محسن مهدیان؛ مدیرمسئول همشهری نوشت: رهبرانقلاب در دیدار با مسئولان وزارت خارجه به شاخص‌های سیاست خارجی موفق اشاره کردند و بر 3 واژه تأکید داشتند: «عزت»،«حکمت»،«مصلحت».
«عزت» را فرمودند نفی «دیپلماسی التماسی»، «حکمت» را به «عقلانیت» ارجاع دادند و «مصلحت» را نیز «انعطاف برای عبور از موانع».
واقعیت این است که فاصله «دیپلماسی التماسی» و «انعطاف اصولی» یک مرز باریک است که اگر مراقبت نشود، «خطای برداشت» حاصل می‌شود. چرا؟ چون ممکن است هردو در ظاهر و برداشت اولیه یکسان به‌نظر برسند. به همین دلیل فرمودند که سال‌ها پیش به نرمش قهرمانانه اشاره کردم اما برخی در داخل و خارج دچار خطا شدند.
اما این برداشت خطا چیست؟
2 برداشت خطا در نسبت این دو مفهوم ممکن است شکل بگیرد که اتفاقا در تاریخ سیاسی کشور دارای مصادیق فراوان هستند.
گروه اول کسانی هستند که با ایستادن بر عزت از هرگونه انعطاف پرهیز می‌کنند و با یک آرمانگرایی توهمی تصور می‌کنند مصلحت صرفا عافیت‌اندیشی و محافظه‌کاری است. این گروه چون توان واقع‌بینی ندارند، قدرت حل مسئله را پیدا نمی‌کنند و قهرا بعد از مدتی یا دچار یاس و افسردگی می‌شوند و یا گرفتار انحراف و از اساس منکر آرمان می‌شوند.
اما گروه دوم واقع‌گراهایی هستند که آرمان را رها می‌کنند و حل مسئله را صرفا در عبور از هویت و شخصیت ایرانی- اسلامی‌شان می‌بینند. این جریان نیز گرفتار انحراف و به سرعت به انهدام هویتی می‌رسند.
اما جمع این دو چگونه است؟
فرض کنید 2پدر با خطای فرزند نوجوان‌شان مواجه شوند. پدر اول دغدغه تربیت ندارد و از کنار آن به‌سادگی می‌گذرد. اما پدر دوم که نگران فرزند است تصمیم می‌گیرد به روش غیرمستقیم فرزند را متوجه خطا کند. ظاهر هر دو این است که مقابل خطای فرزند سکوت کرده‌اند اما میان این دو کاملا تفاوت است. رفتار پدر اول از سر تسامح و تساهل و کنار آمدن با خطای فرزند است و رفتار پدر دوم از سر مدارا و مراعات برای اصلاح فرزند.
راز نرمش قهرمانانه همین است؛ انعطاف در مسیر برای رسیدن به هدف اصلی نه رها کردن آن. راز نرمش قهرمانانه در مصلحت از سر خردورزی و عقلانیت است برای رسیدن به عزت.
با این توضیح مرز نرمش قهرمانانه و دیپلماسی التماسی در خروجی این دو است. اگر ثمره نرمش قهرمانانه عزت و هویت حقیقی بود، مصلحت حکیمانه است وگرنه ذلت است و دون عقلانیت.