیت نیست. دراین چارچوب موضوع ایران و برجام نیز در اولویت‌های کاخ سفید قرار ندارد. مگر اینکه اتفاقات خاصی مثل چند ماه قبل در کشور رخ دهد یا ایران قدم‌های بلندتری به سمت غنی‌سازی بردارد که شائبه ساخت سلاح اتمی پیش بیاید. در غیر این صورت دوره هفت الی هشت ماهه‌ای در مناسبات تهران و واشنگتن پیش روست که نوعی سکون بر آن حاکم خواهد بود.
آقای ترامپ و بایدن هر دو فرم‌های مربوط به ثبت نام را پر کردند. ترامپ شانس زیادی برای انتخابات درون حزبی دارد. هر چند برای پیش بینی زود است اما اگر اتفاق خاصی رخ ندهد احتمالا ترامپ برنده انتخابات مقدماتی از حزب جمهوری خواه خواهد شد. در آن صورت بار دیگر ترامپ در برابر بایدن قرار می‌گیرد که فعلا هیچ تحلیلی نمی‌توان درباره آن مطرح کرد. با این حال شواهد و قرائن نشان می‌دهد که جدال ۲۰۲۰ احتمال در سال ۲۰۲۴ تکرار خواهد شد.
فکر می‌کنید انتخاب کدام شخص یا به صورت کلی حزب برای به سود ایران است؟
نمی‌توان صفر و صدی نگاه کرد. در صورت به قدرت رسیدن جمهوری خواهان یا دموکرات‌ها فرصت‌ها و تهدیدهایی را به وجود می‌آید. اما بیش از آنکه به قدرت رسیدن هر یک از افراد یا احزاب در آمریکا مهم باشد بازیگری خردمندانه ایران تعیین کننده است. در واقع بازیگری ایران می‌توان تهدیدی را تبدیل به فرصت کند یا حتی با بی تدبیری فرصتی را به تهدید بدل سازد.
توجه کنید که در ده سال اخیر روسای جمهور دموکرات و جمهوری خواه روی کار آمدند. این سال‌ها نشان می‌دهد که اگر شرایط از آنچه امروز وجود دارد وخیم‌تر نشود شانس زیادی برای بهبود آن وجود ندارد. یعنی نمی‌توان تصور کرد که بایدن مجددا انتخاب شود و به برجام بازگردد. یا اینکه در صورتی که ترامپ انتخاب شود بسیار بعید است که بتواند با ایران توافق کند. این در حالی است که ترامپ گفته در صورت انتخاب یک هفته‌ای با ایران به توافق می‌رسد. بنابراین اگر تنش‌ها بیشتر نشود و مثل دوران ترامپ به لبه پرتگاه جنگ نرسد باز هم بسیار بعید است که شرایط به دوران اوباما و توافق بازگردد. فرقی هم نمی‌کند که بایدن، ترامپ یا نفر سومی انتخاب شود تغییر معناداری در جهت کاهش تنش با ایران محتمل نیست.